Nee, het mkb ziet Lammert van Raan (Partij voor de Dieren) niet als de vijand. Maar het grootbedrijf... ‘Ik vraag me inmiddels af of dat niet meer schade berokkent dan welvaart voortbrengt.’ Hij wil het bedrijfsleven mee krijgen in zijn groeidenken. ‘Terug naar produceren wat nodig is.’
Het interview wordt onderbroken door gejoel op de gang: de Partij voor de Dieren blijkt met drie in plaats van twee zetels in de Eerste Kamer te komen. Eerder die dag was er taart voor het behoud van de ene zetel in het Europees Parlement. Tweede Kamerlid Lammert van Raan: ‘We maken in Brussel deel uit van de onafhankelijke fractie. Daardoor kunnen we onze eigen lijn uitzetten, net als in Den Haag, dat past beter bij onze rol als partij.’ Lekker makkelijk, hoef je geen compromissen te sluiten, krijgt hij wel eens te horen. ‘Maar het is juist moeilijk, want wij kunnen zaken niet uitruilen zoals de machtspartijen. Wij zijn meer een invloedpartij die het van haar argumenten moet hebben.’
Over deze serieWat hebben Kamerleden met het bedrijfsleven? Beschikken ze zelf over een ondernemersgeest? In de serie Langs de meetlat in Forum komen Kamerleden van alle partijen aan het woord over hun band met en inzet voor het bedrijfsleven en geven ze zichzelf een cijfer. Eerdere afleveringen lezen? Kijk dan hier.
Als oppositiepartij hoeven jullie geen vuile handen te maken.
‘Wij willen best vuile handen maken. Wij hebben bijvoorbeeld tegen de Klimaatwet gestemd omdat we dat een tandeloos compromis vonden. In plaats daarvan hebben we 17 amendementen ingediend die allemaal zijn weggestemd. Dus komen we nu met een Klimaatwet 1.5. Wij willen dat Nederland inzet op maximaal 1,5 graden opwarming in plaats van 2 graden. Dat is geen wet op basis van de polder maar een wet op basis van wat nodig is. En dan maak je héél vieze handen. Inzetten op 2 procent is niet genoeg. Dat is extreem wensdenken van de idealisten van de VVD. Alsof je een knopje kunt omdraaien en het verder business as usual is.’
‘idealisten zitten juist bij de VVD’
De wereld van de VVD is hem overigens niet vreemd. Zijn vader had een wasserij en was een ‘typische’ VVD’er: eerst geld verdienen, dan kun je het ook uitgeven aan zaken als cultuur en natuur. Van Raan ging daar niet in mee. Hij studeerde bedrijfskunde en ging daarna werken in de opkomende ict-wereld. ‘Door automatisering werden hele bedrijven op hun kop gezet. Daar waren consultants voor nodig. En innovatie heeft me altijd aangesproken.’ Hij was ook enige tijd zzp’er.
Wie is Lammert van Raan?Na een studie bedrijfskunde in Groningen ging Lammert van Raan (57) in 1988 aan de slag in de opkomende desktoppublishing. Hij werkte daarna in diverse functies bij ict-bedrijven als Euronet, Wanadoo en Online.nl. Ook was hij enige tijd zzp’er. Vanaf 2013 combineerde hij de gemeenteraad van Amsterdam voor de Partij voor de Dieren met het docentschap economie en management & organisatie op een middelbare school. Politiek was hij ook actief bij het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, en de Provinciale Staten van Noord-Holland. Sinds 2017 zit hij in de Tweede Kamer.
‘Op een gegeven moment kwam ik tot het besef: dit is het niet meer. In het begin was internet spannend, innovatief en een sociaal fenomeen, maar op het laatst leek het meer op telefoons verkopen.’ Tegelijkertijd begon er een ander politiek besef bij hem te groeien. Het besef dat onbegrensde economische groei niet mogelijk is op een begrensde planeet. ‘Wat begint als een goed idee, verwordt tot een moloch. Neem de landbouwintensivering, die bedoeld was om de voedselvoorziening in Nederland minder kwetsbaar te maken. Met als resultaat dat Nederland nu het slachthuis en de mestfabriek van de wereld is. Van de vleesproductie wordt 70 procent geëxporteerd. Of neem de luchtvaart. Na de Tweede Wereldoorlog leefde de gedachte dat mensen, volkeren elkaar moesten ontmoeten om meer ellende te voorkomen. Dus werd de luchtvaart gestimuleerd en kwam er geen belasting op kerosine. En nu kun je voor 20 euro naar Barcelona. Dat is de economie van de verschroeide aarde.’
‘Grote bedrijven berokkenen meer schade dan dat ze welvaart opleveren’
Hij werd politiek actief via zijn vrouw, die medeoprichter is van de Partij voor de Dieren. Via de waterschappen, de gemeenteraad en de Provinciale Staten kwam hij in de Tweede Kamer terecht. Met als centrale insteek: economische groei is van oplossing tot probleem verworden, en de mens is niet het enige wezen met gevoelsleven. ‘En kom niet aan met het argument dat wij het nog altijd beter doen dan andere landen. Want zo werd ook de slavernij gerechtvaardigd.’
Van zijn favoriete band tot een boodschap voor iedere Nederlander:
Het bedrijfsleven is de vijand?
‘Het mkb niet, want dat is een banenmotor en een waardevermeerderaar, en ook nog eens belangrijk voor het in stand houden van de samenleving, zoals de sportvereniging en vroeger de kerk. We moeten terug naar een meer lokale economie en produceren wat nodig is. Bij het grootbedrijf vraag ik me inmiddels af of dat niet meer schade berokkent dan welvaart voortbrengt.’
Waar loopt u tegenaan in Den Haag?
‘De media huldigen te veel het beeld dat politiek een wedstrijd is met dagkoersen. En het ontbreekt in Den Haag aan het gevoel van urgentie over wat we allemaal moeten veranderen. Zo vind ik de bio-industrie een schandvlek. Als democratische partij wijzen we een onwettige bezetting van een varkenshouderij af, maar misstanden verdwijnen niet zomaar zonder strijd. Zoals Rosa Parks die in 1955 in de bus weigerde op te staan voor een blanke passagier.’
Geeft zichzelf een: 6,5
‘Ik zet me enorm in om bedrijven mee te krijgen in het idee dat je niet méér moet opmaken dan je hebt. Als daar een cijfer aan moet hangen, dan maar een protestantse 6,5.’
Op de hoogte blijven van onze leukste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
Vlees of vis?‘Dat is een foute keuze, rot op. Ik ben zelf vegetariër, maar het is niet zo dat je bij onze partij geen vlees mág eten of dat er een vliegverbod geldt.’
Nederlander of wereldburger?‘Dat is ook een onmogelijke keuze. Je kunt geen Nederlander zijn zonder ook wereldburger te zijn. Als de rest van de wereld zoals Nederland zou leven, zouden we 2,8 wereldbollen nodig hebben.’
