Oorlogseconomie: zet verstandige stappen

De coronacrisis lijkt alweer lang geleden. Toch is het goed om af en toe eens terug te kijken. Bijvoorbeeld naar de samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven in de aanpak van die crisis. Nu dreigt een nieuwe crisis. De inval in de Oekraïne, de verkiezingen in de VS: het laat ons op het Europese continent zien dat we voor onze veiligheid en weerbaarheid snel veel meer onze eigen boontjes moeten kunnen doppen op het gebied van onze defensie. In onze update van de koers ‘Ondernemen voor brede welvaart’  hebben we van weerbaarheid zelfs een vierde pijler gemaakt, met een uitgestoken hand naar de overheid.

 

Oorlogseconomie: niet te vroeg

Ook met het oog op deze crisis kunnen we gezamenlijke acties ondernemen om de veiligheid en weerbaarheid te vergroten. Alleen lijkt het wetsvoorstel ‘Weerbaarheid defensie en veiligheid gerelateerde industrie’ daar haaks op te staan. Het wetsvoorstel zegt kort door de bocht dat de mogelijkheden die de overheid in oorlogstijd heeft om de productie te bepalen, voorraden aan te leggen en grondstoffen te vorderen, ook nú al zouden kunnen worden toegepast. Tegen onduidelijke vergoedingen. Potentieel valt een heel grote groep bedrijven onder het voorstel.

 

Eigen zaakjes eerst op orde hebben

De overheid vraagt hiermee behoorlijk wat van het bedrijfsleven, terwijl zij – in dit geval de ministeries van Defensie en Economische Zaken – haar eigen zaken nog niet op orde heeft. Ik noem het plaatsen van militaire orders, het geven van lange-termijnzekerheid aan de markt, en de financiering. Daar wacht het bedrijfsleven al lang op. De Defensienota die deze week is uitgekomen, is een stap in de goede richting. Maar het wetsvoorstel heeft iets van een bouwbedrijf dat een dak moet bouwen, daar jarenlang mee wacht, ziet dat het slecht weer wordt en dan vervolgens niet zelf als een speer gaat bouwen, maar andere bedrijven dwingt aan de slag te gaan.

 

Laat bedrijven innoveren

Beter zou zijn om samen met het bedrijfsleven op te trekken, en daarbij gebruik te maken van de creativiteit van ondernemers. Dreigend gevaar is juist een stimulans voor innovatie, zei de Amerikaanse econoom William Baumol al. Dat heeft de coronacrisis ook laten zien.

 

Thomas Grosfeld

Teammanager economie