Huisvesting arbeidsmigranten: zo regelt Limburg dat

Er is een enorme vraag naar arbeidsmigranten. En een enorm gebrek aan huisvesting. Plus een enorm gebrek aan actie om die te regelen. Want daarmee maak je je niet populair als politicus. Maar in Limburg zijn ze om. ‘’t Is nodig.’

‘Zou jij er willen wonen?’ Ria Stienen, hr-directeur bij XPO Logistics, kijkt bedenkelijk als ze het parkeerterrein oprijdt. Rij na rij van grijswitte mobile homes in een hoekje van een industrieterrein aan de rand van Venray.

Maar Stienen weet dat haar werknemers hier goed onder de pannen zijn. De mobile homes zijn schoon, goed verwarmd, brandveilig, fris ingericht met solide houten meubels. De keuken is nieuw. En per persoon bieden ze 15 vierkante meter woonoppervlak. Stienen zorgt dat haar personeel goed gehuisvest is omdat ze hen anders niet kan behouden. Maar ook omdat het kwetsbare mensen zijn. ‘Ze zijn vaak jong, ze spreken geen Nederlands.’

Vierentwintig uur per dag kunnen de bewoners de helpdesk van het uitzendbureau bellen –  ziekmeldingen, bus gemist – waar ze in het Pools, Slowaaks of Tsjechisch te woord gestaan worden. En op het terrein zelf zijn twee jonge medewerkers permanent aanwezig om hen te helpen met vragen.

De tekst gaat na de foto verder 

Waarom ondernemers arbeidsmigranten nodig hebben (en ú ook)Vandaag voor 23.00 uur besteld, morgen in de bus: we vinden het volstrekt normaal. Mooi weer? Dan kopen we nog even een leuk jurkje. En de horeca past die bestelling van dozen thee aan naar flessen bubbeltjeswater. ‘De grilligheid van de consument is bijna niet te bevatten’, zegt Ria Stienen, hr-directeur bij XPO, een distributeur voor grote winkelketens. Flexibele inzet van personeel is onvermijdelijk. Om dat jurkje en die flessen bubbeltjeswater te bezorgen staan er ’s nachts mensen orders te picken en transport te organiseren. En dat zijn veelal arbeidsmigranten.
XPO heeft in Nederland 2.200 mensen in dienst. Een substantieel deel van het vaste personeel van XPO bestaat uit arbeidsmigranten. Afhankelijk van het seizoen komen er drieduizend tot vijfduizend mensen op uitzendbasis bij. Waarom geen Nederlanders? Dat probeert Stienen ook. Het bedrijf had laatst een nieuwe locatie geopend en met enige moeite 25 mensen in dienst genomen vanuit de sociale werkplaats in de buurt. ‘Prachtig. Groot nieuws. Wethouder erbij’, zegt Stienen. ‘Maar we hebben daar 1.500 mensen nodig.’ Als XPO geen arbeidsmigranten zou kunnen inzetten, zou de locatie gewoon niet meer in Nederland kunnen staan.
Ze heeft sympathie voor de jongelui die hard werken ver van huis. ‘Ik gaf laatst een lift aan een paar van onze medewerksters. Eentje kwam hier een paar maanden werken om de rest van haar universitaire studie te bekostigen. De ander kon in Polen geen werk vinden. Ze had man en kind daar achtergelaten en deed hier tijdelijk werk zodat ze regelmatig terug kon om haar gezin te zien. ‘Veel van het personeel is absurd overgekwalificeerd voor het werk dat ze doen.’ Sinds een paar jaar streeft het bedrijf ernaar om meer mensen in dienst te nemen. Juist onder de mensen die wat langer blijven zit veel onbenut potentieel, zegt Stienen. Ze wil die mensen aan het bedrijf binden en hen perspectief bieden.

De Venrayse wethouder Jan Loonen heeft er heel wat inspraakavonden op zitten voordat de grijswitte mobile homes gebouwd konden worden. Niet leuk, maar het moest. Venray heeft veel logistieke industrie – distributiecentra van de grote winkelketens. ‘De laatste vijftien jaar is er een constante vraag naar handen geweest’, zegt Loonen. ‘We hebben 1.500 mensen in de WW en de bijstand. Het is een illusie dat je die tot aan de laatste persoon aan het werk krijgt. Maar zelfs als dat zou lukken, dan hadden we nog een tekort.’ Er werken vier- tot vijfduizend arbeidsmigranten in zijn gemeente. En huisvesting was een probleem.

Arbeidsmigranten: pikken ze onze banen in?Van de ongeveer 400.000 arbeidsmigranten verblijft de helft minder dan drie jaar in Nederland. 33.000 is hier voor minder dan een jaar. De meesten wonen in het Westland, de regio Helmond en Noord-Limburg. De arbeidsmigranten die hier langer blijven, verdringen geen Nederlanders van banen, blijkt uit een rapport van SEO. Bij seizoensarbeid is wel degelijk een klein beetje verdringing te zien. Maar zonder die ‘short stayers’ zouden er überhaupt minder banen beschikbaar zijn.

Eerst woonden arbeidsmigranten opeengepropt in woonwijken

Arbeidsmigranten woonden opeengepropt in woonwijken. In een willekeurige straat met twintig huizen waren er enkele verhuurd aan arbeidsmigranten. Elke paar maanden andere gezichten en ineens zes auto’s die een parkeerplekje zoeken. Die huizen werden minder onderhouden. Het deed de wijken geen goed.

