Standpunt inzake het voorstel voor een Digital Green Certificate

Standpunt VNO-NCW en MKB-Nederland inzake Voorstel Europese Commissie Digital Green Certificate en implementatie in Nederland

 

Achtergrond
De Europese Commissie publiceerde 17 maart het voorstel voor een ‘Digital Green Certificate‘ [DGC]. De verordening regelt de voorwaarden voor een bewijs van vaccinatie, negatieve test en/of bewijs van herstel wat compatibel is in EU-Lidstaten. De Europese besluitvorming gaat snel met een verwacht akkoord in juni.

 

De Commissie komt dus met een wetgevend raamwerk van minimale eisen waaraan nationale digitale of papieren reiscertificaten moeten voldoen. Ieder land mag een eigen app of papieren reispas ontwikkelen met daarop een QR-code die in elk EU-land gescand kan worden. Door de QR-code te scannen kan je zien of een reiziger 1) is gevaccineerd, 2) recent negatief is getest, of 3) recent hersteld is van COVID-19 en dus antistoffen heeft. Lidstaten kunnen besluiten dat reizigers waarbij hun digitale reispas een “groen vinkje” geeft op bovenstaande niet in quarantaine hoeven of zijn vrijgesteld van andere (test)verplichtingen. Zo wil de Commissie vrij verkeer ondersteunen en reizen op gang helpen zodra de epidemiologische situatie dit weer toelaat. De beslissing voor eventuele vrijstelling van maatregelen voor deze reizigers blijft dus wel bij de Lidstaten, en is niet aan de Commissie.

 

Positie VNO-NCW en MKB-Nederland

• VNO-NCW en MKB-Nederland zijn positief over het voorstel van de Commissie, omdat dit Digital Green Certificate goed verlopend grensoverschrijdend verkeer binnen de EU zou kunnen ondersteunen. Ook het internationaal reisverkeer heeft baat bij het Digital Green Certificate. Om opstoppingen aan de grenzen te voorkomen is het cruciaal dat er een Europese standaard is. Het is zeer positief dat de Europese instellingen hier op korte termijn werk van maken.
   
• Wel willen we benadrukken dat een “groen vinkje” in het DGC geen extra voorwaarde mag worden voor grensoverschrijdend verkeer. Het DGC is een instrument om vrij verkeer te bevorderen.
   
• Met het instemmen van het Commissievoorstel is vrij verkeer in Europa nog geen feit. De implementatie, die een nationale aangelegenheid is, ligt nog voor ons. Wij verwelkomen dat VWS hier met andere relevante ministeries waaronder EZK, IenW en BZ met snelheid gevolg aan geeft.
   
• Wij benadrukken het belang om ook met de implementatie in Nederland vaart te maken, en zoveel als mogelijk op EU-niveau te coördineren. Tegelijk is het verstandig als Nederland met buurlanden (waar het meeste grensoverschrijdende verkeer tussen plaatsvindt) bilateraal gesprekken start over afstemming van grensmaatregelen.
   
• VNO-NCW en MKB-Nederland zijn met hun leden graag bereid om haar rol te spelen in veilig, en soepel verlopen verkeer, en is daarom graag betrokken bij de implementatie van het DGC in Nederland.

 

Aandachtspunten voor een effectieve en veilige praktijk in Nederland
VNO-NCW en MKB-Nederland willen met de onderstaande uitgangspunten aangeven wat voor het bedrijfsleven nodig is voor een effectieve toepassing van het Digital Green Certificate:

 

Voorwaarden DGC

• Veiligheid voor publieke gezondheid voorop
  Vragen over bescherming en besmettelijkheid na vaccinatie en herstel moeten zijn beantwoord, zodat duidelijk is dat met het DGC veilig reizen mogelijk is. Het is positief dat de eerste studies indicatie geven van een minimale kans op besmettelijkheid na vaccinatie.
   
• Begin én einde van het DGC
  Tegelijk is het ook belangrijk om het DGC in te zetten wanneer de epidemiologische situatie daar om vraagt. Dat vraagt om frequente evaluatie van het inzetten van het DGC, bijvoorbeeld elke drie maanden, en een beperkte geldigheidsduur.
   
• Meerdere alternatieven voor bewijs
  Het DGC dient bewijzen van vaccinatie, negatieve test of herstel als gelijkwaardige alternatieven te behandelen. Daarnaast is het belangrijk dat ook de mogelijkheid wordt geboden van niet-digitale ontsluiting van de (QR-)code (papieren versie).
   
• ‘Privacy by design’
  Privacy is essentieel bij de ontwikkeling en toepassing van de app. Dit betekent geen centrale Europese dataopslag en -verwerking. Wat betreft digitale ontsluiting is nodig dat alleen een (QR-) code wordt ontsloten die uitsluitend met apparatuur kan worden getoond en uitgelezen die aan de privacy waarborgen voldoet van de AVG (waaronder dat de gegevens direct na het uitlezen worden verwijderd van de uitleesapparatuur, en er geen registratie van de gegevens bij de uitlezende partijen plaatsvindt).
   
• Interoperabiliteit internationale standaard
  Met het DGC is er een Europese standaard. Voor Lidstaten, en Nederland, is internationaal verkeer buiten de EU ook essentieel, denk hierbij aan de luchtvaart en de hubfunctie van Schiphol. Daarom moet de Europese standaard aansluiten en geheel compatibel zijn met internationale standaarden, zoals nu in ontwikkeling door o.a. de WHO en de IATA.
   
