Kost de Europese Unie ons meer dan ze oplevert, wie profiteert er nu het meeste van en 6 andere vragen (plus natuurlijk ook de antwoorden) over de EU en de Europese verkiezingen. Inclusief de vraag waarom stemmen belangrijk is.
#1
Wanneer zijn de Europese verkiezingen eigenlijk?
Tussen donderdag 6 en 9 juni gaan kiezers in alle lidstaten van de Europese Unie naar de stembus, om een kandidaat uit hun eigen land te kiezen. In Nederland is donderdag 6 juni de dag waarop wij onze stem kunnen uitbrengen.
#2
Hoe werken de Europese verkiezingen?
Elk lid van de Europese Unie kiest zijn eigen volksvertegenwoordigers. Hoeveel dat er zijn hangt af van het aantal inwoners. Nederland krijgt op basis van haar inwonertal straks 31 zetels. Het totale Europees Parlement telt er na de verkiezingen 720. Nu zijn dat er nog 705.
Op dit moment kun je dus niet kiezen voor een volksvertegenwoordiger uit een andere lidstaat. Wel werken de Nederlandse Europarlementariërs nauw samen met hun buitenlandse collega’s. Dat doen ze in de verschillende fracties in het Europees Parlement (EP).
Voor de liefhebber: hier vind je het overzicht van alle fracties in het Europees Parlement.
#3
Hoe is de Europese Unie ontstaan?
Het idee om samen te werken in Europa is na de Tweede Wereldoorlog ontstaan. Nog zo'n oorlog wilde iedereen voorkomen. Economische samenwerking zou weleens de beste manier kunnen zijn om dat te bereiken. Dat gebeurde in eerste instantie door de volledige Duits-Franse productie van kolen en staal onder te brengen inde Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS). Dit was de eerste officiële samenwerking in Europa. Uiteindelijk leidde die tot de oprichting van de Europese Unie in 1992. Nederland was er vanaf de oprichting bij. Daarom geldt ons land ook als een van de grondleggers van de EU.
De samenwerking zorgde (en zorgt) ervoor dat landen onderling afhankelijk werden (en zijn) van elkaar. Dat zorgt voor stabiliteit in Europa en daar heeft iedereen baat bij.
#4
Wat zijn de voordelen van de Europese Unie voor Nederland?
Naast vrede en veiligheid heeft de EU vooral gezorgd voor welvaart. Juist als handelsland profiteert Nederland van het wegvallen van de binnengrenzen in Europa. Door het verdrag van Schengen is het zelfs mogelijk om zonder paspoortcontrole door de Europese Unie te reizen. Ook kan iedereen gemakkelijk in andere EU-landen werken, en is er vrij verkeer van goederen en diensten. Dit heet de Europese interne markt.
#5
Zijn er ook nadelen? Nederland is toch nettobetaler aan de Europese Unie bijvoorbeeld. Betekent dit dat de EU ons meer geld kost dan oplevert?
Dat Nederland in zijn eentje zo'n beetje het hele EU-budget op tafel zou leggen, is een hardnekkig misverstand. Ja, het klopt dat Nederland nettobetaler is. Dat betekent dat we meer betalen aan de Europese Unie dan we terugkrijgen in de vorm van subsidies. Dat doen wel meer landen. Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje betalen allemaal meer aan de EU dan Nederland. Dus de grootste nettobetaler is Nederland in elk geval niet.
De vraag is, is het erg dat we meer betalen dan we terugkrijgen. Het korte antwoord is: nee. Dat zit zo. Eigenlijk kun je onze inleg zien als een investering voor de langere termijn. We helpen andere Europese landen ermee. Bijvoorbeeld landen die er economisch minder goed voor staan. Op termijn verdienen we die investering gemakkelijk terug. We krijgen er namelijk nieuwe exportmarkten bij.
Als je alleen naar onze inleg kijkt, vergeet je ook de voordelen die Europese samenwerking oplevert. Die voordelen staan niet op de begroting van de EU of in de Miljoenennota, maar ze zijn er wel. Elk uur dat een vrachtwagenchauffeur niet aan de grens hoeft te wachten voor een douanecontrole, is bijvoorbeeld al winst. Nederland heeft dankzij het openen van de Europese binnengrenzen een logistieke sector van wereldklasse kunnen uitbouwen. Onze havens staan bijvoorbeeld bovenaan de lijstjes van de meest efficiënte ter wereld. Dat hebben we allemaal te danken aan de zogenoemde interne markt.
#6
Wat is dat nou precies, die interne markt?
Als we het hebben over de Europese Interne markt bedoelen we dat iedereen in de EU heel gemakkelijk in andere EU-landen kan werken. Ook kunnen spullen (goederen) gemakkelijk naar andere EU-landen worden gebracht. Diensten – denk aan schoonmaak of reparaties of adviezen van bijvoorbeeld advocaten – kunnen heel gemakkelijk in andere EU-landen worden verricht. Dat werkt eigenlijk best goed.
We spraken ooit af in Europa dat de Europese interne markt uiterlijk op 31 december 1992 voltooid moest zijn. Maar voltooid? Dat is de interne markt nog niet. Dat blijkt op allerlei manieren. Zo zijn er veel spelregels voor de interne markt die in de hele EU gelden. Die spelregels bepalen bijvoorbeeld hoe je zaken kunt doen in andere landen. Sommige lidstaten hebben alleen allerlei aanvullende regels bedacht. Daardoor is het in de praktijk soms helemaal niet zo gemakkelijk om overal in Europa op dezelfde manier zaken te doen.
