Polarisatie in de samenleving: 'Het bedrijfsleven moet in actie komen'

In Frankrijk breken de gele hesjes elk weekend de tent af, in San Francisco liggen de daklozen op straat. En wat we in Nederland hebben, is een kwetsbaar bezit. Aldus Jeroen van Glabbeek, ceo van CM.com. Hij wil iets doen tegen polarisatie in de samenleving. ‘Het bedrijfsleven moet nu in actie komen.’

 

Het pand van technologiebedrijf CM.com op een hoek van de Bredase Konijnenberg ziet er eenvoudig uit. Toch gaat er achter de strakke gevel een heel succesvol bedrijf schuil. Dit jaar exact twintig jaar geleden werd het mede door Jeroen van Glabbeek opgericht en is sindsdien in een razend tempo gegroeid, ook met vestigingen van Zuid-Afrika, China tot Parijs. Eigenlijk is het bedrijf als Van Glabbeek zelf: het succes druipt er niet van af. Maar ondertussen staat hij wel op plaats 35 in de Top-100 jonge miljonairs van Quote. ‘Ik ben niet gaan ondernemen om rijk te worden’, zegt hij. ‘Maar wel om mooie dingen te maken, op een manier die goed is voor de maatschappij. En daar wil ik me dus ook graag mee bemoeien.’

 

Polarisatie: de rol van het bedrijfsleven

Dat deed hij laatst door zelf in de schoenen van de actievoerder te gaan staan. Toen de Bredase ondernemer met eigen ogen de gevolgen van de heftige protesten in Frankrijk zag, besloot hij zelf ook een geel hesje aan te trekken en met een paar honderd andere Brabantse werkgevers aangesloten bij VNO-NCW Kring Breda de straat op te gaan. ‘We wilden op een ludieke én prikkelende manier laten zien dat we nu in actie moeten komen tegen polarisatie’, zegt Van Glabbeek. ‘In Frankrijk loopt het uit de hand, in San Francisco liggen de daklozen op straat; mensen die een paar jaar geleden nog gewoon een baan hadden. Wat we in Nederland hebben, is een kwetsbaar bezit. En volgens mij ontbreekt het hier volledig aan een visie op hoe Nederland er over pakweg tien, twintig jaar uit moet zien. Wat voor maatschappij we dan willen hebben? En dat is deels te wijten aan het bedrijfsleven.’

Wie is Jeroen van Glabbeek?Jeroen van Glabbeek (1979) studeerde Technologie Management aan de TU Eindhoven. In 1999 richtte hij samen met Gilbert Gooijers CM.com op, een bedrijf dat software ontwikkelt om sms’jes naar consumenten te sturen. Naast ceo is hij ook voorzitter van de kring Breda van VNO-NCW Brabant Zeeland.

Waarom windt u zich daar zo over op?
‘Ik behoor tot de generatie ondernemers die zich daar druk over maakt. Toen ik studeerde, was ik één van de laatsten die nog leerde dat bedrijven als primair doel hebben om aandeelhouderswaarde te creëren. Als 19-jarige vond ik dat al zo stom. Wie komt er nou ‘s ochtends zijn bed uit met de gedachte om vandaag aandeelhouderswaarde te gaan creëren? Volgens mij is een bedrijf juist op aarde om met een groep mensen een doel na te streven waar anderen in de maatschappij ook daadwerkelijk wat aan hebben.’

 

Denkt u dat de oudere generatie nog wel zo denkt?
‘Ga maar eens naar de gemiddelde kwartaalmeeting. Dan gaat het alleen maar over groeicijfers, zoveel procent meer omzet. Wat boeit dat nou? Ga liever na wat je als bedrijf hebt betekend voor je werknemers, voor de maatschappij en het klimaat.’

 

‘Wie komt er nou ‘s ochtends zijn bed uit met het idee die dag aandeelhouderswaarde te gaan creëren?’

 

Begrijpt u eigenlijk dat mensen ontevreden zijn? Nederland staat vijfde in de wereldwijde geluksindex.
‘Ik vind dat geen paradox. We beseffen juist heel goed wat we kwijt kunnen raken. Aan de ene kant kun je zeggen dat bijvoorbeeld die gele-hesjesprotesten in Amsterdam over onzin gaan, zoals ‘We moeten terug naar de gulden.’ Dat is natuurlijk volstrekt niet realistisch. Maar aan de andere kant kun je constateren dat we hebben verzaakt om uit te leggen waaróm Europa belangrijk voor ons is. Als je het niet uitlegt, begrijpen mensen het niet. Ik zie daar een grote rol voor ondernemers weggelegd.’

 

Was uw gele-hesjesactie een signaal naar het gevestigde bedrijfsleven?
‘Nou, ik zeg zelf liever dat ik mensen wilde wakker schudden. Ik vind dat grote bestuurders – oude, grijze mannen – in Nederland veel te tevreden zijn met zichzelf en hun bedrijf. En dat is niet altijd terecht. Ik merk bij hen gelatenheid: ‘We hebben het goed voor elkaar, het zal mijn tijd wel duren, ik ga toch bijna met pensioen.’ Daarmee doe je de volgende generatie veel meer onrecht aan dan je zelf beseft.’

