De EIB: financier van groene groei in een innovatief Europa

Door Robert de Groot, de Nederlandse Vice-President van de Europese Investeringsbank EIB 

In deze tijden van geopolitieke verschuivingen staat Europa voor veel uitdagingen. De klimaatcrisis speelt al langer en de Coronapandemie is ons continent goed doorgekomen. Wel zijn er nieuwe vraagstukken bijgekomen. De Russische agressie aan de oostgrens van de EU heeft de aandacht gericht op onze veiligheid en defensie, maar ook op het zelfstandig als Europa kunnen beschikken over de energie die wij nodig hebben, de toegang tot kritieke grondstoffen, en geavanceerde technologieën om onze concurrentiepositie te versterken. Zo staat Europa voor meerdere transities, van groene groei tot energie, digitalisatie en weerbaarheid. 

Op deze en andere gebieden klinkt steeds vaker de roep om een grotere rol voor de Europese Investeringsbank (EIB) en het Europees Investeringsfonds (EIF). Voormalig ECB-voorzitter Draghi benadrukte in zijn recente rapport het belang van EIB-financiering voor het stimuleren van innovatie op het gebied van veiligheid en defensie. De portefeuilles van de aankomende EU-Commissarissen noemen in het kader van de Clean Industrial Deal meermaals de EIB, en ook in Nederland is de financiële arm van Europa steeds meer in beeld als het om het financieren van nationale prioriteiten gaat. Zo werd de bank liefst twee keer genoemd in het regeerprogramma.  

En daar is een reden voor. De EIB staat in het Verdrag van Rome (1957) vermeld als instelling bedoeld om projecten te financieren die bijdragen aan gemeenschappelijke Europese doelen. Ging dat vroeger vooral over leningen om publieke werken en infrastructuur te financieren, nu betekent dat innovatie stimuleren en naast leningen ook venture capital instrumenten aanbieden om jonge veelbelovende bedrijven in Europa te houden. De afgelopen jaren groeide de EIB hard; eerst als de klimaatbank van Europa en nu meer en meer als de transitiebank. 

De EIB Groep (EIB en EIF samen) financiert via voordelige leningen, garanties en durfkapitaal projecten die een extra duw nodig hebben om van de grond komen en in ons aller belang zijn. Denk aan de bouw van windparken op zee en verzwaring van netwerken, zodat elektriciteit betaalbaar en toegankelijk blijft, maar ook aan garanties voor groene groei in het MKB, durfinvesteringen in innovatieve scale-ups in kritieke sectoren als life sciences (Lumicks), cleantech (Battolyser) of cybersecurity (EclecticIQ). Al deze projecten moeten bijdragen aan de weerbaarheid en het concurrentievermogen van Europa in een veranderende wereld.  

Vooruitkijkend naar de forse investeringen die nodig zijn om de transities waar Europa voor staat te realiseren is het best logisch dat de EIB Groep daarbij voor de Europese landen een voor de hand liggend en aantrekkelijk instrument is. Immers, de bank financiert zichzelf door uitgifte van obligaties en garanties vanuit de Europese Commissie en niet vanuit bijdrages uit de nationale begrotingen.  

De EIB Groep staat klaar om nog meer te doen van waar ze goed in is: projecten financieren die bijdragen aan Europese beleidsdoelen en nationale prioriteiten. Of dit nu waterstofprojecten zijn of het mogelijk maken van een innovatief mkb, of de nieuwe generatie ziekenhuizen bouwen, of betaalbare en energie-efficiënte woningbouw realiseren, de EIB als “transitiebank” kan daarbij een belangrijke financiële partner zijn. Dat is goed voor Nederland en voor Europa.