De formatie is begonnen: 5 tips van ondernemers voor de verkenners

De stemmen zijn geteld, de verkenners benoemd: de formatie kan beginnen! Die zal misschien niet gemakkelijk worden. Maar deze vijf  ondernemers helpen de partijen aan tafel alvast op weg.

Ondernemers over… belastingdruk

‘Winstmarges zijn flinterdun: hoe houd ik geld over om te investeren?’

 

José Komin (IJskoud, koelinstallaties): ‘Allereerst: ik begrijp dat de tekorten van de afgelopen periode moeten worden opgevangen. Ik vind het niet erg om belasting te betalen, daar gaat het niet om. Maar ik snap niet dat alle politieke partijen een forste lastenverzwaring willen neerleggen bij een relatief kleine groep. Waarom moeten juist wíj de prijs betalen? Alsof ondernemers niet al zwaar genoeg zijn getroffen. Wij zijn geen beursgenoteerde ondernemingen. De winstmarges in mijn branche zijn flinterdun. Hoe houd ik als mkb’er straks geld over om te investeren, te sparen voor mijn pensioen en mensen op te leiden? Ik vind het te gemakkelijk en kortzichtig om te denken: we mikken op het bedrijfsleven, want daar zit het meeste geld.’

José Komin, eigenaar IJskoud BV in Amsterdam. Het familiebedrijf levert koelinstallaties die ‘het Pfizer-vaccin koud houden, een biertje – en alles ertussenin’, en telt circa 35 medewerkers.

‘Mijn tip aan de nieuwe coalitie zou zijn: kijk niet naar hoe je méér kunt ontvangen van het bedrijfsleven, maar naar hoe je het ons gemakkelijk kunt maken. Zo zijn wij als bedrijf voor onze koudemiddelen – die zorgen voor afvoer van warmte – afhankelijk van onze leveranciers. Het is aan ons om die natuurlijke koelmiddelen zo duurzaam mogelijk in te zetten in onze installaties. Wij hebben zelf veel moeten leren, daarin blijven we investeren. Sommige politieke partijen willen een belasting op vervuiling, maar dat werkt niet. Belóón ondernemers juist als ze met duurzame innovaties aan de gang zijn. Geef ze subsidie. Straf ze niet af. Dat werkt averechts.’

 

Lees ook hoe ze bij IJskoud met discriminatie op de werkvloer omgaan:‘Laten we onderkennen dat het bestaat’ 

 

‘Ga met ondernemers in gesprek. Zijn er geen mogelijkheden om kosten te besparen? Wij willen bijvoorbeeld statushouders aan het werk zetten, maar als ze een paar tientjes meer verdienen, krijgen ze geen toeslagen meer. Werken wordt onaantrekkelijk gemaakt. Kijk opnieuw naar het sociale bestel, zou ik zeggen, kijk of dat logisch in elkaar zit. Probeer het gehele overzicht te krijgen, en focus niet alleen op die lastenverzwaring.’

 

‘Wat we moeten voorkomen is dat mkb’ers er straks mee stoppen. Ondernemen staat bijna niet meer in verhouding tot alle financiële verplichtingen en wetten waaraan we moeten voldoen. Mijn man is het ondernemerschap ingegaan vanuit een passie: slimmere koeltechnische oplossingen bedenken. Door alle regeldruk werd het voor hem steeds lastiger om daarmee bezig te zijn. Gelukkig kon ik het directeursstokje van hem overnemen. Haal niet alles weg wat het ondernemen nog leuk maakt.’ 

 

Ondernemers over… duurzaamheid

‘Komende 4 jaar zijn bepalend voor energietransitie’

 

Miklas Dronkers (Crown van Gelder): ‘In deze kabinetsperiode moeten we in de hoogste versnelling met de energietransitie. Het is essentieel dat we de EU volgen in het streven naar 55 procent reductie van de uitstoot in 2030, veel meer dan de 40 procent die het was. En die opgave was al huge. Dat doen we niet omdat Europa het zegt, maar omdat we gecommitteerd zijn aan het maatschappelijke probleem van de opwarming van de aarde.’

