Annemarie Jorritsma (NVP): 'Pensioenfondsen, investeer in startups'

Pensioenfondsen, investeer nou meer in Nederlandse start- en scale-ups. Die oproep doet Annemarie Jorritsma, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP). Zij ziet dat de fondsen op dit moment rendement mislopen én dat de techsector te veel onder Amerikaanse en Chinese invloed komt. En daar kan wat aan gedaan worden.

 

Pensioenfondsen, investeer meer in startups, zegt u. Is dat een oproep, een advies of een waarschuwing?

‘Allemaal eigenlijk, denk ik. Als land staan we voor enorme uitdagingen. We moeten verduurzamen, digitaliseren, nieuwe energiebronnen gebruiken en de zorg betaalbaar houden. Dat kan met innovatie en als de pensioenfondsen in de technische sector investeren, leveren zij daar een bijdrage aan. Meer investeren leidt tot meer start- en scale-ups en dus tot meer werkgelegenheid. Ook bestuurders van pensioenfondsen willen ‘impact’ maken. Nou, juist door groeikapitaal zorg je voor nieuwe technologieën en voor meer banen. Dat is pas impact. Maar we houden ook invloed op onze eigen technologieën, want momenteel zijn het vooral de Amerikanen en Chinezen die hier investeren.’

 

Wat maakt het uit, dollars, yuans of euro’s. Als je techbedrijf maar kan (door)groeien, toch?

‘Ja en nee. We zijn blij met buitenlandse investeringen. Maar van de 2,3 miljard euro aan durfkapitaal – dus investeringen van venture capitalists in startups en scale-ups – in de eerste helft van 2021, kwam minder dan een kwart van Nederlandse investeerders. Je moet technologisch niet afhankelijk worden van andere landen, oftewel strategisch technisch autonoom zijn. De situatie in Rusland en Oekraïne heeft ons ook geleerd dat je niet aangewezen moet zijn op anderen.’

 

‘Dit is een manier om minder afhankelijk te worden van Amerika en China’

 

‘Amerikanen en Chinezen gebruiken hun rendementen die ze hier behalen juist om de techwereld in eigen land te stimuleren. Met geld van onze pensioenfondsen houden we Nederlands talent, bedrijven, kennis en banen in Nederland en kunnen we hier werken aan een sterker tech-ecoysteem. Maar we behouden ook de Nederlandse waarden, zoals hoe we met werknemers omgaan of met privacygevoelige data. In de pensioenfondsen zijn ook de werkgevers en werknemers vertegenwoordigd, dus je zou verwachten dat vanuit die kant ook wat meer druk kan komen. Als je als bedrijf afhankelijk bent van buitenlandse investeerders, dan kunnen ze bijvoorbeeld uitonderhandelen dat het hoofdkantoor weg moet uit Nederland.’

 

Misschien denken we bij techsector ook eerder aan Silicon Valley dan Brainport Eindhoven?

‘Het kan zijn dat onbekendheid een rol speelt bij pensioenfondsen. Ik zeg altijd: Nederland moet het Silicon Valley van Europa worden. We zijn een hartstikke interessant land om in te investeren. Nederland is veilig, politiek stabiel en met hoogwaardige start- en scale-ups. We hebben hier ook heel goede banden tussen wetenschappers en universiteiten en het bedrijfsleven. Kapitaal trekt natuurlijk ook altijd weer nieuwe bedrijven én internationaal talent aan. Dan wordt ons startup ecosysteem nog véél beter en zijn we weer interessanter voor buitenlandse investeringen. Je wilt toch graag als land betrokken blijven bij de belangrijkste technologieën? Met de kans dat je weer eens een unicorn krijgt, een startup die 1 miljard euro waard is, zoals ASML dat ooit was. Die kans is groter met een heel scala aan jonge bedrijven.’

 

Pensioenfondsen hebben er vast al over nagedacht en zien gewoon niks in startups?

‘We hebben samen met Techleap.nl een onderzoek gedaan naar het ongebruikte potentieel van Nederlands durfkapitaal. Daaruit blijkt dat pensioenfondsen aangeven zelf niet genoeg kennis te hebben van investeren in startups via venture capital, of dat ze denken dat het ‘klein grut’ is of te weinig rendement oplevert. Ook zijn er die alles hebben uitbesteed aan Amerikaanse partijen. Het zijn allemaal achterhaalde bezwaren of punten waar wij kunnen helpen. Het rendement is juist top en doet helemaal niet onder voor buyouts, waar ze wel in investeren. Investeren in venture capital levert pensioenfondsen meer rendement op dan op de beurs. Hoe het wel kan, kun je zien aan het PME pensioenfonds dat bijvoorbeeld meedoet aan het investeringsfonds DeeptechXL waar 100 miljoen euro in zit. ASML en Philips hebben dat opgezet. Dat is wel de positieve uitzondering.’

 

Hoeveel geld wilt u eigenlijk dat de pensioenfondsen gaan investeren?

‘Het gaat niet eens zozeer om een exact bedrag. Onze pensioenfondsen zijn in elk geval de grootste in Europa wat betreft Assets Under Management, het totale vermogen dat ze beheren. Op dit moment is het aandeel dat zij investeren in start- en scale-ups 0,0012 procent. Nou, laten we eens als streven hebben dat we naar één procent gaan. Dat zou al een waanzinnige groei zijn. In ons rapport hebben we berekend dat als pensioenfondsen 20 procent van hun huidige investeringen in volwassen niet-beursgenoteerde bedrijven, via venture capital zouden besteden aan jonge niet-beursgenoteerde bedrijfjes, 4 miljard euro beschikbaar zou komen per jaar. Dat geld kan dan naar tech, naar de meest innovatieve en snelst groeiende ondernemingen die Nederland heeft.’ 

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.