30 procent regeling voor expats op de schop: hoe erg is dat?

Expats: dat zijn toch rijke buitenlandse werknemers die op kosten van hun baas in een prachtig appartement wonen en óók nog eens van allerlei belastingvoordeeltjes genieten? Logisch dus dat die binnenkort ingeperkt worden. Maar… is dat wel zo?

Op de website adealisadeal.nl kijkt een buitenlandse werknemer met een dreumes op haar arm indringend de camera in. #Afspraakisafspraak, staat op het bord dat ze vasthoudt. Net als zo’n 50.000 andere expats heeft ze recht op de zogenoemde 30%-regeling. De eh… Wat? Heel simpel: over 30 procent van hun inkomen hoeven expats geen belasting te betalen. Deze fiscale maatregel is in 1964 in het leven geroepen als vergoeding voor de extra kosten die buitenlandse werknemers – expats dus – maken om in Nederland te kunnen werken en wonen. Die regeling ligt onder vuur. Het kabinet wil de looptijd waarin expats van dit belastingvoordeel kunnen genieten, terugbrengen van acht naar vijf jaar. Hoezo? Omdat blijkt dat circa 80 procent van de werknemers deze regeling niet langer dan vijf jaar gebruikt. Ook bestaande gevallen moeten eraan geloven. En dus roert de expatgemeenschap in Nederland zich. Zo is United Expats in Nederland een petitie begonnen om te protesteren tegen het versoberingsbesluit. Deze werd op 29 mei aangeboden aan de Tweede Kamer. ‘A deal is a deal’, riepen ze. ‘Laat veranderingen in de 30%-regeling alleen gelden voor toekomstige expats.’ ‘Keep your promises to us.’ Terecht?

Niet alleen United Expats biedt 29 mei een petitie aan, ook VNO-NCW-voorzitter Hans de Boer overhandigt dinsdag een pamflet aan de Vaste Commissie van Financiën van de Tweede Kamer.
Blijf af van de 30%-regeling, is de boodschap.

Geen betrouwbare overheid voor expat

De plannen van het kabinet veroorzaken in ieder geval veel reuring. Zo vlogen in het interne chatprogramma bij het Amsterdamse softwarebedrijf Usabilla voortdurend linkjes voorbij naar de verhalen over het verkorten van de regeling. ‘Het onderwerp leeft, zegt Astrid Beekhuis, hoofd HR. ‘De consensus is dat medewerkers over het algemeen best begrijpen dat de regeling korter wordt. Maar wat zij en ik wél raar vinden, is dat hij óók voor bestaande gevallen wordt aangepast.’ Chipmachinefabrikant ASML sluit zich hierbij aan. ‘Je kunt niet zomaar een regeling aanpassen waar mensen een financiële planning op afstemmen’, zegt woordvoerder Lucas van Grinsven. ‘Daarmee breng je mensen in de problemen. Dat past niet bij een betrouwbare overheid.’ 

Afspraak is afspraak?, vragen expats aan premier Rutte

Maar hoe terecht is het nou dat buitenlandse collega’s van dit belastingvoordeel genieten, en ‘wij Nederlanders’ niet? Beekhuis (Usabilla): ‘De regeling is voor ons een goed hulpmiddel om professionals uit het buitenland de stap te laten zetten naar Nederland. Ze maken flinke kosten voor ze zich hier kunnen vestigen.’ De kosten voor levensonderhoud liggen op een aantal vlakken voor de buitenlandse medewerkers sowieso een stuk hoger, zegt HR-adviseur Laura Zoet van de Hogere Hotelschool in Den Haag.

‘Expats doen veel minder beroep op publieke voorzieningen’

‘Veel expats geven behoorlijk wat op om hier te werken. Ze moeten hun thuis achterlaten, vaak nemen ze hun gezin mee, die kinderen moeten hier naar een internationale school met hoge tuition fees.’ Ook doen expats veel minder beroep op publieke voorzieningen, zoals ouderenzorg, onderwijs en sociale huisvesting. Als de regeling daadwerkelijk wordt verkort voor bestaande gevallen, voorziet Beekhuis problemen voor haar mensen. ‘Ik vind het persoonlijk behoorlijk onrechtvaardig om mensen verworven rechten af te nemen.’  

Behoefte aan expats en talent

En bedrijven hebben expats heel hard nodig. ‘Wij hebben ontzettend behoefte aan talent van buiten Nederland. Want dat talent is hier niet te vinden’, zegt Van Grinsven van ASML. ‘In Nederland leiden we twee van de tien jongeren op met een technische opleiding. Dat moeten er vier op de tien zijn om aan de vraag te voldoen van bedrijfsleven en overheid.’ Dus ‘haalt’ de chipmachinefabrikant mensen uit het buitenland. Momenteel heeft 25 procent van de meer dan 10.000 werknemers een andere nationaliteit dan de Nederlandse. Dat aantal neemt gestaag toe: van de huidige instroom, zo’n 250 nieuwe medewerkers elke maand, komt ruim 40 procent niet uit Nederland. Zeshonderd werknemers worden direct geraakt door het inperken van de regeling, zegt Van Grinsven. De ‘internationale kenniswerkers’ komen uit landen als het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en India. Ze vervullen vaak heel specialistische functies.

