'Ik zag een man die gebukt ging onder een shitload aan problemen'

Hij sprak met niemand over zijn geldzorgen. Niet met familie of vrienden, niet met zijn collega’s. Steigerbouwer Süleyman Kondu (38) zou het zelf wel oplossen. Toch was het de hulp van zijn werkgever Bilfinger die hem er bovenop hielp. Hoe werkt dat eigenlijk, als ondernemer een werknemer met schulden helpen?

Vijf jaar geleden was zijn vrouw zwanger van hun derde kind. Süleyman Kondu maakte zich zorgen. Heel veel zorgen. Om zijn vrouw, die sinds haar vorige zwangerschap last had van hartritmestoornissen. Maar ook om hun financiën. Zo erg dat hij er ’s nachts wakker van lag.

Hoe moest hij alles betalen? Hoe hoog waren hun schulden eigenlijk? De aanmaningen en blauwe enveloppen bleven maar komen. Hij dichtte het ene gat met het ander. Zijn geldproblemen waren al jaren eerder met een kleine belastingschuld begonnen, toen hij een periode zonder werk zat en net voor het eerst vader was geworden. Het jonge gezin kwam niet meer rond. Er ging meer geld uit dan er binnen kwam. ‘Weet je hoe snel een schuld oploopt? Een bedrag van een paar tientjes groeit zo uit tot een paar honderd euro schuld. In de avond schreef ik het vaak op. Als ik deze maand deze rekening betaal, dan kan deze nog even wachten.’

Hoofdpijn

Zijn vrouw wist niet hoe groot hun geldproblemen eigenlijk waren, daar wilde hij haar niet mee belasten. ‘Ik bleef maar malen, had steeds vaker hoofdpijn.’ En schulden gaan niet vanzelf weg, weet hij inmiddels maar al te goed. Integendeel. Ook zijn zorgen stapelden zich op. Zijn familie – broers en zus – hadden geen idee. ‘Als man moet voor je gezin kunnen zorgen’, dat had mijn vader er bij mij en mijn broers vroeger wel ingeprent.’ Ook op het werk hield Kondu zijn mond. Hij had het erg naar z’n zin in de steigerbouw bij Bilfinger, mooi werk en fijne collega’s.

‘Ik bleef maar malen, had steeds vaker hoofdpijn’

Loonbeslag

De steigerbouwer wilde zijn problemen zelf oplossen. Hoe? Daar was hij nog niet helemaal uit. De schulden bleven oplopen en alles werd ook alleen maar duurder. Tot die dag dat Willem, zijn leidinggevende, hem op kantoor binnenriep. Of hij op die dag en dat tijdstip langs kon komen op het kantoor in Zwijndrecht voor een gesprek met personeelszaken en de rayonmanager.

Daar hoorde hij dat er beslag op zijn loon was gelegd. Kondu had een boete voor onverzekerd rijden niet betaald en die boete was nu opgelopen tot 400 euro, dat werd nu van zijn loon ingehouden. Om het allemaal nog erger te maken: in die tijd reed een collega regelmatig met hem in de auto mee. In die onverzekerde auto. ‘Ik had het gevoel dat m’n wereld helemaal in elkaar stortte. Ze gingen me ontslaan, ik wist het zeker.’

Isabelle Meijers van personeelszaken, die toen nog niet zolang bij Bilfinger werkte, kan zich dat gesprek ook nog goed herinneren. ‘Dit was mijn eerste loonbeslaggesprek bij Bilfinger en we wilden hem ook een serieuze waarschuwing geven voor onverzekerd rijden met een collega. Tegelijkertijd wilden we ook weten wat er aan de hand was en hem hulp aanbieden.’

Ze knikt naar Kondu. ‘Er zat toen een heel andere man aan tafel. Gebroken. De spanning spatte van zijn gezicht.’

‘Ik dacht echt dat ik werd ontslagen’

Opluchting

Kondu glimlacht. ‘Mijn opluchting was zo groot toen ik niet ontslagen werd en het bedrijf me juist hulp aanbood. Ik heb hen toen ook over mijn situatie thuis verteld. Over mijn vrouw die ziek was en hoogzwanger, over onze geldzorgen.’

Meijers: ‘Hij ging echt gebukt onder een shitload aan problemen. Ik vroeg hem of hij wist hoe hoog zijn schuld was. Daar kon hij toen geen antwoord op geven. Hij had helemaal geen overzicht meer. Dat is voor mij een teken dat iemand echt hulp nodig heeft.’

Haar boodschap was helder. Zijn werkgever wilde hem helpen, de keuze was aan hem. Wilde hij, via het bedrijf, in gesprek gaan met een budgetcoach of liever het schuldsaneringstraject van de gemeente ingaan? Kondu koos voor de budgetcoach.