Miklas Dronkers is ceo van papierfabriek Crown Van Gelder in Velsen-Noord. Daar wordt al 120 jaar papier gemaakt, ruim 180.000 ton per jaar. Er werken 240 mensen.

‘Cruciaal voor de industrie is dat de infrastructuur voor de nieuwe energievoorziening wordt aangelegd. Dat gaat om een eenmalige investering van miljarden euro’s. We hebben geen tijd te verliezen met een discussie over waar dat geld vandaan moet komen. Het moet in elk geval niet worden afgewenteld op het bedrijfsleven in de vorm van de huidige ODE-belasting en de CO2-heffing. Dat komt neer op het wegpesten van het bedrijfsleven, want dat kan dan niet meer concurreren met andere bedrijven in Europa. Dan vertrekken de bedrijven die je juist wilt aansluiten op het nieuwe energienet. En dan gaat de uitstoot ook naar het buitenland, maar die wordt dus niet minder.’

 

‘In de politiek leeft het idee dat de industrie niet wil en dat je bedrijven onder druk moet zetten. En dan komt het wel goed. Nou, zo werkt het dus niet. Het is net als met de verduurzaming van woningen die nu veel complexer en duurder blijkt. Daarvan is ook gedacht: dat doen we wel even.’

 

Wat de energietransitie bij Crown Van Gelder voor het bedrijf betekent, kun je lezen in dit artikel: Energiebesparing is lastiger dan je denkt voor deze papierfabriek:

 

‘Er moet worden geïnvesteerd in een mix van ongelooflijk veel wind op zee en waterstof om die windenergie op te slaan, en via het bestaande gasnet over Nederland te verspreiden. Daarbij wordt nu nog te veel gefocust op de 12 grote industriële energieverbruikers en de 5 regionale industrieclusters. Maar de industriële bedrijven die daarbuiten vallen – het zesde cluster – willen en moeten ook worden aangesloten op het stroom- en waterstofnet, en toegang krijgen tot subsidies.’

 

‘De komende 4 jaar zijn bepalend voor de energietransitie. Daarbij moet veel verder worden gekeken dan die 4 jaar van een kabinetsperiode. Er moet een langetermijnperspectief worden  ingebouwd in ons parlementaire systeem. Vergelijk het met de deltacommissaris die een budget krijgt voor een langere periode. Er is dus eigenlijk een transitiecommissaris nodig.’

 

Ondernemers over… regeldruk

‘Test nieuwe regels eerst uit in de praktijk’

 

Stefanie Verrijp (Kivido): ‘Ik volg de politiek best nauwgezet en eigenlijk heb ik bij geen enkele partij expliciet aandacht gezien voor regeldruk. Terwijl het voor ondernemers veel administratie en kosten met zich meebrengt. Misschien zou het anders zijn als er meer ex-ondernemers in de politiek zitten, maar ik kan me voorstellen dat die gek worden van de traagheid van de besluitvorming.’

Stefanie Verrijp is directeur van Kivido, een kinderopvangorganisatie met 15 locaties in de Hoesche Waard. Daar werken 103 mensen.

‘De kennis die bij ondernemers zit, moet je wel gebruiken. Dat is ook mijn tip aan het nieuwe kabinet als het gaat om regeldruk: toets alles eerst in de praktijk. Maak er een soort fieldlab van. Kijk, als er nu een nieuwe wet of regel wordt bedacht, dan mogen de werkgeversorganisaties er iets over zeggen en de branches geven hun mening. Prima hoor, die zijn kundig, maar wat we het hardst nodig hebben is de input van mensen met de voeten in de klei. Ondernemers in het veld, die weten of een regel echt iets oplevert.’