 

U wilt dat ceo’s zich meer laten zien en zich uitspreken?
‘Er wordt vaak gezegd dat je stil moet zitten als je geschoren wordt. Volgens mij moet je precies het omgekeerde doen. Een ceo die in opspraak raakt, doet – tot mijn grote verdriet – vaak niets. Als je als ondernemer iets niet kunt uitleggen, moet je je afvragen of het wel zo’n goed besluit was. Daardoor krijgen mensen een slecht beeld van het bedrijfsleven.’

 

‘stilzitten als je geschoren wordt?! je moet juist het omgekeerde doen’

 

Daar schaamt u zich voor?
‘Nou ja, schamen. Maar neem nou Unilever, Shell en de dividendbelasting. Je hoort die bedrijven niet in het debat. Dan moet je dus niet gek opkijken als niemand snapt waarom het afschaffen van de dividendbelasting een goed idee is. Ik las het ‘afscheidsinterview’ met Paul Polman over het beruchte smsje aan Mark Rutte in het Algemeen Dagblad. Het leek alsof hij een aantal punten had opgespaard voor dit laatste interview. Jammer dat hij kennelijk het gevoel had zijn zienswijze niet eerder met het publiek te kunnen delen.’

 

Zijn er ook ceo’s die het goed doen?
‘Zeker, Feike Sijbesma (ceo van DSM; red.) bijvoorbeeld. Hij maakt zijn bedrijf klaar voor een veranderde maatschappij en een duurzamere wereld, én hij blijft zichtbaar in de media en uitleggen waarom hij doet wat hij doet. Een negatief voorbeeld van laatst vond ik Tata Steel en de CO2-belasting. Je ziet Jesse Klaver over Tata Steel praten op televisie, maar hun ceo is nergens te bekennen. Voor mijn part gaan werkgevers de Tweede Kamer in. Zorg in elk geval dat je zichtbaar bent. En neem je verantwoordelijkheid.’

 

U dicht ondernemers wel een hele hoop taken toe
‘Klopt, omdat ik vind dat wij een grotere maatschappelijke rol moeten spelen. Zeker nu het maatschappelijk middenveld steeds meer verdwijnt, blijft alleen nog het bedrijfsleven over. Dat kan door mensen te laten meedoen die minder kansen hebben. Mensen een opleiding te bieden. Ik hoor werkgevers altijd zeuren dat jongeren niet het juiste leren op school. Daar moeten we mee stoppen. Doe het dan zelf, denk ik op zo’n moment. Door heel kleine aanpassingen kunnen we werknemers veel gemakkelijker gezond en gelukkig houden. Het is toch raar dat werk iets is geworden wat mensen mentaal niet trekken en wat zorgt voor een burn-out? Je kunt als bedrijf je ogen niet sluiten en zeggen dat dat privé is.’

 

‘Het is toch raar dat werk iets is geworden wat zorgt voor een burn-out?’ 

 

Hoe doet u dat dan bij CM.com?
‘Ik ben me ervan bewust dat mensen het best hun werk doen als ze het én leuk vinden én als ze genoeg ruimte krijgen voor andere dingen. Kinderen krijgen bijvoorbeeld, is voor mannen ook ingrijpend. Maar mannen moeten veel te snel weer aan het werk – terwijl zij ‘s nachts óók niet slapen. Het belangrijkste is om de menselijke maat erin te houden. Ik heb een team van tien mensen dat werknemers begeleidt, bijvoorbeeld een psycholoog, iemand op het gebied van vitaliteit en sport, en een schuldhulpverlener. En het werkt, mensen maken er gebruik van. En nee, ik weet niet wie, want dat is allemaal anoniem.’

 

Dat is heel fijn, maar niet elk bedrijf heeft daar natuurlijk de middelen voor.
‘Tja, wat is oorzaak en gevolg? Doet mijn bedrijf het goed omdat iedereen lekker in zijn vel zit hier? Of gaat het goed met een bedrijf, en daarom zit iedereen lekker in zijn vel en is het een luxe? Ik ben van de lichting die er heilig in gelooft dat iedereen eerst goed in zijn vel moet zitten. Roep nou niet gelijk: ‘Nee hoor, hier hebben we geen geld en geen tijd voor.’ En zorg als ondernemer eerst dat je de basis op orde hebt, ook al betekent dat soms dat je afscheid van mensen moet nemen. Als dat allemaal maar op een nette manier gebeurt.’

 

‘als ondernemer ben je op een bepaalde manier best eenzaam’

 

Spreekt u andere ondernemers weleens aan op hun gedrag?
‘Zeker, maar ik merk wel dat zelf het goede voorbeeld geven werkt. Ik heb een tijdje geleden een stuk ingestuurd naar de krant over vaderschapsverlof, en ik merk dat andere bedrijven om ons heen daardoor worden aangestoken. Sommige hebben het nu zelfs uitgebreid naar een maand. Ik vind wel dat werkgevers vaker met elkaar over dit soort dingen moeten praten. Als ondernemer ben je op een bepaalde manier best eenzaam. Verandering in je eentje voor elkaar krijgen, is bijna niet te doen. En ik hoop dat het ondernemers lukt om zich op een manier te verenigen waarop we over dit soort dingen kunnen praten en dan ook kunnen doorpakken om echt wat te veranderen in de maatschappij. Want als wíj het niet doen, doet niemand het.’

 

Op de hoogte blijven van onze leukste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.