‘Internationale MVO: het wordt tijd dat bedrijven er werk van maken’

Het wordt tijd dat bedrijven de OESO-richtlijnen voor internationale MVO nu eens onderschrijven. Dat zegt Fred van Haasteren, oud-lid van de raad van bestuur van Randstad Groep Nederland en lid van het Nationaal Contact Punt voor de OESO-richtlijnen. ‘Zo moeilijk is dat niet.’

MVO-richtlijnen van de OESO, de ‘club van rijke landen’: hebben we die echt nodig?

‘Steeds meer ondernemingen zijn grensoverschrijdend bezig. Er zijn bijvoorbeeld 100.000 multinationals in de wereld met een miljoen dochterbedrijven. Die bedrijven hebben op nationaal niveau wel te maken met regels, maar er is geen wereldregering die het internationaal maatschappelijk verantwoord zakendoen – MVO dus – in goede banen leidt. Zo’n 40 jaar geleden heeft de OESO geprobeerd daarvoor regels te maken. Met de groeiende belangstelling voor maatschappelijk verantwoord ondernemen vind ik dat wel heel vooruitstrevend gedacht. In 2011 zijn die richtlijnen verder aangescherpt, ketenverantwoordelijkheid is toegevoegd en naleving van mensenrechten, volgens het zogenoemde Ruggie-beleidskader.’

Wie is Fred van Haasteren?Fred van Haasteren (1949) studeerde rechten aan de Leidse Universiteit. Hij was bijna dertig jaar in diverse functies werkzaam bij de Randstad Groep, op het laatst als lid van de raad van bestuur van Randstad Groep Nederland. Behalve bestuurslid bij VNO-NCW, was hij ook bestuurlijk betrokken bij de internationale koepel van uitzendwerkgevers CIETT, de laatste jaren als president. Momenteel is hij bestuurslid van de Stichting Normering Arbeid/SNA, die toezicht uitoefent op onder meer de uitzendsector in Nederland. Sinds 2016 is Van Haasteren ook lid van het NCP, het Nationaal Contactpunt OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen. In 2016 promoveerde Van Haasteren op een onderzoek naar de toekomst van en de regelgeving omtrent uitzendarbeid.U vindt dat meer bedrijven die richtlijnen in hun bedrijfsvoering moeten opnemen. Denkt u dat bedrijven daar zin in hebben?

‘Wij hebben in 2016 een onderzoek laten houden onder 60 grote beursgenoteerde bedrijven in Nederland en daarna brieven gestuurd aan die bedrijven. Nu onderschrijft 75 procent die regels. De minister wil dat in 2023 90 procent van de 600 grootste bedrijven de OESO-richtlijnen onderschrijft. OESO-regels zijn weliswaar aanbevelingen, maar regeringen willen dat bedrijven zich eraan houden. Het bijzondere is ook dat deze richtlijnen een geschillenbeslechtingsmechanisme hebben, het NCP. Daar is al ruim 400 keer gebruik van gemaakt.

OESO-richtlijn-wattes? Dit is het dus (in de woorden van John Ruggie)

Waarom zouden bedrijven zich aan iets verbinden waardoor ze voor een geschillencommissie kunnen komen?

‘Dat kan ook als een bedrijf de richtlijnen niet onderschrijft. De OESO-richtlijnen hebben alle thema’s van internationaal maatschappelijk verantwoord zakendoen in zich. Als je hieraan voldoet, heb je alles gedekt. Ik vind een geschillenmechanisme waar we proberen gezamenlijk tot een oplossing te komen een aantrekkelijk alternatief voor een juridisch proces bij een rechtbank als je wordt aangeklaagd door eenngo of een werknemersorganisatie. Het is een polderoplossing, passend bij Nederland. Het zou hier bedacht kunnen zijn.’

Kunt u zich voorstellen dat bedrijven ertegen opzien om zich te verbinden aan zulke alomvattende regels?

‘Het kost inderdaad tijd, maar er is nu een handig OESO-boekje over ketenverantwoordelijkheid en er is een praktische tool voor bedrijven. Daarnaast worden aan kleine bedrijven minder ingrijpende eisen gesteld dan aan grote. Eigenlijk is het niet zo moeilijk. Het komt neer op vier echt Nederlandse gezegden: ‘wie goed doet, goed ontmoet’, ‘eerlijkheid duurt het langst’, ‘bezint eer ge begint’ en ‘verder kijken dan je neus lang is’. En MVO-beleid heeft weldegelijk toegevoegde waarde. Uit onderzoek blijkt dat de performance erdoor toeneemt.’

‘wie mvo-beleid heeft, presteert beter’

Zijn algemene OESO-richtlijnen beter dan door het bedrijf geformuleerde uitgangspunten voor MVO?

‘Dat blijft een dilemma, dat kan ik niet ontkennen. Je moet als ondernemer toch verantwoording afleggen over je doen en laten. Ik ken dat uit mijn eigen verleden bij Randstad. De oprichter, Frits Goldschmeding, had het in dat geval altijd over simultane belangenbehartiging. Als je je wilt bezinnen op je maatschappelijke positie zijn de OESO-regels gewoon heel behulpzaam. Het biedt houvast om heel gestructureerd te werken.‘

Het NCP houdt op 10 oktober een bijeenkomst over de OESO-richtlijnen en nodigt bedrijven uit om daar ook aanwezig te zijn. Meer informatie op de website www.oesorichtlijnen.nl

Meer weten?Bekijk ook dit filmpje dat het NCP over de OESO-richtlijnen maakte. En kijk ook eens hoe een bedrijf als Nestlé bezig is met MVO.