Het artikel gaat na de foto verder

De gemeente Venray besloot tot de aanleg van twee short stay locaties, met maximaal 250 mensen per locatie. ‘Direct was er weerstand uit de omliggende wijken’, zegt Loonen. Zelfs van de bedrijven op het bedrijventerrein. 

Zowel het Venrayse bedrijf KaFra Housing, de eigenaar van de mobile homes, als de gemeente hebben heel veel gepraat met omwonenden. Toen de mobile homes er eenmaal stonden sloeg de negatieve sfeer om. ‘Ze zijn nu trots op hoe mooi het is’, zegt Frank van Gool van KaFra Housing, investeerder in het mobile home park MHP Venray. Loonen: ‘Iedereen  ziet dat het goed werkt zo.’

Zo populair is Nederland niet meer onder arbeidsmigrantenLoop door het Venrayse hoofdkantoor van OTTO Work Force en je ziet het vrije verkeer van mensen in actie. Het bedrijf haalt op jaarbasis 20.000 mensen naar Nederland. Er klinkt Pools, Hongaars, Tsjechisch. Op schermen is live te zien of alle computersystemen voor de personeelsadministratie nog goed draaien. Achterin is een opleidingscentrum waar mensen in een week hun diploma heftruckchauffeur kunnen halen. ‘Daarna kun je hier in de regio kiezen uit vijf banen’, vertelt Frank van Gool. Van Gool is ‘Mr Arbeidsmigrant’; hij was één van de eersten die migranten naar Nederland haalde en laat zich regelmatig horen over het thema. Maar hij wil ‘Mr Huisvesting van arbeidsmigrant’ worden, want ‘huisvesting bepaalt het succes van het uitzendbureau van de toekomst’. Naast zijn betrokkenheid als ceo van OTTO is hij ook aandeelhouder van KaFra housing, het bedrijf dat hij startte uit onvrede uit de dure en slechte onderkomens waar zijn uitzendkrachten in terecht kwamen.
Door de slechte reputatie die Nederland heeft op het gebied van arbeidsmigrantenhuisvesting heeft ook OTTO Work Force soms moeite om migranten te vinden die naar Nederland willen komen. ‘Nederland was vroeger favoriet. Nu wil maar 1 op de 6 hierheen. ‘KaFra heeft momenteel op vier locaties goede kwaliteit huisvesting gebouwd, volgens de zogenoemde SNF-normen of beter dan dat. Het is goed dat het SNF-keurmerk verder wordt uitgerold, maar het moet ook strenger worden, vindt Van Gool. Nu worden de bedrijven die arbeidsmigranten huisvesten gecertificeerd. Niet de woningen zelf. Een bedrijf dat kwaad wil, meldt alleen de woningen die voldoen aan de norm en krijgt zo een certificaat. Of het haalt daags voor de aangekondigde inspectie wat bedden uit de woning.

Het artikel gaat na de foto verder 

Het is geen stemmentrekker, de huisvesting van arbeidsmigranten. Maar de Noord-Limburgse gemeenten, waar veel logistieke centra liggen en veel handen nodig zijn in de tuinbouw, zijn er nu toch mee aan de slag gegaan. De regio heeft deze mensen nodig.

De provincie steunt gemeenten nu om huisvesting van de grond te krijgen

De gemeenten krijgen steun van de provincie. Alle politieke partijen behalve de SP hebben de noodzaak van arbeidsmigranten voor de Limburgse economie onderschreven in de uitgangspunten van het provinciale collegeakkoord. Gedeputeerde Ger Koopmans: ‘Dat geeft lokale besturen de rugdekking om tegen hun bevolking te zeggen: ’t is nodig.’

De aanpak van gemeenten, provincies en Ondernemers Limburg – waarin werkgeversorganisatie LWV, LLTB en MKB- Limburg samenwerken – gaat verder dan huisvesting. Onder de vlag ‘Limburg als Most Welcoming Region’ richten zij zich ook op goede arbeidsomstandigheden, sociale integratie, en de bewustwording bij de bevolking dat Nederland niet zonder deze mensen kan.

Provinciaal geld voor stedelijke ontwikkeling of wonen komt makkelijker los als een gemeente kan aantonen dat er goede plannen liggen voor alle doelgroepen, ook de migranten. Wie bijvoorbeeld subsidie wil voor de renovatie en hergebruik van een oud klooster – Koopmans: ‘en daar hebben we er nogal wat van in Limburg’ – krijgt een monumentenbijdrage als er arbeidsmigranten in mogen wonen.

Maar ook als de bouw is afgerond, blijft praten noodzakelijk

In Venray is het huisvestingsvraagstuk niet afgerond met de bouw van de mobile homes. Een after care klankbordgroep signaleert problemen en doet aanbevelingen. ‘Zo blijkt het zero-tolerancebeleid op de locatie misschien wat te streng te zijn’, zegt Loonen. ‘Mag je daar niet drinken of roken, dan ga je dat elders doen. En dan verplaatst het gedoe zich. Al lopen er maar tien in een wijkje rond, dan wordt dat als negatief ervaren.’ Er is ook wat vertier op het park gekomen; sportfaciliteiten, een rookruimte. En iedereen heeft een fiets. Ook een arbeidsmigrant wil er na werktijd wel eens op uit.

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.