Geen plek op het stroomnet: 'Vergroenen kan zo niet'

Je zult als bedrijf maar willen verduurzamen, en dan te horen krijgen: kan niet, want niet genoeg ruimte op het stroomnet. Het overkwam de Dommelsche brouwerij in Dommelen, en met haar vele bedrijven in Brabant en Limburg. Wat nu, vraagt directeur Steven Peleman zich af.

‘Verrast en verbaasd’ waren ze bij de Dommelsche Bierbrouwerij toen netbeheerder Enexis bekendmaakte dat er op het stroomnet voorlopig geen ruimte is voor de verduurzamingsplannen van de bierbrouwerij. En dat geldt voor heel Brabant en Limburg.
‘Ja, dat is spijtig’, zegt Steven Peleman, de Belgische directeur van Dommelsch, dat deel uitmaakt van het mondiale bierconcern AB InBev. Bij het bedrijf, dat verder onder meer Hertog Jan, Jupiler, Leffe, Corona en Bud produceert, werken 550 medewerkers, onder meer in de brouwerijen in Dommelen en Arcen. Peleman: ‘We zijn juist zo goed op weg met de verduurzaming van de brouwerij. Met efficiënt energie- en waterverbruik per liter bier zijn we al koploper. We waren nu klaar voor het grote werk: de vervanging van de gasketel door een elektrische boiler, en het versnellen van de elektrificatie van onze vrachtwagens. Dat is nu voorlopig uitgesteld.’

Er is geen ruimte voor hun duurzaamheidsplannen op het stroomnet

Klimaateisen

De Dommelsche Bierbrouwrij had zo twee vliegen in één klap kunnen slaan: voldoen aan de klimaateisen en minder afhankelijk worden van gas, wat sinds de Oekraïne-oorlog een extra reden voor de industrie vormt om over te schakelen op stroom. De brouwerij heeft weliswaar een installatie om biogas uit afvalwater te halen, maar daarmee wordt ‘slechts’ 15 procent van het gasverbruik gecoverd. Peleman: ‘Die installatie wordt al volledig gebruikt. Misschien kunnen we het nog oprekken tot 20 procent.’ Dus die elektrische boiler, nodig voor de stoom die zo belangrijk is in het brouwproces, moet er komen.
Gelukkig was de boiler nog niet besteld. ‘Dat doen we alleen als we zeker zijn dat het project doorgaat. We waren wel al bezig met offertes. Daar hebben we nu niks meer aan. Het is wat dat betreft beter om op tijd te weten dat iets niet kan dan dat je het last minute hoort, zoals nu.’

Vooruitkijken

Maar Peleman wil niet te lang stilstaan bij de gang van zaken; hij wil vooruitkijken en constructief in contact blijven met Enexis en de lokale overheden. ‘We willen weten waar we aan toe zijn: wat is wanneer mogelijk op het stroomnet? Iedereen – niet alleen bedrijven, maar ook burgers – slaan nu aan het verduurzamen. Daardoor ontstaan bottlenecks op het net, en dat begrijpen we. Er moet een duidelijke visie komen voor de komende tien jaar. Daarnaast willen we weten wat er op korte termijn nog wél mogelijk is, en dan heb ik het niet over vijf jaar.’

Zo gaat de elektrische boiler voorlopig in de ijskast, maar met laadpalen voor de vrachtwagens van Dommelsch zou alvast een begin kunnen worden gemaakt, denkt hij. Daarnaast wordt gezocht naar andere manieren om energie te besparen. Peleman noemt het aanbrengen van LED-verlichting als voorbeeld, of hergebruik van de warmte die in het productieproces wordt gegenereerd. Het aantal transportkilometers wordt verminderd door meer kratten per rit mee te nemen. Het zijn kleinere projecten, maar die maken óók deel uit van het verduurzamingsproces.
De Dommelsche Bierbrouwerij kan zo meteen voldoen aan de stikstofregels. De brouwerij ligt namelijk ingeklemd tussen het dorp Dommelen en een Natura 2000-gebied. Dat laatste brengt met zich mee dat in 2030 70 procent van de productie duurzaam moet zijn om aan de stikstofeisen te voldoen. Maar kan dat nog wel nu de verduurzaming in de pauzestand gaat? Peleman: ‘Nou, 2030 is nog ver, hè. En onze stikstofimpact is minimaal; het gaat alleen om transport. Maar als de situatie met het stroomnet zo blijft, wordt het onmogelijk om dat doel te halen.’

Regelgeving en vergunningsprocedures spelen hierin een rol. Een netbeheerder mag het net pas uitbreiden als er een concrete aanvraag van een bedrijf ligt, om zo verkwisting van publiek geld tegen te gaan. Daarnaast duurt het vaak zo’n zes jaar voordat de vergunning voor uitbreiding van het net er ligt. Verandering van de regels vraagt om ingrijpen van de rijksoverheid. ‘Ik ben geen politicus’, zegt Peleman over dat aspect. Maar hij constateert wel dat je als overheid niet enerzijds eisen kunt stellen aan de verduurzaming van

bedrijven, als je anderzijds niet de mogelijkheid – ruimte op het net – daartoe biedt. ‘En het is niet zo dat wij net zijn begonnen, hè. We hebben al een goed track record op het gebied van duurzaamheid.’

Duidelijkheid

De situatie in Brabant en Limburg staat niet op zichzelf. Ook elders in het land loopt het stroomnet vol. Dat is natuurlijk niet goed voor het vestigingsklimaat in Nederland. Bedrijven zouden kunnen beslissen om zich hier niet te vestigen, of om te vertrekken naar landen waar meer stroomruimte is. Bij Dommels denken ze daar niet aan. Logisch ook. Peleman: ‘We zijn hier sinds 1744 en daarmee een van de oudste brouwerijen van Nederland. Veel van onze medewerkers komen uit de buurt, en we doen veel voor het verenigingsleven hier.’ Met andere woorden: de brouwerij is geworteld in de streek. En is natuurlijk vernoemd naar Dommelen.
Of andere bedrijven ook zo zijn gehecht aan hun plek weet hij niet. Maar ze hebben in elk geval net als Dommelsch behoefte aan duidelijkheid de komende tijd. Duidelijkheid over wat ze nu nog kunnen doen, en hoe het er over tien jaar voorstaat met het stroomnet.

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.

Jetten reageertMinister Jetten (Klimaat en Energie) stelt een speciale coördinator aan voor het probleem van het stroomtekort in Brabant en Limburg. Die coördinator moet toezien op het naleven van de afspraken die Jetten maakt met TenneT, de lokale overheden en het bedrijfsleven. De provincies Brabant en Limburg voelden zich overvallen door de bekendmaking van TenneT dat er voorlopig geen ruimte is op het stroomnet. Burgers hoeven zich nog geen zorgen te maken over de stroomvoorziening.