Sustainability Due Diligence voorstel welkom, nog ruimte voor verbetering

Vanuit het Nederlandse bedrijfsleven is jarenlang gelobbyd voor een Europese due diligence verplichting. Nederlandse en Europese bedrijven doen al heel veel op dit gebied-; nationaal in de IMVO-convenanten -die wij graag ook op Europees niveau zouden zien – met de OESO-richtlijnen – die wij van harte onderschrijven-, en met eigen, kleinschaligere initiatieven. Een moeilijkheid hierbij is dat vaak onduidelijk is welke verantwoordelijkheden bedrijven precies hebben.

 

Open normen vergroten onzekerheid 

Ondanks dat wij met hoge verwachtingen naar het nieuwe due diligence voorstel van de Europese Commissie hebben uitgekeken zijn wij daarom behoorlijk teleurgesteld met het resultaat. De richtlijn zou regels vast moeten stellen over verplichtingen en aansprakelijkheid maar door de open normen en vaak vage definities weten bedrijven nog steeds niet waar ze aan toe zijn. Veel wordt aan de interpretatie over gelaten terwijl er wel keiharde sancties tegenover kunnen staan. Dit vergroot alleen de onzekerheid en maakt de uitvoerbaarheid lastig. 

 

Té brede scope 

Door de Europese Commissie en NGOs wordt veel benadrukt dat slechts 1% van de bedrijven onder het voorstel valt. Dat geeft echter een vertekend beeld. Administratieve en civiele aansprakelijkheid gaat inderdaad alleen voor die 1 % gelden. Maar het voorstel stelt ook dat due diligence moet gelden voor de hele waardeketen, upstream en downstream. Alle bedrijven in de keten krijgen dus de administratieve lasten om een goede due diligence op te zetten. Dat kan ook contractueel door partners worden opgelegd, inclusief mogelijke boetebepalingen. 

 

Geen gelijk speelveld 

Dan het gelijke speelveld: een van de redenen om een Europees breed beleid te hebben is om een lappendeken van verschillende nationale verplichtingen te voorkomen. Deze richtlijn laat echter heel vele ruimte open om nationaal verder te gaan dan het Europese beleid en lijkt dit zelfs aan te moedigen. Daarnaast kan implementatie per lidstaat verschillen wat er voor kan zorgen dat twee bedrijven uit verschillende landen een andere boete krijgen voor hetzelfde vergrijp.  

Dan hebben we het nog niet eens over het gelijke speelveld met landen uit derde landen die actief zijn op de Europese interne markt. Zij vallen pas binnen de scope als zij een omzet van 150 miljoen draaien op de interne markt terwijl Europese bedrijven er al onder vallen als zij wereldwijd diezelfde omzet draaien. 

 

Verbetering noodzakelijk 

Al met al zijn er veel kanttekeningen te plaatsen bij de uitvoerbaarheid van het huidige voorstel. In de verdere behandeling van het voorstel door de Raad en het Europese Parlement moet daarom nog goed gekeken worden naar het doel van deze Directive en of het huidige voorstel adequaat is om dit te halen.  

De open normen moeten aangescherpt worden zodat voor bedrijven duidelijk is welke verantwoordelijkheid zij hebben. Er moet aandacht komen voor het MKB dat, hoewel officieel buiten de scope, een groot deel van de due diligence verplichting zal moeten uitvoeren. En er moet gezorgd worden voor een gelijke implementatie in de lidstaten en een gelijk speelveld, ook met bedrijven uit derde landen.