31 OKT, 2022 • Column

Investeer in Europese ruimtevaartprogramma's

Nederland staat al eeuwen bekend als ondernemend en nieuwsgierig. Waarom maken we dat dan niet waar als het gaat om the final frontier: de ruimte? Onze deelname aan programma’s van de European Space Agency (ESA) loopt de laatste tien jaar alleen maar terug. Zelfs nu Nederland miljarden meer investeert in het eigen onderzoeks-en wetenschapssysteem. Een gemiste kans, want we moeten als land mee kunnen blijven ontwikkelen aan infrastructuur buiten onze dampkring.

 

Ruimtevaartprogramma’s serieus nemen

Wetenschappers en de ruimtevaartsector pleiten al jaren zonder veel succes voor een serieuze deelname aan Europese ruimtevaartprogramma’s. Met het instellen van het Nationaal Groeifonds (20 miljard euro) én de grote extra investeringen in onderzoek en wetenschap, heeft Nederland gelukkig écht de afslag genomen naar een stevig onderzoeks- en innovatiebeleid. Vreemd genoeg gaat nauwelijks iets van dit geld naar ruimtevaart. Raar, omdat we het hebben over de autonome toegang van Europa tot de ruimte, over infrastructuur van satellieten (onze oren, ogen en neus in de ruimte) én over de concurrentiekracht van de ruimtevaartindustrie.

Ondertussen schroeven andere Europese landen hun investeringen in dit strategisch zo belangrijke domein alleen maar op. Naar verwachting investeren de lidstaten dit jaar gezamenlijk 18 miljard euro in de ESA-programma’s.

 

Nederland gastland van ESA-ESTEC

Volgens het Netherlands Space Office was dit de keuze: doorgaan met een budget dat past bij onze economische kracht en technologische kennis en kunde, of als Nederland uit een aantal ruimtevaartprogramma’s stappen, omdat ‘kaasschaven’ niet meer kan. De politiek heeft helaas voor het laatste gekozen. Ik vind dat die stap geen recht doet aan het strategisch belang van ruimtevaart, en de Nederlandse kennis en kunde (die alleen naar rato van de Nederlandse bijdrage kunnen worden ingezet). Daar komt nog bij dat Nederland gastland is van het technologisch hart van ESA; ESA-ESTEC in Noordwijk. Daar werken drieduizend mensen en het onderzoekscentrum genereert naar schatting 500 miljoen euro aan inkomsten per jaar voor Nederland.

 

Verkeerde signaal

In juli presenteerde het kabinet de Industriebrief waarin het stelde ‘proactief te willen aansluiten bij Europees industriebeleid’. Simpel gezegd moet dat óók meer geld betekenen. Achteraan blijven bungelen in de ESA ruimtevaartprogramma’s is dan echt het verkeerde signaal. Het belooft bovendien weinig goeds voor de broodnodige financiële opschaling van Nederlandse deelname aan andere grote Europese industrieprogramma’s, de zogeheten IPCEI’s, op thema’s als micro-electronica en cloud. We mogen op deze gebieden en de ruimtevaart de aansluiting niet missen.

 

Reineke Timmermans

Beleidssecretaris innovatie en industriebeleid

concurrentiepositieeconomische groeieuropaindustriebeleidinfrastructuurinvesterenlucht- en ruimtevaartwetenschappelijk onderzoek