Europees kader toegang tot data is een goed idee

Waarom is beleid over datadeling zo ontzettend belangrijk? Er ligt een potentiële goudmijn, maar de valkuilen zijn talrijk.

Datadeling tussen bedrijven

Data is een steeds belangrijkere grondstof in onze economie. Niet alleen grote techplatformen als Facebook en Google maken gebruik van data. Ook voor het midden- en kleinbedrijf in Nederland is data steeds vaker een belangrijk verdienmodel. De toegevoegde waarde van data is volgens de Europese Commissie in de periode 2016 tot 2020 verdubbeld naar 4% van het bbp volgens de Commissie. Dat biedt enorme kansen voor bedrijven, consumenten – economie en maatschappij. Maar het roept ook belangrijke vragen op, hoe stimuleren we dataverzameling – en deling tussen bedrijven en wie moet er toegang hebben tot de data?  

Hoe verandert data in een goudmijn?
In de recent verschene brochure met onze visie op de platformeconomie leggen we het uit: ‘Veel platformen maken gebruik van data. Gebruikers van een platform generen telkens opnieuw ‘ruwe’ data, zoals persoonskenmerken, gegevens over een transactie, locatiedata, of over een product of de omgeving ervan. Data analisten of slimme algoritmes leren vervolgens weer van die data: gegevens worden nuttige informatie die leiden tot nieuwe inzichten en kennis. Daarmee kunnen platformen hun diensten en producten verbeteren. Dit kan een opwaartse spiraal zijn: betere diensten betekent meer gebruikers, meer data. En op basis daarvan weer betere diensten en opnieuw meer gebruikers. Data en algoritmes kunnen bovendien een concurrentievoordeel bieden: ze zijn goed af te schermen en niet zomaar te kopiëren of weg te kopen via personeel. Ook kunnen spelers in de keten afhankelijk worden van platformen die veel data vergaren, omdat zij toegang tot data nodig hebben om diensten te kunnen blijven leveren. Data kan ook gebruikt worden om één eco-systeem met meerdere diensten voor gebruikers te ontwikkelen, of diensten op geheel nieuwe markten.’ 

Gemiste potentie en oneerlijke concurrentie in de markt

Het delen van niet persoonlijke data tussen bedrijven biedt enorme kansen. Het stimuleert innovatie, productiviteit en wereldwijde concurrentievermogen van onze bedrijven en economie. Maar er moet een goede balans worden gevonden bij uitwisseling van data tussen bedrijven onderling – meer datadelen is nodig om maatschappelijke doelen te bereiken en tegelijkertijd moeten investeringen in data verzamelen en verrijken beloond worden en moet privacy gewaarborgd blijven. In sommige gevallen kan dat spanningen opleveren, denk aan datadeling in de mobiliteitssector . Met behulp van autodata kunnen garagemonteurs bijvoorbeeld tijdig signaleren wanneer een onderhoudsbeurt moet plaatsvinden. Maar die data van autofabrikanten wordt lang niet altijd beschikbaar gesteld voor alle bedrijven in de keten. 

De visie van het Nederlandse kabinet

Het Nederlandse kabinet heeft eerder dit jaar haar visie op datadeling tussen bedrijven uitgebracht. Het kabinet wilt dat Nederland voorop gaat lopen op het gebied van datadeling in Europa, met een sterke voorkeur voor vrijwillige datadeling tussen bedrijven op voorwaarde dat bedrijven en mensen grip houden op de gegevens. We verwelkomen de visie van het Nederlandse kabinet, en dragen graag ons steentje bij om het op Europees niveau uit te dragen.

Meer info over de Nederlandse visie op datadeling? Raadpleeg hier de brochure.

Een Europees kader voor toegang tot data is een goed idee

EU aan zet

De digitale economie reikt verder dan landsgrenzen. De EU is aan zet om huidig beleid strategisch aan de nieuwe omstandigheden te toetsen en nieuw beleid in te vullen. Uitgangspunt moet wederkerigheid zijn, bedrijven die wettelijke data moeten delen moeten ook data terug krijgen, zodat een gelijk speelveld blijft bestaan. Een Europees kader voor toegang tot data is een goed idee - waar nodig specifieke regulering in sectoren om een data-lock-in te voorkomen (zoals slimme voertuigen) en portabiliteit van data mogelijk maken. Om de concurrentiepositie van de EU in de wereld te verbeteren moet de EU de interne markt grondig verder verdiepen.