ECHO nr. 114: Aanscherping exportcontrolebeleid Turkije na de inval van het Turkse leger in Noord-Syrië

Vanaf 11 oktober 2019 is een aangescherpt wapenexportbeleid van kracht voor de export van militaire goederen en dual-use goederen met militair eindgebruik naar Turkije (zie ook echo-bericht nr. 51/2019). Het kabinet heeft hiertoe besloten in reactie op de Turkse inval in Noord-Syrië. Dit beleid wordt per direct aangepast.

 

Wat verandert er?

 

Oude situatie: vanaf 11 oktober 2019 tot nu zijn alle nieuwe vergunningsaanvragen voor de export van militaire goederen of dual-use goederen met militair eindgebruik naar Turkije aangehouden en zijn geen nieuwe vergunningen afgegeven. Er gold een uitzondering voor zendingen die voortkomen uit leveringen waarvoor eerder een exportvergunning is afgegeven (bijvoorbeeld onderhoud, vervanging en reparatie van een eerder geleverd militair goed). Voor dergelijke zendingen gold sinds november 2019 een presumption of denial.

 

Nieuwe situatie: Per 15 oktober 2021 worden vergunningaanvragen voor de export van militaire goederen of dual-use goederen met militair eindgebruik naar Turkije weer in behandeling genomen. De aanvragen worden zorgvuldig getoetst op basis van een presumption of denial: alleen wanneer onomstotelijk vast staat dat de goederen niet in Noord-Syrië worden ingezet, kan een vergunning worden toegekend. Daarnaast moet de vergunningaanvraag voldoen aan de acht criteria uit het EU Gemeenschappelijk Standpunt inzake wapenexport.

 

Daarnaast wordt een uitzondering gecreëerd voor aanvragen die noodzakelijk zijn om gestand te doen aan internationale verplichtingen van Nederland ten opzichte van de EU, NAVO en andere intergouvernementele organisaties. Dergelijke vergunningaanvragen komen zeer zelden voor en zullen streng worden getoetst aan de acht criteria van het Gemeenschappelijk Standpunt.

 

Waarom wordt het beleid aangepast?

 

De aanpassing is nodig om het beleid in overeenstemming te brengen met de Algemene wet bestuursrecht (AwB). De AwB eist van overheidsorganisaties dat vergunningaanvragen binnen een behoorlijke termijn worden afgehandeld. Zo kan aan bedrijven ook de nodige rechtszekerheid worden geboden. Het kabinet beklemtoont dat er geen sprake is van een versoepeling van het beleid.

 

Nadere toelichting op de beleidswijziging vindt u in de Kamerbrief d.d. 15 oktober 2021 van Minister Knapen aan de Tweede Kamer.

 

Per wanneer gaat het nieuwe beleid in?

 

Per 15 oktober 2021

 

Op welke goederen is het beleid van toepassing?

 

Het aangescherpte beleid voor Turkije geldt voor militaire goederen en dual-use goederen met militair eindgebruik. Het is niet van toepassing op dual-use goederen met civiel eindgebruik.

 

Is het beleid vergelijkbaar met dat van andere (EU)-landen?

 

Ook andere EU-partners, zoals Frankrijk, Duitsland, Zweden, Finland, Noorwegen en Vlaanderen, hebben hun nationale wapenexportbeleid aangescherpt. Duitsland, VK en Canada hanteren daarbij ook een presumption of denial. Vlaanderen en Canada kennen een ook een expliciete uitzondering voor internationale verplichtingen.

 

Verandert er verder nog iets?

 

Voor het overige blijft het aangescherpte beleid ongewijzigd, d.w.z.:

• Het aangescherpte beleid geldt voor vergunningen met Turkije als eindbestemming. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken beoordeelt vergunningen voor goederen die via Turkije naar een andere eindbestemming gaan op basis van de acht criteria uit het EU Gemeenschappelijk Standpunt over wapenexport.
• Turkije is verwijderd van de landenlijst van mogelijke eindbestemmingen voor een globale vergunning.
• Voor doorvoer van of naar Turkije is het niet toegestaan om gebruik te maken van de Regeling algemene doorvoervergunning NL007 en de Regeling algemene doorvoervergunning NL008 (zie ook echobericht nr.61/2020). Voor doorvoer van of naar Turkije is een individuele vergunning vereist.

 

Evaluatie

 

De situatie in de regio wordt doorlopend gemonitord. Het beleid zal worden aangepast wanneer de ontwikkelingen in de regio daartoe aanleiding geven.

 

Vragen

 

Voor eventuele vragen over het Nederlandse wapenexportbeleid kunt u bij het ministerie van Buitenlandse Zaken contact opnemen, via e-mail, met dvb-wapenexport@minbuza.nl.