Stikstof

Stikstof is een natuurlijk element dat overal voorkomt. Het zit in de lucht en vormt geen probleem op zichzelf. Maar sommige stikstofverbindingen — zoals ammoniak en stikstofoxiden — ontstaan door menselijke activiteiten, bijvoorbeeld door landbouw, verkeer, industrie en bouw. In te hoge concentraties zijn ze schadelijk voor de natuur: ze verzuren de bodem, tasten de biodiversiteit aan en maken kwetsbare natuurgebieden minder veerkrachtig.

Waarom stikstof een probleem is

Omdat Nederland klein, dichtbevolkt en economisch actief is, is de stikstofuitstoot hier relatief hoog. Voor veel natuurgebieden vormt dat een probleem, en om ze te beschermen moet de stikstofuitstoot in Nederland omlaag. Dat betekent dat vergunningen voor nieuwe projecten die extra stikstof uitstoten nauwelijks worden verleend.  Dat heeft grote gevolgen: veel bouw- en infrastructuurprojecten liggen stil, bedrijven die willen verduurzamen lopen vast en ook de versterking van onze defensie heeft problemen met vergunningverlening. Daardoor weet een ondernemer niet zeker of hij mag uitbreiden, bouwen of investeren. Nederland zit vast in het ‘stikstofslot’. Dat tast niet alleen het vertrouwen aan, maar ook onze economie. Als dit te lang duurt, verliezen we banen, kennis, belastinginkomsten én de slagkracht om te verduurzamen. De impasse raakt zo de kern van onze economie én het vertrouwen van ondernemers.

Wat VNO-NCW en MKB-Nederland als oplossing zien

Nederland kan alleen van het stikstofslot komen met een realistische en uitvoerbare aanpak die natuurherstel combineert met ruimte voor wonen, werken en verduurzamen. Beleid moet niet langer draaien om het afvinken van regels, maar om duidelijke doelen en maatwerk per gebied. VNO-NCW en MKB-Nederland pleiten voor gebiedsgerichte zonering rond kwetsbare natuur, met heldere reductiedoelen per zone. Ondernemers moeten binnen die kaders zelf kunnen bepalen hoe ze emissies reduceren – via innovatie, verplaatsing of samenwerking – zolang de doelen worden gehaald.

Daarnaast is meer rechtszekerheid en tempo nodig. Bedrijven moeten uiterlijk in 2026 weten aan welke normen ze moeten voldoen richting 2030 en 2035. Dat vraagt om voldoende middelen en ondersteuning om te investeren in verdere verduurzaming of afschaling. Het vereist ook   een overheid die procedures vereenvoudigt en heldere sancties vaststelt en handhaaft als doelen niet worden gehaald. Ook structurele investeringen in natuursysteemherstel, waterkwaliteit en uitvoeringscapaciteit bij provincies en gemeenten zijn noodzakelijk. Het doel is helder: natuur herstellen én economische ontwikkeling mogelijk maken. Alleen met praktisch uitvoerbaar beleid dat vertrouwen geeft, kan Nederland weer vooruit en kan vergunningverlening weer loskomen. Zo ontstaat weer perspectief voor mens, natuur én economie

 

Wat VNO-NCW en MKB-Nederland al doen

VNO-NCW en MKB-Nederland werken nauw samen met kabinet, provincies en ondernemers om Nederland van het stikstofslot te krijgen. We brengen voortdurend de knelpunten bij vergunningverlening onder de aandacht en pleiten voor een juridisch houdbare en uitvoerbare aanpak. We stimuleren samenwerking tussen landbouw, natuur, industrie en bouw om gezamenlijk emissies te verlagen en verduurzaming te versnellen. We ondersteunen initiatieven die zowel landelijk als in gebieden direct rond kwetsbare natuur leiden tot een structurele vermindering van stikstofuitstoot. Daarnaast steunen we maatregelen die projecten weer op gang kunnen brengen, zoals de invoering van een rekenkundige ondergrens voor stikstofdepositie, mits die eerst juridisch wordt getoetst om ondernemers niet opnieuw in onzekerheid te brengen. Zo slaan VNO-NCW en MKB-Nederland bruggen tussen economie en ecologie – en zorgen ze dat Nederland weer perspectief krijgt.

 

Lees ook:

Brief ‘Het verdienvermogen van Nederland’

Brief ‘Nederland van het stikstofslot’