Nederland heeft een unieke positie met meerdere toonaangevende mainports: het haven-industriecomplex in Rotterdam, het luchtvaartcomplex Schiphol-KLM en de kennisintensieve maakregio Brainport Eindhoven. De toegevoegde waarde die deze economische kerngebieden genereren, is met een bijdrage van 68 miljard euro en zo’n 750.000 banen aanzienlijk. Nóg belangrijker zijn de secundaire effecten. Mede dankzij het sterk innovatieve karakter van onze mainports en de internationale verbindingen die ze bieden, huisvest Nederland duizenden internationaal actieve ondernemingen, verbonden aan het lokale ecosysteem van bedrijven daaromheen. Een rijk, maar geen rustig bezit voor een land. Het vraagt om een doorlopend doelgericht beleid.
Concurrentie met andere mainports
Andere landen kiezen ook voor gericht beleid om de eigen mainports te versterken. Gezien deze concurrentie kan Nederland niet op zijn lauweren rusten. Verontrustend is daarom dat de maatschappelijke steun voor sterke mainports wat lijkt weg te zakken. Veel noodzakelijke investeringen doen de mainports zelf, wat leidt tot een stijging van hun kostenstructuur. Onze mainports kunnen alleen aan de internationale top blijven wanneer overheid, ondernemers en mainports gezamenlijk opereren en de duurzame groei van de mainports ondersteunen.
Brainport Eindhoven, zeehavens en luchthaven
Positief is de Brainport Nationale Actieagenda van het kabinet voor gerichte ontwikkelingen in de Brainport Eindhoven. Het is hoopgevend dat het nieuwe kabinet de kostentoerekening van de infrastructuur in de havens onder de loep wil nemen, om de concurrentiepositie van de zeehavens op peil te houden. Ook onderkent dit kabinet het belang van de connectiviteit van Schiphol en KLM voor het vestigingsklimaat.
Bereikbaarheid van de mainports vergroten
Belangrijk onderdeel van een sterk mainportbeleid is het op peil houden van het vestigingsklimaat van de mainports. Dat betekent: infrastructurele knelpunten rond de mainports oplossen en de achterlandverbindingen verbeteren. Om de bereikbaarheid van de mainports te vergroten, moeten de publieke lasten worden verlaagd tot het niveau van wat concurrerende zee- en luchthavens betalen. Extra budget voor het infrafonds is nodig. Om te voorkomen dat de ontwikkeling van de mainports vastloopt, moet meer werk worden gemaakt van bovenregionale afweging van woningbouw. Bedrijven moeten binnen- en buitenlands talent kunnen aantrekken. Overheid, onderwijs en bedrijfsleven dienen daartoe samen te zorgen voor goede aansluiting op de arbeidsmarkt en het op peil houden van de skills van arbeidskrachten. Toegang tot kapitaal is nodig voor zowel bestaande bedrijven als voor startups en scale-ups.
Europese dossiers vlot trekken
Ook een aantal Europese dossiers voor de interne markt van mainports en logistieke operaties moet worden vlot getrokken: het staatssteundossier voor zeehavens, het realiseren van een 'Blue Belt' voor douaneafhandeling en 'One European single sky' voor efficiënt en duurzamer gebruik van het Europese luchtruim.
