Deze ondernemers vechten dagelijks tegen 'de paarse krokodil'

Dat ondernemers klagen over regeldruk is niet nieuw. Maar wist u ook dat er ondernemers zijn die zich aan zoveel regels moeten houden dat ze elke dag urenlang bezig zijn om alleen maar lijstjes af te vinken? Welkom in de wereld van slager Ad Bergwerff en en kinderopvangondernemer Stefanie Verrijp.

Ad Bergwerff probeert er maar een grapje van te maken: ‘Vroeger stond er alleen THT – tenminste houdbaar tot – op, en nu krijg je bij elke verpakte rookworst een A4’tje aan voorschriften.’ De lach klinkt wat afgemeten, want de 73-jarige slager heeft genoeg van alle regeltjes. Het gaat hem er niet om dat bij de rookworst nu ook de ingrediënten, de informatie over allergieën en voedingswaarden en meer moet staan. Het is gewoon die continuing story, zoals Bergwerff het noemt. ‘Ik hoor iedereen altijd zeggen dat er nu écht iets aan moet gebeuren, maar het lukt niemand om de regeldruk te verminderen.’

Ad Bergwerff, slagerAantal medewerkers: 55 (40 fte)
Moet zich houden aan: zo’n 45 wetten
Aantal uren: wordt niet geklokt, tussen bedrijven door en in avonduren
Kost: circa 45.000 euro en 1 fulltime fte voor kwaliteitszorg en controle op naleving van de wetten

Regels en voorschriften vragen veel tijd en energie van Bergwerff Vlees in Barendrecht. Sommige regels móeten gewoon, erkent de Barendrechter, ze maken het bedrijf zelfs beter. ‘Het gaat immers om voedselveiligheid.’ Maar het mag allemaal wel wat slimmer van de slager. ‘Veel is gericht op grote bedrijven. Wat moet je met een vluchtplan als je maar met twee personen in een ruimte werkt?’

Kippenpootjes en sukadelapjes

Het bedrijf levert veel aan verzorgingshuizen en dan mogen er geen fouten worden gemaakt. Alle producten, zoals kippenpootjes, sukadelapjes, maar ook rollades en gehaktproducten moeten de juiste kerntemperatuur hebben. Dat is ook belangrijk voor de voedselveiligheid. ‘Maar er komt veel administratie bij kijken om te bewijzen dat je het goed doet. Tijdens het proces, erna en tijdens levering moet alles worden gemeten en opgeschreven. Onze chauffeurs moeten noteren op welke temperatuur alles is afgeleverd en op welk adres.’ Bergwerff heeft zelfs een medewerker die bijhoudt of alle chauffeurs wel alles bijhouden. ‘Ze doet wel meer dan dat, maar het geeft maar aan hoe veel wij er mee bezig zijn.’

‘We hebben zelfs een medewerker die de controleert wat al is gecontroleerd’

Die stroom aan voortdurende administratie drukt zwaar, legt Bergwerff uit. ‘Alles moet opgeschreven. Elke keer dat je ontsmet, elke keer dat je de hogedrukreiniger gebruikt.’ Dat vergt discipline. ‘Als dan een controleur langskomt, let die te veel op het niet registreren. Ben je één vinkje vergeten, dan gaat het vervolgens niet meer over die 99 keer dat het vinkje er wel staat. En als dan bijvoorbeeld ook nog eens ergens listeria wordt geconstateerd, terwijl de meesten niet eens weten wat het is, slaan overal de stoppen door. Plots voldoen onze maandelijkse tests niet meer en moeten we het tien keer vaker doen.’

Geef je op voor het MKB OndernemerspanelBen je ondernemer en wil je meepraten over alles wat jou als ondernemer raakt? Of dat nou om regeldruk gaat of hele andere onderwerpen? Geef je dan op voor het MKB Ondernemerspanel. Dat kan hier.Bergwerff wijst ook nog op de tien koelcellen die in zijn bedrijf staan. Steeds moet daarvan worden geregistreerd of ze niet boven een bepaalde temperatuur komen. Daar heeft hij automatische loggers voor, maar dat is wel een flinke investering.

Logisch en eenvoudig

Sommige zaken gaan de expertise van de slagersfamilie ook gewoon te boven. ‘Neem de energiewet’, vertelt Bergwerff. ‘Daar voert de milieudienst de controles voor uit. Als ze zien dat ergens in je zaak een led-lampje het niet doet, dan moet je dat binnen een jaar repareren. Dat is logisch en eenvoudig en we moeten allemaal zuiniger met energie omgaan.’ Maar dan zijn er ook allemaal energieregels voor de kookprocessen, het energieverbruik van koelsystemen en elektromotoren. Of er wordt gevraagd wat het rendement is van een warmtewisselaar? ‘Daar moet je op het hbo voor hebben gezeten om dat allemaal te begrijpen. Die deskundigheid moet je dus inhuren en dat kost tijd en geld.’

Het zou enorm helpen als vóórdat regelgeving wordt ingevoerd, eerst wordt bekeken hoeveel extra lastendruk dit oplevert voor ondernemers. MKB-Nederland ontwikkelde daar de zogenoemde MKB-toets voor en de MKB-toets voor gemeenten. Klik hier als je meer wilt weten over de MKB-toets en hier als je meer wilt weten over die toets voor gemeenten.

Voor Bergwerff is het duidelijk: het probleem moet aan de ‘voorkant’ worden aangepakt. Oftewel, als er een nieuwe regel wordt bedacht, overleg dan eerst met de ondernemers. ‘Zo krijg je veel beter in beeld wat er wel en niet nodig en werkbaar is’, aldus de ondernemer.