Een voorbeeld: vrachtverkeer moet in heel Europa aan zogenoemde rust- en rijtijdenregels voldoen. Die bepalen wanneer je wel en niet mag rijden als chauffeur. Daarnáást geldt in een aantal EU-landen een rijverbod voor zware vrachtwagens op zondagen. In Duitsland betekent dit dat je van middernacht tot tien uur zondagavond niet mag rijden, in Italië pas vanaf negen uur ’s ochtends. In Frankrijk mag je zaterdagavond vanaf tien uur al niet meer de weg op met zo’n zware oplegger, in Oostenrijk gaat het rijverbod nog eerder in, om drie uur zaterdagmiddag. Dit levert een hoop gepuzzel op voor transporteurs.
Een ander voorbeeld: elke lidstaat heeft andere regels voor het bepalen van energieprijzen. Dat leidt ertoe dat de Franse industrie maar een derde betaalt van de energieprijs van een Nederlandse concurrent. Duitse bedrijven betalen de helft minder dan hun Nederlandse concurrenten.
Van zulke verschillen hebben bedrijven last. Daarom willen ze graag dat de EU dit aanpakt. Hopelijk gaat de nieuwe Europese Commissie dat doen.
#7
Hebben we dat nou echt nodig allemaal? De Britten doen het toch best goed zonder de EU?
Nou, dat de Britten zo goed af zijn zonder de EU klopt niet. Zo hebben ze dagelijks last van bijvoorbeeld allerlei bureaucratische rompslomp bij de handel met EU-landen. De Britse burger merkt het ook in de portemonnee. De prijzen van veel producten zijn flink gestegen volgens het Tony Blair Institute on Global Change. Daar hebben Britse bedrijven natuurlijk ook last van. Bovendien merken ze dat er nog allerlei losse draadjes van de scheiding van het Verenigd Koninkrijk en de EU niet zijn weggewerkt. Van zulke onzekerheden houden bedrijven niet. Dat merk je meteen aan de investeringen die ze doen. Of beter gezegd: die ze nu dus niet doen.
Sinds Brexit presteert het Verenigd Koninkrijk niet echt goed. De groei van het bruto binnenlands product (alles wat er in een land wordt verdiend) blijft achter. Dat merken alle Britten, want hun welvaart neemt af. Nu al is het effect per jaar een verlies van 850 pond per inwoner. Onderzoekers verwachten dat dit welvaartsverlies oploopt tot zo'n 2.300 pond per jaar per Brit in 2035. Als je dat afzet tegen de welvaartswinst van 1.516 euro die de Europese Unie iedere Nederlander heeft opgeleverd, dan is de EU zo gek nog niet.
#8
Dus waarom stemmen bij de Europese verkiezingen?
Bij de Europese verkiezingen staat veel op het spel, niet in de laatste plaats onze welvaart en onze veiligheid. Hoe gaat Europa om met de dreiging van Poetin? Bouwen we samen aan de versterking van de defensie-industrie, of blijven we afhankelijk van de Verenigde Staten? Kan dat laatste wel als in november daar Donald Trump wordt herkozen als president?
Het hangt van de samenstelling van het Europees Parlement af hoeveel ruimte er is om verbeteringen aan te brengen in de EU. Jouw stem heeft daarop invloed. En, omdat de opkomst bij Europese verkiezingen traditiegetrouw lager is dan bij andere verkiezingen, telt die stem relatief ook nog eens veel zwaarder mee!
Is de EU er nou meer voor bedrijven dan voor de consument? Nee, dat is echt niet het geval. Van alles wat de Europese Unie regelt, profiteren consumenten juist. Onder meer doordat er meer concurrentie is tussen bedrijven, op een gezamenlijke grote Europese markt. Hierdoor kunnen producten goedkoper worden. Denk maar aan de enorme prijsverlaging van bellen en mobiel internetten vanuit andere EU-landen. Ook gaat de EU geheime prijsafspraken tegen of andere vormen van kartelvorming. Wie dat wel doet, kan hoge boetes verwachten. En zo is er nog meer. Wat te denken van elk apparaat in huis dat z’n eigen stekkertje nodig heeft om de batterij op te laden? Aan die wirwar van merkopladers is een eind gekomen, dankzij Europese regels. Nu is een usb-c-lader de standaard. Verder heb je als consument bijvoorbeeld een recht op garantie. Bijvoorbeeld als een product dat je hebt gekocht niet goed werkt, ook als je dat in een ander EU-land hebt gekocht. En zo zijn er nog heel veel andere voorbeelden.
Doet de EU ook iets voor het midden- en kleinbedrijf? De Europese Unie maakt beleid voor alle burgers en bedrijven in alle lidstaten. Het maakt dus niet uit hoe groot of klein een bedrijf is. Wel is het voor grotere bedrijven soms gemakkelijker om zich aan te passen aan nieuwe regels die binnen de Unie worden afgesproken. Kleinere bedrijven profiteren daar net zo goed van. Niet voor niets exporteert het Nederlandse midden- en kleinbedrijf jaarlijks voor 311 miljard euro aan goederen en diensten naar andere lidstaten. Voor mkb-bedrijven is het wel een stuk moeilijker dan voor grote ondernemingen, om de stroom aan nieuwe regelgeving bij te benen. Als het mkb als uitgangspunt wordt genomen bij het uitwerken van nieuw beleid, helpt dat echt: think small first. Snoeien in de regels die er al zijn, zal ook veel opleveren voor mkb’ers. Bedrijven in het mkb kunnen ook een steuntje in de rug gebruiken bij bijvoorbeeld toegang tot financiering, ondersteuning bij verduurzaming, digitalisering en innovatie, en beter aanbesteden door overheden. Datzelfde geldt voor internationale handel en de mogelijkheid om mee te dingen naar de EU speciale fondsen op het gebied van verduurzaming, digitalisering en defensie.
Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
