Zakendoen in de VS: ‘Nederlanders denken dat ze Amerika wel kennen’

America is back? Ook onder president Biden zijn de Verenigde Staten vooral met zichzelf bezig. Toch biedt het land voor Nederlandse ondernemers enorme kansen. Maar wie had gedacht dat de verschillen soms zo groot zijn tussen Nederland en de VS?

De overwinning van Joe Biden op Donald Trump dwong Sieto Ykema in een bijna onmogelijke spagaat. Aan de ene kant was de verontwaardiging onder zijn Trump-minnende werknemers zo groot dat de Amerikaanse directeur van de Friese deurfabrikant Ventura Systems zich genoodzaakt voelde om het personeel gezamenlijk toe te spreken. ‘Ik moest mensen op het hart drukken dat we ondanks alles een team waren, en dat we gewoon zouden doorgaan met wat we deden’, zegt hij vanuit zijn huis in North Carolina. ‘Met name bij de zwarte medewerkers leverde dat spontaan een applausje op, want de sfeer dreigde echt verziekt te raken.’ Tegelijkertijd was de uitslag van de Amerikaanse presidentverkiezingen vanuit een bedrijfsmatig oogpunt fantastisch nieuws. ‘Biden wil biljoenen investeren om de economie weer vlot te trekken. Als toeleverancier van de overheid gaan we waarschijnlijk een gouden tijd tegemoet.’

Tegenstellingen in de VS zijn groter geworden

Ykema’s ervaringen zijn tekenend voor de bijna schizofrene gemoedstoestand waar de Verenigde Staten momenteel in verkeren. Enerzijds roepen het tijdperk Trump en de twijfels die hij ook nu nog zaait over de legitimiteit van zijn verlies het gevoel op dat het land op de rand van een burgeroorlog balanceert. ‘In Nederland zijn we het soms ook knetterend oneens, maar daar kun je als PVV- en SP-stemmer na het werk nog prima een biertje met elkaar drinken’, zegt Jacob Willemsen, oprichter van het New Yorkse adviesbedrijf TABS, dat ondernemers helpt om in de VS de weg te vinden. ‘Hier is dat echt niet meer mogelijk.’

‘In Nederland zijn we het soms knetterend oneens, maar kunnen we tocheen biertje met elkaar drinken’

Aan de andere kant is Biden bijna net zo America First als zijn voorganger. ‘De Verenigde Staten varen nog steeds een protectionistische koers, en ook het China-beleid verschilt niet wezenlijk van dat van Trump’, aldus Willemsen. ‘Het klopt misschien dat het land weer toenadering zoekt tot de geopolitieke bondgenoten van voorheen om met name China het hoofd te bieden, maar uiteindelijk is Amerika toch vooral met zichzelf bezig.’

Nog steeds grote kansen voor Nederlandse ondernemers

Dat laat echter onverlet dat ‘s werelds grootste economie voor Nederlandse ondernemers enorme kansen te bieden heeft. ‘De Verenigde Staten hebben dan wel de naam gekregen anti-Europees te zijn, maar de wet voor verblijfsvergunningen is voor ons land nooit strenger geworden’, zegt Willemsen. ‘En hoezeer Trump mij ook persoonlijk tegen de borst stuit, zijn beleid heeft ons geen windeieren gelegd.’ Zo heeft de voormalige president de federale belastingvoet voor bedrijven verlaagd van 35 naar 21 procent, waardoor Nederlandse bedrijven veel meer activiteiten via hun Amerikaanse dochteronderneming laten lopen. Ventura Systems heeft in North Carolina zelfs een eigen productielijn geopend, zodat het kan profiteren van de Buy American-wet, die in Amerika vervaardigde producten voorrang geeft bij overheidsaanbestedingen. Ykema wijst niet zonder trots op een YouTube-filmpje waarin Biden ontvangen wordt door het bedrijf Proterra. Het bezoek maakte deel uit van een virtuele toer die de president aflegde om zijn infrastructurele plannen te promoten.

Nieuwsgierig geworden naar dat filmpje? Hier kun je het bekijken:

Als elektrische-bussenbouwer gaat Proterra ongetwijfeld profiteren van de honderden miljarden dollars die Biden de komende jaren aan onder meer groen openbaar vervoer wil uitgeven. En al die nieuwe bussen zullen uitgerust worden met de deursystemen van Ventura, zegt Ykema, die al bij Proterra over de vloer kwam toen de beursgenoteerde onderneming nog een startup was.