 

‘Ik vind het enorm belangrijk dat politici weten wat er in de praktijk gebeurt. Neem zo’n toeslagenaffaire, dat gebeurde ook allemaal uit het zicht van de politiek. Daar gaat het dus mis. Ik zal je een voorbeeld geven op mijn werkterrein, de kinderopvang. We hanteren daar het vier-ogenprincipe. Een regel die ons verplicht dat altijd twee volwassenen een kind in de gaten kunnen houden. Die regel is ingevoerd naar aanleiding van een zedenzaak in Amsterdam en bedoeld om misbruik te voorkomen. Natuurlijk willen wij alles doen om misbruik tegen te gaan, en dat gaat altijd boven geld, maar deze regel creëert een schijnveiligheid. Iemand die slecht wil, kan dat helaas ook nu nog doen. Ondertussen zitten wij met de administratie en de kosten. Als de regering zo’n regel eerder door kinderopvang-professionals had laten toetsen, dan hadden we meteen kunnen uitleggen waarom iets wel of niet werkt. Of de regel z’n doel wel haalt en of er niet onnodig veel extra kosten door bijkomen. En we hadden aanpassingen kunnen voorstellen.’

 

Hoe Stefanie Verrijp van Kivido dagelijks vecht tegen de paarse krokodil van de regeldruk kun je in dit artikel lezen dat eerder in opinieblad Forum verscheen 

 

‘De ene keer heb je genoeg aan een commissie van ondernemers die nieuwe voorstellen bespreken en met elkaar met een gefundeerd advies komen. De andere keer kun je regels testen in de praktijk bij een aantal bedrijven. Zorg er wel voor dat altijd grote én kleine bedrijven mee kunnen praten, want die hebben verschillende behoeftes, en sommige regels hebben meer consequenties voor een kleine zaak dan voor een grotere speler. Ik ben ervan overtuigd dat het totaal aantal wetten en regeltjes afneemt als we het zo aanpakken. Ja, misschien wel met 20 procent, dat zou echt geweldig zijn.’

 

Ondernemers over… onderwijs

‘Beroepsonderwijs – óók hbo – beter op de praktijk aansluiten’

 

Jannes Cruiming (JC-Electronics): ‘Voor ons is vooral het vinden van goed geschoold en gemotiveerd personeel een aandachtspunt. Elektronica technici zijn schaars. Met een eigen interne bbl-opleiding houden we de vijver gevuld. Maar dat is wel topsport.’

 

‘Wij zien vaak dat jongeren op scholen worden klaargestoomd met veel content, maar begrip van de materie vervaagt steeds meer en maakt plaats voor het koersen op cijfers. Dus de leeruitkomst lijkt steeds meer ondergeschikt aan de cijfers die ze halen. Bovendien wordt de student ook steeds minder goed voorbereid op een rol als werknemer: ze kunnen zich vaak niet presenteren en hebben weinig geduld. Het is veel ‘ik’.’

‘Het is jammer dat er vanuit de opleiding minder aandacht is voor houding en begrip van de lesstof. Zo lopen student en werkgever elkaar mis op het vlak van kennis en gedrag. Terwijl dat eenvoudig is te voorkomen.’

Jannes Cruiming is mede-oprichter van het Groningse bedrijf JC-Electronics (handel en reparatie van industriële elektronica). Er werken 200 mensen.

‘Er wordt bij de overheid veel gesproken over een leven lang leren alsof we nog moeten beginnen. Veel bedrijven zijn daar allang mee bezig. Waar wij tegenaan lopen is dat onze mensen na het bbl-traject (beroepsbegeleidende leerweg, combinatie van werken en leren; red.) verder willen leren. Ze hebben dan mbo-niveau en zitten in een studieflow, maar er zijn geen passende vervolgopleidingen vanwege de afwezigheid van écht deeltijdleren. Bbl in het hbo zeg maar. Het hbo blijft college géven, vooral voltijds, je moet naar ze toe, ze zijn ver verwijderd van de bedrijfscontext. Waarom nemen ze geen voorbeeld aan het mbo, dat bbl-docenten naar de bedrijven stuurt. Dat verhoogt ook nog eens de hbo-instroom. Wij kunnen er zelf wel een interne hbo-opleiding van maken, maar ik zou graag willen dat de mensen die hun opleiding afronden ook een geaccrediteerd diploma krijgen dat er bij hoort.’

