Tweede Kamerverkiezingen: wat willen de partijen met Europa?

Inmiddels komt het ‘coronajaar’ bijna ten einde. Daarmee komt maart 2021 steeds dichterbij en dus de Tweede Kamerverkiezingen. De meeste verkiezingsprogramma’s zijn dan ook intussen gepresenteerd, vol ambitieuze plannen voor de jaren 2021-2025. In de Europa-gerelateerde passages van de programma’s vallen de volgende zaken op.

 

Europa is van belang voor Nederland

De gevestigde middenpartijen CDA, D66, GroenLinks, PvdA en VVD hebben allemaal een stevig verhaal over het belang van Europa voor Nederland. Daarbij wordt veelal aangesloten bij het verhaal van het belang van de EU voor onze positie in een woelige wereld. Daar lijkt een brede consensus over te zijn.  Verder komen binnen alle programma’s duurzaamheid en digitalisering, dé Europese thema’s van dit moment, duidelijk terug.

 

Ruimte voor eigen politieke invulling

Binnen de brede consensus is er veel ruimte voor eigen politieke invulling. De PvdA kiest bijvoorbeeld nadrukkelijk voor de sociale dimensie van de EU en een pleidooi voor eerlijker belastingheffing. D66 gaat meer dan andere partijen in op de institutionele kant, met plannen voor een flexibele, jaarlijkse begroting en transnationale kieslijsten. Alle partijen scharen zich achter de Green Deal, maar GroenLinks wil verder gaan dan de Europese plannen voor verduurzaming, bijvoorbeeld door middel van een extra CO2-heffing bovenop EU ETS. CDA is nadrukkelijk kritisch over de ECB en pro kopgroepen in de EU. De VVD wil na corona naar begrotingsregels met automatische sancties. En zo worden er nog heel veel andere accenten gelegd.

 

Een constructiever verhaal (maar niet bij allemaal)

Al met al is het EU-verhaal van veel partijen anders van toon dan 5 jaar geleden. Zorgen over een EU die te veel zaken naar zich toetrekt worden wel verwoord, maar treden minder prominent op de voorgrond. Daarnaast is in de programma’s naast de algemene verhaallijn van het belang van de EU een waslijst van – zeer uiteenlopende – voorstellen te vinden van wat de EU nog meer zou moeten doen. Zelfs heel kritische partijen leveren daar nog een bijdrage aan. Daartegenover kiezen de korte Europa-paragrafen van SP en 50PLUS, en een zeer uitgebreid hoofdstuk van de SGP, voor een overwegend kritische opstelling over de EU.

 

Debat verzekerd

Het is positief dat het belang van de EU in veel programma’s erkend wordt. Een stevig en goed functionerend Europa is cruciaal voor ondernemers. Tegelijkertijd laat de eigen invulling per programma zien dat de EU op veel manieren ingevuld kan worden, en dat ‘Brussel’ een eigenstandige politieke arena is. Op basis van wat er nu ligt is een levendig Europa-debat in de campagne mogelijk.