Met zijn allen zijn we bezig om over te schakelen van aardgas naar elektriciteit. Bijvoorbeeld om ons huis te verwarmen. Bedrijven doen dat ook. Dat is een goede zaak, want zo worden we minder afhankelijk van aardgas dat we nu nog in het buitenland kopen. Bovendien is het beter voor het milieu. Als we minder aardgas gebruiken, stoten we ook minder CO2 uit. Het overstappen van aardgas naar elektriciteit gaat veel sneller dan verwacht. Dat betekent dat er meer elektriciteit wordt gebruikt. Op momenten dat er heel veel elektriciteit wordt gebruikt – zogenoemde piekmomenten – kan ons elektriciteitsnet dat niet aan. Dat heet netcongestie. In feite is het elektriciteitsnet dan vol. Nieuwe woonwijken kunnen dan niet aangesloten worden op het elektriciteitsnet. Nieuwe bedrijven of bedrijven die willen uitbreiden (en dus meer stroom nodig hebben), ook niet.
Wat zijn oplossingen voor netcongestie?
Er staan inmiddels bijna 10.000 bedrijven op de wachtlijst om aangesloten te worden op het elektriciteitsnet. Nog eens 10.000 bedrijven wekken zelf elektriciteit op (bijvoorbeeld met zonnepanelen) en willen de stroom die ze niet nodig hebben, tegen betaling leveren aan het stroomnet. Ook dat kan op dit moment niet. Hoog tijd dus voor uitbreiding van het elektriciteitsnet, om zo de drukte op het net – netcongestie dus – te verminderen.
Dat is alleen gemakkelijker gezegd dan gedaan. De bedrijven die ons stroomnet beheren, zogenoemde netbeheerders, investeren flink in uitbreiding van het net. Dit jaar ongeveer 6 miljard euro en vanaf volgend jaar loopt dat bedrag op tot 8 miljard per jaar. Toch betekent dat niet dat het stroomnet snel uitgebreid is. Dat heeft verschillende oorzaken. Er mag bijvoorbeeld niet overal gebouwd worden door het stikstofprobleem [in Nederland komt er te veel stikstof in de natuur terecht. Bouwactiviteiten leveren nóg meer stikstof op. Zolang het stikstofprobleem niet minder wordt, mogen bouwprojecten niet worden uitgevoerd). Ook duurt het lang voordat netbeheerders een vergunning krijgen om het elektriciteitsnet uit te breiden. En dan zijn er vanwege het personeelstekort ook nog eens te weinig werknemers om de kabels te leggen die voor het uitbreiden van het elektriciteitsnet nodig zijn.
Ondernemers die op de wachtlijst staan voor een (grotere) aansluiting op het elektriciteitsnet, willen ondertussen graag weten wanneer zij aan de beurt zijn. Want dan kunnen zij besluiten of en wanneer zij gaan investeren in de bouw of de uitbreiding van hun bedrijf. Dus is er meer informatie van de overheid en de netbeheerders nodig. Bedrijven willen beter op de hoogte gehouden worden van veranderingen.
Slimmer omgaan met ruimte op het elektriciteitsnet?
Kunnen bedrijven alleen maar afwachten op uitbreiding van het elektriciteitsnet? Nee, ze kunnen ook kijken of ze beter (slimmer) gebruik van het huidige elektriciteitsnet kunnen maken. Bedrijven die stroom over hebben (ze gebruiken niet alle stroom waarop zij recht hebben), kunnen worden gekoppeld aan bedrijven die juist méér stroom nodig hebben. Daar zijn wel andere energiecontracten voor nodig, want die worden nu alleen per bedrijf afgesloten. Voor dat soort slimme toepassingen is het Landelijk Actieprogramma Netcongestie in het leven geroepen. Ook is er een aanjager ‘slim met stroom’ benoemd, iemand die voor meer slimme toepassingen moeten zorgen. VNO-NCW en MKB-Nederland hebben daarnaast het Ondersteuningsprogramma Netcongestie bedrijfsleven opgezet.
Wie betaalt de uitbreiding van het elektriciteitsnet?
Alle investeringen in het stroomnet worden betaald door de gebruikers: burgers en bedrijven. Die investeringen stijgen flink: van 2 miljard euro per jaar nu naar 8 miljard vanaf het jaar 2028. Wie gaat dat betalen? Daar moet een oplossing voor worden gevonden. VNO-NCW en MKB-Nederland willen dat bedrijven niet te veel gaan betalen voor de uitbreiding van het elektriciteitsnet. En bedrijven moeten weten waar ze aan toe zijn. Nederlandse bedrijven betalen nu meer voor elektriciteit dan hun concurrenten in het buitenland. Dat moet meer worden gelijkgetrokken. Er moet ook iets worden geregeld voor bedrijven die wel willen overstappen van bijvoorbeeld gas op stroom, maar dat niet kunnen omdat het stroomnet vol zit. Dus zij zitten voorlopig nog vast aan het gebruik van gas. En dus aan de CO2-heffing (omdat gasverbruik leidt tot de uitstoot van CO2) en de energiebelasting op aardgas. Die bedrijven zouden de heffing en de belasting eigenlijk niet hoeven te betalen. Want als het aan hen lag, waren ze al overgestapt op het gebruik van stroom.