Stefanie Verrijp, directeur kinderopvangAantal medewerkers: 103 (65 fte)
Moet zich houden aan: Tientallen wetten
Kosten: 60.000 euro per jaar en 1,5 fte

‘Welke regel je ook bedenkt, er zal altijd een kwaadwillende zijn die ‘m ontwijkt of iets doet wat niet mag. En dan komt er daarvoor weer een nieuwe regel.’ Het is snel duidelijk dat Stefanie Verrijp een broertje dood heeft aan te veel regels. Met de nadruk op ‘te’, want, zegt de directeur, ze doet er alles aan om ‘de kinderen in haar zorg een veilige en pedagogisch verantwoorde omgeving te bieden.’ Maar door te veel regels wordt elk initiatief in de kiem gesmoord, aldus Verrijp.

Het kost de mensen van kinderopvang Kivido veel tijd én geld om aan alle regels en voorschriften te voldoen. Directeur Verrijp geeft aan dat ze er zeker 36 uur per week in stoppen en dat er jaarlijks 60.000 euro mee gemoeid is. Met wat precies? Verrijp heeft een praktijkvoorbeeld paraat: ‘Ooit kwam er een inspecteur op de Buitenschoolse Opvang (BSO) langs. Er waren één leider en een manager ingeroosterd op een groep van twintig kinderen en die waren aan het buitenspelen onder toezicht. De manager ging even mee met een nieuwe ouder die toevallig langskwam om een lokaal te bekijken. De inspecteur zag dat, concludeerde dat er te weinig begeleiding was en schreef een afwijking op. Hetgeen uiteindelijk mede tot een boete leidde. De manager was ongeveer tien minuutjes weg.’ Het onbegrip is te horen bij Verrijp. Ze vraagt zich af of mensen die de regels bedenken wel genoeg van de praktijk van kinderopvang weten. ‘Nog eentje, het vaste-gezichtencriterium. Een kind moet vaste begeleiders hebben, om beter te hechten en een band op te bouwen.’ Een mooi streven, meent Verrijp, maar amper haalbaar. ‘Dat betekent feitelijk dat pedagogisch professionals geen vrij meer kunnen nemen. En sowieso, veel ouders brengen hun kind ook maar één dag per week, dus die achterliggende reden is discutabel.’

‘Regels zijn goed, maar het zijn er gewoon te veel’

Veel van de regels bij Verrijps bedrijf hebben te maken met groepsgrootte, werkuren, opleiding van begeleiders. ‘Ik weet nog dat de Wet Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang werd ingevoerd. Toen werd gezegd ‘ja, dat maakt zeker de regeldruk minder’. Nou, absoluut niet dus’, aldus de ondernemer.

Krankzinnig

Terwijl ze de regels opsomt, laat Verrijp het woord ‘krankzinnig’ vallen. ‘We moeten ons bij de voor- en vroegschoolse educatie aan zoveel dingen houden bij het opstellen van het rooster: is er een bhv’er aanwezig, klopt de ratio kinderen/pedagogisch professional, is er iemand met een kinder-ehbo, is er mentorschap, hoe zit het met de vaste gezichten, is het vier-ogen-principe geregeld, klopt de 3-uursregel en hoe zit het met het aantal nuljarigen?’ En dat maakt het lastig voor Verrijp en haar team om roosters op te stellen en het wordt alleen maar meer. ‘In 2025 komt daar een babycertificaat bij én ook nog een verplichte taaltoets voor de pedagogisch professionals.’

Het zijn niet alleen administratieve zaken. Ook technisch heeft Kivido, net als alle andere kinderopvangbedrijven, te voldoen aan allerlei eisen. Zo moeten alle bedden met één hand open en dicht te maken zijn. Een regel die om investeringen vraagt, net als de klimaateisen. ‘En het wordt verplicht om te allen tijde in de slaapkamers te kunnen kijken, dus dat wordt ramen laten plaatsen of camera’s aanschaffen. En we moeten erop letten minstens 3,5 vierkante meter per kind te hebben en als ergens een vaste kast staat, gaat die ruimte van je berekening af.’
Voor alles moet een handtekening van de ouders komen. Eén keer is logisch, meent Verrijp, maar daar blijft het nooit bij. ‘En de ouders zelf zitten daar óók niet op te wachten.’ Duidelijk: regeldruk is een dagelijkse uitdaging voor Verrijp en haar medewerkers. ‘De paarse krokodil bestaat echt en geen kind dat daar plezier van heeft.’

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.

Kunnen die paarse krokodillen wat minder?Jaaa, het moet minder, die regeldruk. Daar is zo’n beetje iedereen het wel over eens. Maar er verandert maar weinig door de jaren heen. MKB-Nederland deed dit jaar onderzoek hoeveel het ondernemers nou eigenlijk kost. En kwam tot de schrikbarende conclusie dat de regeldruk voor ondernemers in deze kabinetsperiode met tenminste 1,15 miljard per jaar is gestegen. Dat kost ondernemers niet alleen gigantisch veel geld, maar ook veel tijd, moeite en frustratie. En het erge is: dat is alleen regeldruk die daadwerkelijk gekwantificeerd kon worden. Het onderzoek schat dat de regeldrukkosten voor het mkb alleen al 20 miljard per jaar moeten zijn.
Ooit was Nederland in de aanpak van regeldruk een van de beste van Europa. Maar sinds niet meer wordt bijgehouden wat alle nieuwe wet- en regelgeving daadwerkelijk kost – de laatste meting was in 2008 – bungelt ons land onderaan de lijstjes.Wat dan wel werkt: regel erbij, regel eraf. Dat is wat de meeste EU-landen doen. En elke regel toetsten aan de praktijk. Dat zet tenminste zoden aan de dijk.