Leerwerkplek aanbieden: deze ondernemers lukt het wel tijdens corona

Werkgevers en scholen trekken aan de bel: door de coronacrisis dreigt er een tekort te ontstaan aan leerwerkbanen voor mbo-studenten. Maar nu geen leerwerkplek betekent een verloren generatie bbl studenten en straks (weer) tekorten op arbeidsmarkt. Zo lukte het deze ondernemers toch om leerlingen op te leiden.

Het is helaas feit: de eerste banen die sneuvelen in een economische crisis, zijn vaak leerbanen. Kasper Burgy, directeur van restauratiebedrijf Burgy uit Leiden, kan erover meepraten. Als restauratiebouwer staat de economische crisis van 2008 hem nog glashelder voor ogen. ‘Destijds was het inhuren van zzp’er met 20 jaar ervaring, inclusief eigen bus en gereedschap, goedkoper dan het aannemen van een mbo-student die je dan ook nog eens helemaal zelf moest opleiden’, herinnert hij zich. ‘Veel ondernemers hebben er toen voor gekozen om geen jongeren meer op te leiden en te gaan voor de weg van de minste weerstand. En ja, geef ze eens ongelijk. Een leerling moet je nog alles van a tot z leren, terwijl een zzp’er gelijk aan het werk kan.’ Op zijn zachtst gezegd is dat jammer: 75 procent van de mbo-studenten blijft werken bij het bedrijf waar ze worden opgeleid. Leerbanen zijn dus, kortom, cruciaal voor een goed functionerende arbeidsmarkt.

Blijf die leerwerkplek aanbiedenOndernemers, blijf leerbanen aanbieden en zorg daarmee voor een goed werkende arbeidsmarkt. Aldus de SBB, de samenwerkingsorganisatie voor beroepsonderwijs en bedrijfsleven. Dat het niet voor alle ondernemers gemakkelijk zal zijn een leerwerkplek te realiseren, begrijpt de organisatie wel. Maar wist je dat ondernemers met omzetverlies door de coronacrisis ook voor bbl-studenten met een arbeidsovereenkomst gebruik kunnen maken van de NOW-regeling? De organisatie maakte een actieplan om te zorgen dat iedere mbo-student ook komend studiejaar een baan heeft. Dat vind je hier.

De ondernemer zat destijds in het bestuur van Bouwmensen: een coöperatieve vereniging van bouw- en infraopleidingsbedrijven, die leerlingen plaatst bij bedrijven en hen zo een stukje administratie en regelwerk uit handen neemt. Bovendien een mooie manier om jongeren ook op te leiden in de ‘koude maanden’. En vond iemand zijn plek niet, dan werd hij of zij geplaatst bij een andere ondernemer. ‘Zo werd voorkomen dat we jongeren kwijtraakten aan bijvoorbeeld het slachthuis of de stratenmakerij. Maar in de crisis was Bouwmensen op een haartje na failliet’, zegt Burgy. ‘Geen enkel bedrijf wilde meer leerlingen hebben.’

‘als ik in de vorige crisis niemand had opgeleid, had ik nu geen jongens met ervaring’

Tja, en toen was de crisis afgelopen. De bouw kreeg een schreeuwend tekort aan mensen en zzp’ers werkten niet meer tegen de lagere uurtarieven. Burgy: ‘Dan heb je als ondernemer een heel groot probleem. Een probleem dat ik niet heb, want ik ben altijd jonge mensen blijven opleiden. Als ik in 2008 niemand meer had opgeleid, had ik geen jongens gehad met 10 jaar ervaring zoals nu.’ Want het restauratievak, vindt Burgy, dat leer je niet op school. ‘Kijk, ik geloof in mensen. En het opbouwen van duurzame relaties. Een crisis gaat weer voorbij. Dit is een familiebedrijf, ik zie de jongens die voor ons werken als mijn neefjes.’ Niet voor niks leiden zijn mensen 25 bbl-studenten op in ‘t bedrijf. En die horen er gewoon bij. ‘Het zijn geen inhuurkrachten, maar echte Burgy-timmermannen.’

Leerwerkplek: het aanbod daalt tijdens coronacrisis

Nou goed, nu is het niet zo dat andere ondernemers per se niet willen, maar ze hebben het wel lastig. Door de coronacrisis moesten horeca, theaters, sportscholen tijdelijk de deuren sluiten. Vliegtuigen bleven aan de grond. Leid dan maar eens een leerling op. En dat is te merken aan het aanbod van leerwerkplekken. ‘Per 2 juni is er voor mbo-studenten een tekort van meer dan 19.000 stages en leerbanen’, zegt Martijn van Blitterswijk van de SBB, de organisatie van leerwerkbedrijven. Het effect is er ook nu al: het aantal mbo-studenten dat in mei 2020 met een stage of leerbaan van start ging, ligt zo’n 60 procent lager dan in mei 2019, becijferde de organisatie.

