Wat gebeurt er als een aardappelboer Nationaal Icoon wordt? Nou dit dus

Morgen worden de nieuwe Nationale Iconen bekend gemaakt. Hoe zou het de Iconen van 2014 eigenlijk zijn vergaan? Aardappelveredelaar Solynta ontwikkelde een methode om aardappelen uit zaadjes te kweken en werd daarmee Nationaal Icoon. Deel 1 van de tweedelige serie.

‘Vanaf het begin heb ik steeds gezegd: Jongens dat predicaat Nationaal Icoon halen we nooit. Er werd gesproken over Deltawerken en nierdialyse en wij maken gewoon aardappels. Maar ik was er wel van overtuigd dat we bij de laatste twintig konden komen. En daar ging het ons om. We zijn erg afhankelijk van Europese wetgeving en daar hebben we nauwelijks invloed op. Ik schatte in dat als we bij de laatste twintig zouden eindigen, we in elk geval een luisterend oor van de overheid zouden hebben.’

Zo kweek je aardappels uit zaad

https://youtube.com/watch?v=_0xJZJSBt8Y

Gedresseerde hommel

‘Ons probleem is dat een aardappelzaadje volgens de regelgeving niet bestaat. Ze groeien gewoon aan de plant in groene besjes, maar tot nu toe wilden boeren geen aardappels telen uit zaadjes omdat de uitkomst te onvoorspelbaar is. Zaadjes zijn wel veel gezonder dan pootgoed, dat per definitie een beetje ziek is. Wij brengen met de hand het stuifmeel van een geselecteerde mannetjesplant naar een bijpassende vrouwtjesplant. Op tafels in een kas, zo hoeven we niet steeds te bukken zoals op een veld, en zonder gentechdingen. Een uitzonderlijk goed gedresseerde bij of hommel zou het bij wijze van spreken ook kunnen. Zo controleren we welke plant we krijgen en die zaadjes leveren allemaal gelijke plantjes.’

De Uber-methode

‘Omdat niemand zaadjes gebruikt, maar aardappelen teelt met pootaardappelen, staat ons product niet in het grote boek van de douane. En als het er niet in staat, mag ik er de grens niet mee over. Nu is Nederland wel een belangrijke markt, maar niet mijn enige. Ik zou de Uber-methode kunnen toepassen: gewoon doen en zien waar het schip strandt. Maar als ze me pakken, worden alle zaadjes verbrand. Dat is ons doel natuurlijk niet.’

Prioriteitenlijst

‘Staatssecretaris Sharon Dijksma van Landbouw was onze ambassadeur in het kabinet tot ze naar Infrastructuur en Milieu ging. Nu zou dat haar opvolger Van Dam zijn, maar hij heeft begrijpelijkerwijs wat minder met ons. Hij is er als het ware voor het laatste jaar ingeschoven. Dan staan wij wat verder onderaan zijn prioriteitenlijst. Inmiddels wordt wel gewerkt om de regels aan te passen voor de toelating van aardappelzaadjes, dus wat dat betreft hebben we het doel bereikt.’

‘Meegaan op handelsmissies is voor ons soort bedrijven niet zo belangrijk. Wij hebben nog niets te verhandelen, dat komt later. Wat wel aardig was geweest is als de overheid bij de bekendmaking van de Nationaal Iconen ook een persbericht in het Engels hadden gemaakt. Ik dacht er ook pas aan toen we vragen kregen uit Engeland en er alleen een overheidsbericht in het Nederlands was.’

Wat doet Solynta eigenlijk?

Het Wageningse bedrijf Solynta heeft onder meer een nieuwe methode ontwikkeld om aardappels te veredelen: hybride aardappelveredeling. Met deze methode wordt het mogelijk, zo denkt het bedrijf, om supersnel nieuwe rassen te introduceren. Denk hierbij aan rassen met een hogere opbrengst, betere weerstand, of rassen die minder bestrijdingsmiddelen nodig hebben. Er wordt bij deze methode gebruik gemaakt van aardappelzaad als uitgangsmateriaal in plaats van pootgoed. Volgens ceo Hein Kruyt een innovatie die de wereld kan veroveren. Eén maar: volgens de huidige regelgeving bestaat aardappelzaad niet. En dat betekent dat export niet mogelijk is. Dat was voor Kruyt één van de redenen om mee te doen aan de competitie om Nationaal Icoon te worden.

Grootste drempel: aardappelzaad bestaat niet volgens de wet

Status: wordt aan gewerkt

Zestig voorwaarden

‘In Nederland hebben we net de eerste oogst binnen gehaald en ik wacht op de testresultaten, dat duurt nog een paar weken. De aardappels zien er mooi uit. Alleen moeten aardappels aan ongeveer zestig voorwaarden voldoen; er mooi uitzien is daar maar één van. Van onze proefvelden in Oost-Afrika zijn de resultaten heel veelbelovend. Er wordt daar een opbrengstverhoging van 200 tot 400 procent gemeld. Dat komt ook door nauwkeuriger werken, maar voor een groot deel door ons zaadje.’

‘Ons grootste probleem naast regelgeving is financiering. Eigenlijk passen geen van de bestaande regelingen want mijn looptijden van minstens zeven jaar zijn te lang. Dat is eigen aan dit vak, ik kan niet sneller dan de natuur.’