 

Wat JC-Electronics doet op het gebied van stages, hoe ze mbo’ers begeleiden en hoe ze zich hard maken om iedereen aan een stage te helpen, kun je in dit artikel over stagediscriminatie lezen: het eerlijke verhaal.  

 

‘Wij waren in 2019 Beste leerbedrijf van het jaar. We hebben met de ministers Van Engelshoven van Onderwijs en Koolmees van Sociale Zaken om tafel gezeten. Zij willen wel samenwerken, maar daar heb ik verder geen zicht op. Het draait toch vaak om geld. Als dat slim wordt ingezet, komen de onderwijsinstellingen wel. En dat zo’n bbl-achtige constructie goed werkt, blijkt wel. Veel scholen hebben het over achterstanden, maar in ons bedrijf is het studietempo met ruim 20 procent omhooggegaan in coronatijd.’

 

Ondernemers over… internationale handel

‘Wacht niet maanden met een beslissing, dan zijn anderen je voor’

 

Roy Van Eijsden (Ballast Nedam International Projects): ‘Omdat wij de internationale tak zijn van Ballast Nedam, hebben we vooral te maken met de Nederlandse overheid als het gaat om nieuwe projecten. Denk daarbij aan exportkredietverzekeringen of subsidieregelingen. We hebben ook veel contact met het Nederlandse diplomatieke netwerk. Dat is trouwens heel goed, we krijgen veel support. Dat is in andere landen wel anders.’

 

‘Maar Nederland wordt wel ingehaald, onder andere door de Britten, de Fransen en de Zweden. Zij hebben een andere insteek dan Nederland. De Britse Rijksdienst voor Ondernemingen, UK Export Finance, draagt actief projecten aan bij bedrijven, helpt hen om te voldoen aan de standaarden, ondersteunt financieel en is laagdrempeliger met de ontwikkeling van projecten.’

Roy Van Eijsden is managing director van Ballast Nedam International Projects. Een bedrijf dat bouwprojecten realiseert onder meer in Azië, Afrika en de Cariben. Er werken ruim 1.700 mensen.

‘In Nederland is er een koppeling tussen ontwikkelingshulp en exportkrediet, met veel nadruk op duurzaam en sociaal. Daardoor wordt het besluitvormingsproces wel heel erg bureaucratisch omdat veel mensen hier iets van moeten vinden. Het duurt vaak heel lang voor we kunnen beginnen en veel van die tijd wordt gevuld met afstemming met diverse instanties over de standaarden en met name de interpretatie van die standaarden.’

 

Als het aan ondernemers ligt zou een nieuw kabinet uit VVD, CDA en D66 moeten bestaan. Dat bleek uit een enquête die opinieblad Forum eind januari onder ondernemers hield. 23 procent ziet dit als de meest gewenste coalitie. Op de voet gevolgd door 22 procent ondernemers die liever een kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie houden. Daar denken vrouwelijke ondernemers overigens anders over. Lees dit artikel er maar op na

 

‘Soms denk ik wel eens: ga eens met ons mee om de omstandigheden te zien voordat je eisen stelt. Dat gebeurt op zich ook wel hoor, de mensen waar wij direct contact mee hebben, weten wel zeker hoe het zit. Maar als zij dan intern moeten zijn om een en ander af te tekenen, wordt het al snel bureaucratisch en is er veel papierwerk nodig.’

‘Bij een project in het Midden-Oosten zijn we samen met andere Nederlandse partijen bezig met het aantrekken van Nederlands geld om ondersteuning te geven na een grote calamiteit. Wij moeten maanden wachten voordat er een beslissing wordt genomen, terwijl de Fransen dan al een half jaar aan de slag zijn op datzelfde project.’

 

‘Mijn aanbeveling is niet om weg te gaan van het reguliere beslissingsproces. Het is heel belangrijk om fatsoenlijk zaken te doen zonder binnenbochtjes te nemen. Maar het besluitproces moet wel een zakelijk proces blijven. Met die softere kant als onderdeel daarvan, niet andersom.’

 

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.