Nederland staat op een kruispunt waarbij het gevaar dreigt dat we eigenhandig de inflatie blijven aanjagen, terwijl de economie verder verslechtert. Dat schrijft ondernemersorganisatie VNO-NCW vandaag in een position paper vooruitlopend op een ronde tafelbijeenkomst over lonen en winsten in de Tweede Kamer.
Volgens de ondernemersorganisatie doet de arbeidsmarkt zijn werk na een krachtig herstel van de economie na corona. De lonen en o.a. de tarieven voor zelfstandige vakmensen maken een stevige inhaalslag met cao-loonstijgingen de afgelopen maanden van gemiddeld 7,5% en in sommige cao’s zelfs daarboven. Werkgevers én de overheid hebben daarnaast veel maatregelen genomen om werkenden te helpen met de hoge inflatie. Zo is conform het SER MLT-advies het minimumloon verhoogd en worden bijvoorbeeld veel eenmalige extra bijdragen gegeven door werkgevers.
‘Dat lonen verhoogd worden is een goede zaak waar dat kan en mogelijk is. Veel mensen hebben het zwaar en met elkaar moeten we allemaal onze bijdrage leveren,’ aldus de ondernemersorganisatie.
‘Dreigend haasje-over van lonen en prijzen’
Volgens de ondernemersorganisatie staan we -zeker met de krimpende economie- nu echter wel op een kruispunt waarbij we met elkaar moeten bewaken dat we niet onbedoeld de inflatie blijven aanjagen. Zeker nu zich ook andere donkere wolken samenpakken boven de economie met stijgende rentes, teruglopende export en stokkende consumptie ‘Dit vraagt iets van zowel werkgevers, als werknemers, om de balans te bewaren in cao-onderhandelingen én in de prijzen. Er moeten namelijk nog veel cao’s worden vernieuwd. Het gevaar is reëel dat steeds hogere looneisen zich ook weer vertalen in hogere prijzen, omdat ondernemers ook voor grote investeringen staan en ze hogere kosten moeten doorberekenen om gezond te blijven nu én later. Zo ontstaat als we niet opletten een ‘haasje-over’ van lonen en prijzen,’ aldus het position paper.
Winsten sterk conjunctureel bepaald
De ondernemingsorganisatie wijst er verder op dat winsten sterk conjunctureel bepaald zijn en dat de winstgevendheid bij de verschillende groepen ondernemingen sterk uiteen loopt. Uit de nieuwste conjunctuurenquête van het CBS blijkt verder dat ondernemers overwegend negatief zijn over de ontwikkeling van de winstgevendheid. Ook staat de economie er slechter voor dan eerder gedacht.
AIQ geen bruikbare indicator
De meest bruikbare indicatoren om het loonaandeel van werkenden direct te beschouwen zijn de reële loonkosten van bedrijven en de arbeidsproductiviteit. Historisch gezien loopt dit sinds begin jaren ’90 ongeveer in lijn.
In de discussie over lonen en winsten wordt in Nederland vaak gewezen op de zogeheten arbeidsinkomensquote (AIQ). Uit bijgevoegde nieuwe analyse van onderzoeksbureau SEO blijkt echter dat de AIQ geen goede indicator is om het loonaandeel van werkenden te kunnen beoordelen. Zo blijkt dat veranderingen in de AIQ in Nederland vooral buiten de lonen worden veroorzaakt, zoals door bijvoorbeeld de toegerekende huurwaarde van woningeigenaren.
Meer weten?
Lees ons hele position paper t.b.v. de Tweede Kamer en lees het nieuwe onderzoek van SEO.