‘er is inmiddels een tekort van meer dan 19.000 stagen en leerbanen’

De grootste tekorten zijn gemeld in de branches orde en veiligheid, gevolgd door welzijn en retail. De procesindustrie, infra en de bouw laten nog geen tekorten zien, maar die hebben meer last van een naijleffect van een crisis. Of het deze keer beter in de bouw zal gaan dan in 2008? Kasper Burgy weet dat nog niet zo zeker. ‘Het lerend vermogen van de maatschappij is niet zo groot’, zegt de bouwondernemer. ‘Fouten uit het verleden worden vaak herhaald. Het is volgens mij sowieso een trend in de bouw om steeds meer klussen uit te besteden aan anderen en minder zelf te doen. Ik leid mijn bedrijf een beetje ouderwets – al is dat inmiddels misschien juist wel weer modern. En blijf dat doen. Mét leerlingen.’

Leerbanen blijven een must, ook tijdens corona

Datzelfde voornemen heeft Hannelore Schellevis, franchisenemer van Ami Kappers. Ze heeft vijf kapsalons in de regio Zwolle. De afgelopen weken hebben de kappers in haar salons kei- en keihard gewerkt om alle klanten van hun ‘corona-kapsel’ af te helpen. ‘De meiden hebben veel overuren gedraaid’, zegt Schellevis. ‘Maar we halen natuurlijk niet zomaar in wat we in maart en april aan inkomsten gemist hebben.’

Het zal de komende tijd dus flink aanpoten worden voor de ondernemer, net als voor andere kappers in de branche. Toch wil ze koste wat kost leerlingen in dienst houden. Schellevis heeft zo’n vijftien mbo-studenten in dienst, drie per salon, verdeeld over verschillende leerjaren. Zo’n student – vaak niet veel ouder dan 16 jaar – begint op zijn eerste dag meestal met het begroeten van klanten en het wassen van haren. Van leerlingen uit hogere leerjaren, leren de jongens en meisjes vaak ook bij op de werkvloer. Dat opleiden is een must, zegt Schellevis.

‘jonge mensen brengen je veel nieuwe ideeën en jij wakkert hun passie aan’

‘We moeten wel jonge mensen blijven opleiden. De uitstroom is vrij groot. Veel kappers gaat na hun dertigste administratief werk doen, of kiezen voor een baan in de zorg. Dat is niet gek, want het is lichamelijk best zwaar werk waar je als kapper jong aan begint. Vanuit het perspectief van een leven lang leren vind ik een carrière-switch niet zo gek, maar als branche moeten we dan ook zorgen voor instroom.’

Bbl student opleiden: een maatschappelijke taak

Als leidinggevende wil ze jonge kappers ‘een stukje volwassenheid’ meegeven. ‘Ik zie dat als een maatschappelijke taak – jonge mensen bagage meegeven voor de rest van hun leven. Veel mensen denken dat jongeren dat alleen op school leren, maar juist mbo-studenten worden ook in bedrijven opgevoed. Oudere collega’s nemen hen aan de hand mee, terwijl de jongeren ons weer frisse nieuwe dingen leren.’

‘ik zie opleiden van mbo-studenten als een maatschappelijke taak’

Om jongeren op te leiden, krijgen ondernemers ongeveer 2.400 euro subsidie per leerling. Een druppel op een gloeiende plaat, want het opleiden kost hen het veelvoud daarvan. ‘Nee, dat is niet veel’, lacht Schellevis. ‘Als je kijkt naar de uren die we in het opleiden steken. Een wekelijkse trainingsavond in de week. Ik denk dat het veel ondernemers zou helpen – zeker in deze lastige tijd – als die subsidie wordt verhoogd.’

Leren bij een baas. Wie profiteert daar nu echt van? Het antwoord zal je verrassen:

Ze hoopt dat bedrijven ondanks de coronacrisis toch leerlingen blijven opleiden. ‘Ik snap dat je de middelen en de mensen ervoor moet hebben. En dat het bij je bedrijf moet passen. Maar kijk niet alleen naar de kosten, zou ik zeggen. Jonge mensen brengen je heel veel nieuwe ideeën en jij wakkert hun passie aan. De basis van ambacht is dat je relaties opbouwt.’ En zonder ondernemers die het vak overdragen, geen ambacht, zegt ze. ‘School is heel vrijblijvend. Daar oefenen jonge kappers op een model, ze mogen het soms verpesten. Maar in de praktijk – in de kapsalon – hangt daar veel meer vanaf. Wij brengen ze dat razendsnel bij.’

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen?Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.