• Het DGC moet praktisch uitvoerbaar zijn voor de verschillende modaliteiten
  Voor de implementatie van het DGC moet goed worden gekeken naar de praktische knelpunten. Het controleren van het DGC moet snel en eenvoudig kunnen plaatsvinden zonder dat er rijen of vertraging ontstaat bij auto-, touringcar-, taxi, trein- of vliegverkeer.
   
• Keep it simple
  In principe zou een eenvoudig systeem kunnen voldoen voor het DGC (waarbij aan de privacywaarborgen is voldaan). Dit te meer, omdat het belangrijk is dat het DGC zo snel mogelijk operationeel is.
   
• Kostenplaatje DGC
  Het kostenplaatje van het DGC is nu nog onduidelijk. Wij pleiten voor een door de overheid gratis verstrekt certificaat. Voor benodigde testbewijzen is het belangrijk vanwege redenen van toegankelijkheid en reismogelijkheden, testfaciliteiten aan te bieden zonder kosten voor de aanvrager.

 

Mogelijkheden DGC

• Leiden tot meer ontsluiting
  Het Digital Green Certificate moet geen verplichting worden voor vrij verkeer, en alleen worden ingezet als en zolang het leidt tot meer/eerdere ontsluiting van nu gesloten sectoren. Bestaande uitzonderingen, zoals de Green Lanes, moet blijven, en zouden niet belast worden met extra vereisten van een DGC.
   
• Toegang met DGC
  Het DGC is in het voorstel bedoeld voor het faciliteren van reizen. Het is belangrijk dat er helderheid komt over of met het DGC ook toegang voor EU-burgers binnen een land mogelijk is, bijvoorbeeld tot recreatie of horeca (in Nederland). Hiervoor is aansluiting van nationale wetgeving nodig, zodat het DGC kan worden ingezet voor toegang.¹
   
• Controle/handhaving DGC
  De verantwoordelijkheid voor het checken van de juistheid van medische gegevens die in het DGC staan moet bij de juiste overheidsinstanties zijn belegd, en niet bij bijvoorbeeld de vervoerder. Die kan enkel verifiëren of de check door de overheid is gedaan, en of een “groen vinkje” is afgegeven,
   
• Pilots DGC
  Een manier om tot een effectieve praktijk te komen, is door zo vroeg mogelijk pilots te doen. Het Nederlandse bedrijfsleven werkt graag mee aan pilots om de toepassing van het DGC te testen.

 

Gezamenlijke aanpak op EU-niveau

• Coördineren grensbeleid op EU-niveau en heldere communicatie grensmaatregelen- Lidstaten hebben het recht om het recht op vrij verkeer te beperken vanwege publieke gezondheid. Hierdoor verschillen nationale grensmaatregelen en verplichtingen bij aankomst per Lidstaat. Idealiter worden de regels voor reizen in de EU op Europees niveau gecoördineerd en hanteren de Lidstaten dezelfde regels. De risiconiveaus die door de Lidstaten worden gepubliceerd, zouden bijvoorbeeld kunnen worden geharmoniseerd. Indien dit niet wordt gerealiseerd, moet er tijdig en helder gecommuniceerd worden over aanvullende maatregelen per Lidstaat.

 

Bilaterale voorbereidingen grensoverschrijdend verkeer

• Afspraken Nederland met buurlanden
  Het is verstandig om voorbereid te zijn op een vertraagde besluitvorming, of een situatie waarin er geen geharmoniseerde aanpak komt op EU-niveau. Nederland dient met buurlanden daarom op korte termijn te spreken over soepel verlopend en veilig verkeer (gebruikmakend van het DGC). Dit zou wat ons betreft gaan landen als Duitsland, Frankrijk, België en Luxemburg. Naast de genoemde EU-buurlanden is het Verenigd Koninkrijk als niet-EU land een belangrijke nabijgelegen reisbestemming, en zakenpartner voor Nederland. Ook met het VK moet overlegd worden over soepel verlopend en veilig verkeer.

 

Communicatie

• Communicatieopgave
  Op Europees en nationaal niveau heeft de overheid een taak om snel en feitelijk te communiceren over gezondheidsvoorschriften en de (on)mogelijkheden van grensoverschrijdend verkeer, ook bij wijzigingen. Het is ook belangrijk dat helder is hoe de BZ-reisadviezen zich verhouden tot de mogelijkheden voor reizen die het Digital Green Certificate biedt.

 

Nadere implementatievragen
Er spelen nog veel nadere en specifieke vragen over de implementatie van het DGC, bijvoorbeeld over wie controleert of reizigers een DGC hebben, en wie daarop handhaaft. Dit is zowel een juridische en principiële discussie (o.a. privacy), als een praktische (wie en waar). VNO-NCW en MKB-Nederland willen benadrukken dat de sleutel van een effectieve praktijk ligt bij goede samenwerking met betrokken sectoren. Hierom is zij graag betrokken bij de implementatie van het DGC in Nederland.

 

Voor meer informatie kunt u Willem van Toor benaderen.

---

¹ In dit verband wijzen wij op onze inbreng op het voorstel Tijdelijke wet testbewijzen covid-19.