Wat houdt de 30%-regeling nou eigenlijk in?De 30%-regeling (officiële naam: regeling voor extraterritoriale kosten voor ingekomen werknemers, EKIW) is een fiscale regeling die in 1964 in het leven geroepen is voor voornamelijk Amerikaanse expats die in Nederland kwamen werken. Het geeft werkgevers de mogelijkheid om maximaal 30 procent van het salaris belastingvrij uit te keren aan hun buitenlandse werknemers die tijdelijk in Nederland werken. De expat ontvangt daardoor een hoger nettosalaris.

Het personeelsbestand bij Wageningen University toont ook diversiteit. Een paar honderd internationale medewerkers zijn er in dienst: vooral onderzoekers en promovendi. ‘We zijn de nummer 1 landbouwuniversiteit in de wereld. Dat blijf je alleen als je de beste mensen aantrekt’, zegt Simon Vink, woordvoerder van de landbouwuniversiteit. ‘Waarom die per se uit het buitenland komen? Je vraagt toch ook niet aan Real Madrid waarom ze Portugezen en Fransen in hun team aanstellen? Net als zij zoeken wij gewoon de beste mensen om de beste te blijven.’

Expat kent taal en cultuur exportmarkt

Ook softwarebedrijf Usabilla kan eigenlijk niet zonder buitenlandse werknemers, aldus Beekhuis. Het bedrijf heeft 23 nationaliteiten in dienst. ‘We verkopen onze software in zoveel mogelijk landen ter wereld. Dat doen buitenlandse medewerkers vanuit Amsterdam omdat zij de taal spreken en de cultuur kennen van die markten.’ Maar niet alleen voor dat soort functies: voor Usabilla is het ‘ontzettend moeilijk’ om goede software developers te vinden. ‘En al helemaal in Amsterdam, waar het stikt van de tech-bedrijven en de startups. Er werken nu 25 developers voor ons, van wie een handjevol uit eigen land komt.’

30%-regeling helpt om te concurreren

Maar hoe krijg je die zo ver dat ze in Nederland willen werken? Nou, door instrumenten als de 30%-regeling in te zetten dus. ‘De universiteiten waarmee wij concurreren zijn bijvoorbeeld Cornell University en University of California at Davis, aldus Vink. ‘Die pronkt met het Californische strand. Ze bieden hogere salarissen, het zijn rijke universiteiten. In Nederland zijn we gebonden aan de Wet normering topinkomens, waardoor er een plafond bestaat voor het salaris van bijvoorbeeld hoogleraren. Hoe moeten we concurreren met zulke universiteiten, als daarbij óók nog wordt gekort op de 30%-regeling?’

‘Net als Real Madrid zoeken wij gewoon de beste mensen’

Want dat de regeling werkt, staat buiten kijf. De regeling is doeltreffend om werknemers aan te trekken met een specifieke deskundigheid waar schaarste voor bestaat op de Nederlandse arbeidsmarkt, blijkt uit een rapport van PwC in opdracht van het ministerie van Financiën. Ook zijn er volgens de onderzoekers geen aanwijzingen dat de expatregeling leidt tot verdringing op de Nederlandse arbeidsmarkt.

Aanpassing 30%-regeling raakt vestigingsklimaat

Het kabinet wil het wetsvoorstel op Prinsjesdag, als onderdeel van het Belastingplan, indienen bij de Tweede Kamer. Volgens Nick van der Dussen, directeur en eigenaar van wervings- en selectiebureau Undutchables, is het geen handige zet om de regeling te versoberen. Hij waarschuwt dat de overheid het bredere plaatje niet uit het oog moet verliezen. ‘Men doet vaak alsof er met die regeling veel belastinggeld wordt weggegeven, maar dat is niet zo. De internationals die wij werven gaan hier tijdelijk wonen, consumeren en spekken de lokale economie. Bovendien: bedrijven die op zoek gaan naar een nieuw Europees hoofdkantoor – denk aan de Brexit – willen zich vestigen in een land waar ze ook makkelijk aan talent kunnen komen. Dan is het onverstandig om regelingen te schrappen die daarvoor zorgen.’ Hij wil maar zeggen: je raakt niet alleen de expats, maar óók ons vestigingsklimaat en daarmee de werkgelegenheid. ‘Ik wil niet zeggen dat expats zielig zijn – zeker in hele specialistische beroepen verdienen ze aardig. Dat salaris vloeit overigens deels weer terug in de schatkist want ze betalen over een fors deel van hun inkomen natuurlijk wél belasting.’

Wanneer ben je eigenlijk een expat?De Belastingdienst ziet je als expatriate (voor wie de 30%-regeling geldt) als iemand buiten Nederland is geworven, of als diegene vanuit een ander land is uitgezonden om in Nederland te werken. Verder ben je als expat in dienst bij een bedrijf, en heeft hij of zij een specifieke deskundigheid die niet of nauwelijks is te vinden op de Nederlandse arbeidsmarkt. Je hebt verder van de 2 jaar vóór je eerste werkdag meer dan 16 maanden buiten Nederland gewoond. En dat ook nog op een afstand van meer dan 150 km van de Nederlandse grens. Ook heb je de fiscale expatstatus, waarvoor een geldige beschikking nodig is van de Belastingdienst.