‘Ik was zo opgelucht toen het bedrijf me juist hulp aanbood’

Budgetcoach

Hij had inmiddels thuis aan zijn vrouw verteld wat er op het werk gebeurd was en hoe diep hun geldzorgen eigenlijk waren. Vervolgens kwam de budgetcoach langs. ‘Een heel lieve vrouw, ze oordeelde niet.’ Alle brieven en aanmaningen kwamen op tafel. Zijn inkomsten en uitgaven werden op een rijtje gezet. ‘Ze was heel helder: de kinderen moesten niet bij deze gesprekken aanwezig zijn.’ Dat begreep hij achteraf ook. ‘Ik ben nogal een emotioneel man. Toen de budgetcoach vertelde dat ze een betalingsregeling had kunnen treffen met de belastingdienst, schoot ik vol. Dat was me zelf nooit gelukt.

Isabelle Meijers vindt het belangrijk dat de budgetcoach iemand van buiten het bedrijf is. ‘Ik hoef ook geen details te weten, voor ons is het belangrijk dat er zicht is op de financiën, dat er regelingen zijn getroffen en dat onze werknemer in staat is om daarna zelf het overzicht te houden.’

Na elk bezoek van de budgetcoach werden de zorgen van de steigerbouwer minder. De hoofdpijn ook. ‘Die hulp heeft álles veranderd. Na twee jaar was ik van de schulden af. We kunnen weer sparen. Die schulden zetten alles onder druk, ook mijn huwelijk.’

Nu gaat het goed, ook met de gezondheid van zijn vrouw. ‘Ze heeft inmiddels een pacemaker.’ De financiën houdt hij goed in de gaten.

‘Ik hou nu alles heel goed bij. Ik weet zo goed hoe makkelijk schulden kunnen ontstaan. En dat geef ik mijn kinderen nu ook mee. Zij sparen ook alle drie. Mijn zoontje heeft zelfs van zijn spaargeld een iPad gekocht. Apetrots is ‘ie.’

Aan de slag met geldzorgenOok als werkgever aan de slag? Er zijn genoeg mogelijkheden. Doe hier de quiz: herken jij geldzorgen? Of lees hier de whitepaper Hoe help ik mijn werknemer? Voor mensen met geldzorgen is er Geldfit. Of kijk op Moedige Dialoog.

Goed werkgeverschap

Volgens Meijers hoort aandacht voor schuldenproblematiek bij goed werkgeverschap. ‘Dit is een groot bedrijf maar we zorgen wel goed voor onze mensen. Dat is lang niet overal zo.’ Een paar keer per jaar heeft ze te maken met loonbeslag. Het zijn vaak emotionele gesprekken.

‘De schaamte rondom schulden is zo groot. Mensen hebben echt het gevoel dat ze gefaald hebben. En als het hoge woord er dan eenmaal uit is, is de opluchting vaak zo groot.’ Er hoeft ook niet veel mis te gaan, weet ze. ‘Het is bijna nooit eigen schuld, dikke bult. Soms is het een echtscheiding, een partner met een gat in de hand die maar spullen blijft bestellen. Soms is het echte pech, een boete niet op tijd betaald en dan gaat de wasmachine ook nog stuk.’

Tactiek

Gemiddeld duurt het drie jaar voordat mensen met schulden om hulp vragen en dat is te lang. Meijers: ‘Een klein schuld kan dan tot iets heel groots uitgroeien. Bij Kondu ging het gelukkig maar om een paar duizend euro, niet om tonnen. We hebben ook een collega gehad die zelfs was verhuisd om de deurwaarders te ontlopen.’ Ook dat bleek geen goede tactiek, want schulden lossen natuurlijk niet vanzelf op. Ook voordat er sprake is van loonbeslag, zijn er signalen waar werkgevers op kunnen letten, zegt Meijers. ‘Wil een collega veel overwerken, vraagt hij of zij om een voorschot? We weten ook dat schulden en stress tot meer verzuim leiden en bovendien is iemand in de stress niet met z’n volle aandacht bij het werk. Dat kan in de steigerbouw grote consequenties hebben.’

Een werkgever kan vaak verschillende middelen inzetten om een medewerker met schulden te helpen’, zegt Meijers. ‘Denk aan het deels uitbetalen van verlofdagen of inderdaad extra overwerk. We wijzen ook altijd naar de site van Nibud, daarop staat een tool die helpt om schulden zelf op te lossen.’ Kondu is nog steeds dankbaar voor de hulp die zijn werkgever hem heeft geboden. ‘Mijn leven had er zonder die hulp heel anders uitgezien. Daarom wil ik mijn verhaal ook delen, ik hoop dat ik anderen hiermee kan helpen. Ik schaam me niet meer.’

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.