Plantum, de branchevereniging voor zaadveredelaars, vraagt wetenschappers om onderzoeksvoorstellen tegen ‘abiotische stress’ bij planten. Want daar hangt een belangrijk stuk Nederlands top-export vanaf, zegt Niels Louwaars, directeur van Plantum. Maar uhm, abiotische stress? Waar hebben ze het over?
Wat is in vredesnaam abiotische stress? En waarom lijden planten daaraan?
‘Planten kunnen last hebben van ziektes. Dat noemen we biotische stress. Maar er zijn ook andere factoren zoals hitte, droogte, zout in de bodem of teveel water. Dat is abiotische stress. Het zijn best moeilijke eigenschappen om te onderzoeken. Want wat is droogte-tolerant? Bedoel je tijdens de kiemfase, als planten bloeien of daarna?’
Waarom wilt u die abiotische stress zo dringend onderzoeken?
‘We hebben natuurlijk te maken met klimaatverandering. Daardoor is er wereldwijd meer risico op droogte, vernatting, verzilting of koude. De Nederlandse zaadverdelaarssector is de grootste exporteur van zaaigoed en jonge planten ter wereld, dus wij leveren een belangrijke bijdrage aan de wereldvoedselvoorziening. Die positie hebben wij te danken aan ondernemerschap en aan jarenlange samenwerking met Nederlandse kennisinstituten. In onze sector gaat gemiddeld 15 procent van de omzet naar onderzoek en ontwikkeling. Dat is meer dan in bijvoorbeeld de farmasector.’
Wat klimaatverandering betekent voor zaad en voedsel? Kijk maar
Kunnen de bedrijven dat niet zelf?
‘Ze weten natuurlijk heel veel. Er zijn al bietjes met langere wortel ontwikkeld voor landen als Brazilië en Australië, zodat ze bij droogte bij dieper water kunnen. Er zijn ook al aardappelen die aardig tegen zout kunnen. Maar dan weet je dat het is gelukt bij die biet en die aardappel, niet hoe die plant dat doet; welke algemene mechanismen er achter zitten. Wij willen juist dat graag weten, zodat we kunnen kijken of we die eigenschappen breder kunnen gebruiken. Er zijn nog zoveel vragen. Vandaar dat we met NWO een partnerschap zijn begonnen. NWO en bedrijven steken geld in onderzoek dat bij de kennisinstituten wordt uitgevoerd.’
kunnen we planten leren snorkelen zoals rijst dat doet?
Wat heb je er als bietenboer aan hoe een andere plant overleeft?
‘Het is heel interessant te weten hoe een plant omgaat met moeilijk omstandigheden. Kan de plant gewoon tegen stress of ontwijkt hij het? Houdt de plant even pauze in de ontwikkeling als het te droog wordt of wanneer hij onder water komt te staan? Rijst kan snorkelen. Zuurstof wordt via de plant naar de wortels gevoerd die onder water staan. De meeste andere soorten verdrinken gewoon. Van die methodes willen wij leren. Het zou bijvoorbeeld beter voor het klimaat zijn als we kasgewassen selecteren die in de winter een lagere temperatuur aankunnen, zodat er minder gestookt hoeft te worden.’
En dan?
‘Uiteindelijk komt alles wat wij produceren aan bloemen, planten, grassen en gewassen van wilde planten die soms wel tienduizend jaar oud zijn. Daar is in de geschiedenis continu aan verbeterd. Ik zeg wel eens: twintig jaar geleden waren alle tomaten even groot, rood en waterig. Kijk nu eens wat een variëteit er in de supermarkt ligt. Dat komt allemaal door veredeling. Alles wat we in het zaadje kunnen programmeren, hoef je later niet meer te corrigeren.’
wanneer is een plant dan droogtetolerant?
Gaat de gewone burger hier nog iets van merken?
‘Uiteindelijk wel. Bedrijven in onze sector werken voor de lange termijn. Stel dat we volgend jaar een onderzoek beginnen. Over een jaar of vier is er dan bruikbare kennis. Die wordt ingebouwd bij de bedrijven en vervolgens duurt het 6 tot 12 jaar voor het gewas commercieel op het veld staat. Jouw kinderen merken het zeker. Zij kunnen ervaren dat er minder oogstverlies is en dat prijspieken door mindere oogsten misschien worden afgezwakt.’
De man op de foto boven dit artikel komt niet voor in het verhaal.
Op de hoogte blijven van onze leukste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
