Mamma mia, Italië loopt leeg

Als het zo doorgaat houdt Italië geen jongeren meer over. Want de Italiaanse bamboccioni vertrekken massaal naar het buitenland. Een braindrain die miljarden kost en ondernemers behoorlijk wanhopig maakt. Basta! Het is genoeg.

 

Italiaanse jongeren, die staan toch bekend als bamboccioni, echte moederkindjes? Wonen tot hun 30ste thuis waar ze heerlijk vertroeteld worden? En als ze gaan verhuizen dan blijven ze toch vaak in de buurt van hun mama wonen? Nou, dat beeld is behoorlijk achterhaald. Steeds meer Italiaanse jongeren verlaten Italië en het ouderlijk huis en zoeken hun heil in het buitenland. Omdat ze door de slechte economische omstandigheden, hoge werkloosheid en slechte carrièreperspectieven geen toekomst meer zien in eigen land.

 

50.000 jongeren naar het buitenland

Vorig jaar vertrokken maar liefst vijftigduizend – vooral hoogopgeleide –  Italianen tussen de 18 en 34 jaar vooral naar het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland en Duitsland. Het aantal vertrekkende jongeren ligt al een kwart hoger dan in 2015, staat in het rapport Italianen in de wereld van Fondazione Migrantes.

 

Is het werkelijk zo erg met die vergrijzing?Als de voorspellingen kloppen is Italië over niet al te lange tijd een land voor oude mensen. Want over vijftig jaar heeft het Japan en Spanje ingehaald en heeft Italië de oudste bevolking ter wereld. En ja dat is wel een dingetje. Italië heeft niet alleen een negatieve natuurlijk bevolkingsgroei (met andere woorden: de bevolking krimpt sterk), maar ook een hoge staatsschuld en de pensioenfinanciering vindt grotendeels via een zogenoemd omslagstelsel plaats. Dat gaat problemen opleveren.

Werkgevers slaan alarm

De werkgeversbond Confindustria spreekt over een ‘alarmerende trend’. Het wordt hoog tijd dat de politiek prioriteit geeft aan jongeren,’ zegt bondsvoorzitter Vincenzo Boccia. Onlangs berekende Confindustria dat de braindrain Italië jaarlijks zo’n 14 miljard euro kost. Op aandringen van de werkgevers heeft de regering Paolo Gentiloni voor 2018 een forse lastenverlichting beraamd voor bedrijven die jongeren in dienst nemen. In de regio’s Sicilië en Calabrië, waar de werkloosheid fors hoger ligt, kunnen bedrijven jongeren zelfs belastingvrij in dienst nemen.

 

‘Werkloosheid is niet de enige reden voor vertrek. Jongeren worden niet serieus genomen’

 

Ook universiteiten en bedrijven proberen de braindrain tegen te gaan, onder meer door beter samen te werken. In de regio Lombardije kunnen bedrijven bijvoorbeeld jonge onderzoekers van de universiteit aantrekken om innovatieve projecten uit te voeren. Daarnaast krijgen jonge ondernemers meer kansen. Wie met een goed plan komt, kan tot 1,5 miljoen euro overheidssubsidie krijgen om een bedrijf te beginnen.

 

Geen toekomst in Italië?

De vraag is of die maatregelen ook voldoende zijn om ambitieuze jongeren in Italië te houden. Volgens Sergio Nava, schrijver van de blog Vlucht van talenten is daar wel meer voor nodig. ‘Italië heeft een enorme omslag nodig,’ stelt Nava. Hij schetst een somber beeld van een conservatief land waar ondanks de sterke vergrijzing zo’n dertig jaar lang nauwelijks in jongeren is geïnvesteerd. Baantjes worden via familieleden of kennissen geregeld en wie geen contacten heeft, maakt weinig kans. Op de werkvloer maken ouderen steevast de dienst uit. Jongeren worden slecht betaald, hebben meestal tijdelijke contracten, functies onder hun niveau en weinig kans om snel carrière te maken. ‘Werkloosheid is niet hun enige drijfveer om te vertrekken’, zegt Nava. ‘Hun grootste klacht is dat ze in Italië niet serieus worden genomen.’