Soms zijn de VS anders dan je denkt: verkijk je niet op de culturele verschillen

Toch is zakendoen in de VS niet zo gemakkelijk als dat op het eerste gezicht soms lijkt, zegt Willemsen. ‘Het grote probleem met Amerika is dat iedereen er een beeld van heeft. Veel ondernemers die hier aankomen denken daarom dat ze het land wel kennen. Maar er zijn tal van subtiele cultuurverschillen waar je je behoorlijk in kunt verkijken.’

Die uiten zich bijvoorbeeld bij het zoeken naar gekwalificeerd personeel, zegt Jeroen Morrenhof. Hij is medeoprichter van het softwarebedrijf FRISS, dat met behulp van kunstmatige intelligentie verzekeringsfraude opspoort en voorkomt. Voordat hij drie jaar geleden naar zijn standplaats Chicago kwam werd hij door iedereen gewaarschuwd om de ‘reclame’ van Amerikaanse werknemers met een korreltje zout te nemen. ‘Ik had aanvankelijk iets van, wow, wat moeten wij dan een geluk hebben gehad om desondanks toch zulke fantastische mensen te hebben gevonden. Maar drie jaar later moet ook ik toegeven dat ze uiteindelijk niet zo loyaal, niet zo goed, en niet zo betrokken zijn als dat je aanvankelijk misschien denkt. De geestdrift, de manier van hoe ze zich presenteren, daar moet je een bepaald filter voor ontwikkelen.’

‘we zijn overal met open armen ontvangen, maar daarmee sluit je nog geen deal’

Ook het enthousiasme van potentiële klanten kan wat dat betreft verkeerde verwachtingen scheppen. Met name het eerste jaar ervoer FRISS bijvoorbeeld meer buzz dan business. ‘We zijn door de zakelijke gemeenschap met open armen ontvangen en mochten overal komen opdraven, maar daarmee sluit je nog geen deal’, zegt Morrenhof. ‘Business-to-business bedrijven willen bepaalde zekerheden voordat ze met jou in zee gaan, en dat omvat meer dan een verwijzing van een Europese klant. Zelfs met een Canadese referentie kom je hier niet ver.’

Politieke en raciale verschillen verscheuren het land

Het grootste mijnenveld blijft toch de verdeeldheid van Amerikanen zelf. Het land is niet alleen politiek verscheurd, maar kookt ook over van raciale spanningen. ‘De geschiedenis van slavernij, haat en onderdrukking zit zo diep, daar kun je je als Nederlander bijna geen voorstelling van maken’, zegt Ykema. Hij herinnert zich een incident waarbij een witte manager clashte met zijn zwarte medewerkers, een conflict waar duidelijk een racistisch element inzat. Ykema heeft hem meteen op het matje geroepen en ontslagen. ‘Mensen dwarszitten om hun huidskleur? Niet in mijn bedrijf.’

‘voor je het weet heb je iemand tegen het zere been geschopt’

Ook de Black Lives Matter-beweging met haar geëmotioneerde en soms ronduit vijandige tegenstroming kan ondernemers op het verkeerde been zetten, weet Willemsen. Tijdens de demonstraties die volgden op de dood van George Floyd werd hij regelmatig benaderd door klanten die niet wisten of ze zich nu moesten uitspreken of juist niet. ‘De vraag was, hoe ga je daar nu eigenlijk mee om, niet alleen binnen het bedrijf, maar ook extern? Mijn advies: doe waar je voor staat, maar denk heel goed na over hoe je het verwoordt. Je kunt het nog zo goed bedoelen, maar voor je het weet heb je iemand tegen het zere been geschopt.’

Al die gevoeligheden zorgen ervoor dat ondernemers in de Verenigde Staten op een veel slapper koord moeten balanceren dan in Nederland, zegt Willemsen. Hoewel hij al zo’n25 jaar in de Verenigde Staten woont en werkt, verkijkt zelfs hij zich soms nog op de regionale verschillen. ‘Toen we tijdens de coronacrisis de instructie eruit stuurden dat mensen op het werk een mondkapje moesten dragen, zeiden mijn Texaanse werknemers meteen: ‘Sorry, maar bij ons in de staat werkt dat niet zo. Als wij naar kantoor komen is dat onder onze eigen statelijke voorwaarden en niet die van New York.’ Daar heb ik me uiteindelijk maar bij neer moeten leggen, ja.’

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen?Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.