‘Versterken weerbaarheid vraagt om gestructureerde samenwerking met bedrijfsleven’

Om de weerbaarheid van onze economie en samenleving in deze tijd van oorlogsdreiging en geopolitieke spanningen te versterken, moet de overheid niet alleen de militaire slagkracht vergroten, maar ook inzetten op sterke handelspolitiek en op diverse terreinen gestructureerd samenwerken met het bedrijfsleven. Het bedrijfsleven staat voor het landsbelang en onze veiligheid en kan daaraan een cruciale bijdrage leveren. Dat zei voorzitter Ingrid Thijssen van VNO-NCW vanochtend bij het Mauritssymposium ‘Werken aan een weerbare samenleving’ in Utrecht. Later vandaag tekent zij in dat kader in Den Haag, samen met staatsecretaris Tuinman van Defensie en FNV-voorzitter Elzinga, een brief namens de Stichting van de Arbeid, waarin zij cao-partijen oproepen om afspraken vast te leggen over de inzet van reservisten.

Met het oog op de reële oorlogsdreiging en onze weerbaarheid zet Defensie onder andere in op meer materieel en meer mensen. Zo wil het ministerie het aantal reservisten de komende jaren fors verhogen, van 7.500 tot 20.000. Het bedrijfsleven werkt daaraan graag mee, aldus Thijssen. ‘In onze gezamenlijke brief vragen we cao-partijen om hierover afspraken vast te leggen, zodat helder is waar reservisten bij hun civiele werkgever recht op hebben. In een aantal cao’s is dat al gebeurd. Het gaat dan bijvoorbeeld over zaken als aansprakelijkheid en bijzonder verlof. Met concrete suggesties willen we onderhandelaars aan de cao-tafel hierbij ondersteunen.’
Volgens de VNO-NCW-voorzitter vraagt het wel wat van bedrijven, omdat zij reservisten af en toe een periode kwijt zijn. ‘Maar aan de andere kant levert het ook op, omdat reservisten trainen in bijzondere competenties en veel andere ervaring opdoen. Die kennis en vaardigheden nemen ze ook mee terug naar hun normale werkgever.’

Weerbaarheid is voor VNO-NCW al langer een belangrijk onderwerp dat meer aandacht verdient. Niet voor niets is het vorig jaar als nieuwe en vierde pijler aan de koers van de ondernemersorganisatie toegevoegd.

Langjarige militaire orders

Thijssen dringt erop aan dat het bedrijfsleven op meerdere andere fronten door de overheid goed wordt betrokken. Zoals bij het opschalen van de eigen defensie-industrie, waarbij  Nederlandse bedrijven in staat moeten worden gesteld om langjarige militaire orders te krijgen. ‘Zodat we voor het materieel waarmee we ons verdedigen, niet te zeer afhankelijk zijn van andere landen.’

Individuele bedrijven

‘We moeten naar een gestructureerde manier om onze economie in zijn geheel weerbaarder te maken’, zegt Thijssen. Dan gaat het over zaken als de bescherming van onze vitale infrastructuur en het betalingsverkeer, maar ook het ‘wapenen’ van individuele bedrijven zelf. Want alles wat in de praktijk kan gebeuren, komt (ook) op hun bordje terecht. Van cyberaanvallen tot het langdurig uitvallen van energie en ernstige verstoringen van toeleveringsketens.

Finland als voorbeeld

 ‘Dat kunnen we alleen maar samen doen’, aldus Thijssen. Het vergt volgens haar een overkoepelende, gestructureerde en structurele aanpak. ‘We kunnen daarbij leren van de coronaperiode en de periode na de uitbraak van de oorlog in Oekraïne. Toen lukte het ad hoc om die samenwerking op te zetten, nu kunnen we dat structureel maken.’
Finland dient in haar ogen als voorbeeld. ‘Daar is een strakke organisatie onder centrale regie van de overheid, die met sectoren samenwerkt op zaken als voorraadvorming, het gezamenlijk opstellen van weerbaarheidsstrategieën en het uitwisselen van best practises. Ook wie moeten die kant op.’

Handelsverdragen

Bij weerbaarheid en een weerbare economie hoort volgens Thijssen ook sterke handelspolitiek. ‘Dat staat niet altijd op het netvlies, maar het is een onlosmakelijk onderdeel: goede relaties met gelijkgezinde landen, het beperken van de afhankelijkheid voor cruciale grondstoffen van een beperkt aantal landen en handelsverdragen zoals met Zuid-Amerikaanse landen, MERCOSUR. Ik mag hopen dat de Nederlandse politiek dit gaan inzien.’