Ambassades zijn de steun en toeverlaat van Nederlandse ondernemers in het buitenland. In deze serie portretteren we er enkele. Dit keer is het woord aan Elsbeth Akkerman, ambassadeur van Nederland in Mozambique.
Hoe ziet de Nederlandse vertegenwoordiging in Mozambique eruit?
‘We hebben de ambassade in Maputo en een honorair-consul in het noorden van het land. Ons werk bestaat uit ontwikkelingssamenwerking, handelsbevordering en economische diplomatie. Samen met een lokale collega beantwoorden we vragen van Nederlandse bedrijven die hier actief zijn, adviseren hen over zakendoen in Mozambique, onderhouden een ondernemersnetwerk en identificeren kansrijke sectoren voor Nederlandse investeerders.
Mozambique is een van de minst ontwikkelde landen ter wereld, maar heeft een groot onbenut economisch potentieel. Zo beschikt het over vruchtbaar land en grondstoffen- en gasvoorraden. Het land heeft, net als Nederland, een heel strategische ligging. In het zuidoosten van Afrika, aan de kust. Mozambique heeft drie zeehavens en kan een enorm achterland ontsluiten: Zuid-Afrika, Zimbabwe, Malawi, Tanzania…’
Hoe is de politieke situatie?
‘Volgend jaar en het jaar erop zijn er weer verkiezingen. Naar verwachting zal dezelfde partij de president leveren en de regering samenstellen. Daar valt natuurlijk het nodige op af te dingen, maar er is wel politieke stabiliteit. In het internationale domein ziet Mozambique voor zichzelf een grotere rol. De komende twee jaar heeft het land een zetel in de VN-Veiligheidsraad. Dat betekent dat er meer kritische ogen zullen zijn, maar ook meer belangstelling van internationale partijen voor zakendoen in Mozambique.’
En economisch?
‘Er zijn de laatste jaren twee enorme wake-upcalls geweest. De eerste was het zogenoemde hidden debts-schandaal, waarbij staatsbedrijven met hulp van overheidsgaranties enorme leningen afsloten. In totaal ging het om meer dan 2 miljard dollar. De regering hield de leningen geheim voor het parlement en het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Dit lekte uit in 2016 en stortte het land in een crisis, omdat de hulp van donororganisaties stopte.
De tweede is de vermelding van Mozambique op de grijze lijst van de Financial Action Task Force (FATF), een intergouvernementele organisatie die zich bezighoudt met de bestrijding van witwassen, de financiering van terrorisme en de financiering van massavernietigingswapens.
Beide gebeurtenissen hebben de positie van het land verzwakt, maar samen met internationale organisaties is de overheid nu hard bezig om stappen te zetten. De Wereldbank en het IMF laten zich inmiddels ook positief uit over de economische ontwikkelingen. Er is groei. Of die groei ook ten goede komt aan de bevolking en het ontstaan van een middenklasse, is een tweede. Daarvoor zijn ook buitenlandse investeringen nodig.’
Waar liggen de kansen?
‘Ten eerste bij de landbouw. Het doel is om de boeren hier te helpen om commerciëler te gaan opereren. Om hun producten lokaal, regionaal en uiteindelijk zelfs internationaal te vermarkten. Bij deze transitie heeft Nederland een hoop te bieden qua kennis, expertise en technologie. Ook transport en logistiek zijn kansrijke sectoren. Het aantal (spoor)wegen is nog beperkt en ook bij de opslag en het vervoer van bederfelijke goederen is nog een wereld te winnen. Hetzelfde geldt voor water en energie: kustprotectie, waterkwaliteit, waterkrachtcentrales…
Mozambique heeft een Dutch Chamber of Commerce, waarin Nederlands-Mozambikaanse ondernemers, Mozambikaans-Nederlandse ondernemers en Mozambikaanse bedrijven met Nederlandse wortels zijn verenigd. Het is een mooie club, die zich volgend jaar ook aansluit bij de European Chamber of Commerce. Deze organisatie en de EU coördineren in oktober 2023 een grote handelsmissie naar Mozambique, die aansluit op een internationale conferentie over hernieuwbare energie. Dat is een kans voor Nederlandse bedrijven om hier een kijkje te nemen.’
Uw advies voor Nederlandse ondernemers?
‘Wees realistisch, het is niet gemakkelijk. Maar laat je niet ontmoedigen: het is wél mogelijk. Onlangs was ik bijvoorbeeld bij Orange Corners, een incubator – gesubsidieerd door de Nederlandse overheid – die kleinschalige ondernemers met een goed verduurzamingsidee helpt om te professionaliseren. En binnenkort gaan wij ons team uitbreiden met een lokale klimaatexpert, die zich gaat bezighouden met de technologie en economische kansen van klimaatadaptatie, -mitigatie en de energietransitie. Er gebeuren hier dus mooie dingen.’
Meer weten over zakendoen in Mozambique? Check dan de website van RVO.
