Fokker bracht een revolutie in de luchtvaart op gang

Waar het knutselen met modelvliegtuigjes al niet toe kan leiden. Anthony Fokker begon op zolder en eindigde als een vliegtuigmaker van wereldfaam.

Zullen de mensen die zich hier op Schiphol naast de ingang van dit vliegtuig bevinden, straks aan boord stappen voor een vlucht naar Nederlands-Indië? Die kans zit er dik in. Dit vliegtuigtype van Fokker – de Leeuwerik – is namelijk gemaakt in opdracht van KLM voor de wekelijkse lijn Amsterdam-Batavia. Toen een van de langste commerciële vluchten.

Dit was er natuurlijk niet geweest zonder het vernuft en de ondernemersgeest van oprichter Anthony Fokker. Als kind bouwt hij op de zolder van zijn huis in Haarlem al modelvliegtuigjes van papier en paperclips. Maar minstens zo’n belangrijke factor in het succes is de Eerste Wereldoorlog. Als de Duitsers grote behoefte hebben aan militaire vliegtuigen, springt de vliegtuigbouwer er op in. Hij ontwikkelt een state-of-the-art gevechtsvliegtuig, uitgerust met een machinegeweer dat synchroon kan vuren met de propeller.

125 jaar VNO-NCWIn het jubileumjaar van VNO-NCW zetten we niet onszelf, maar ondernemend Nederland centraal. We gaan we terug in de tijd, op zoek naar sleutelmomenten in de geschiedenis van 125 jaar ondernemen. Hoe hebben ondernemers, groot en klein, hun stempel gedrukt op de samenleving? Welke producten hebben onze wereld voor altijd veranderd? En is het ondernemerschap zélf ook veranderd? Dat vertellen we aan de hand van negen foto’s. Deel 2: Hoe bouwbedrijf Ballast Nedam niet alleen Nederland hielp het hoofd boven water te houden, maar ook andere landen.

De wereldfaam die Fokker daardoor verwerft, heeft ook na de oorlog nog effect. Fokker verkast met een hoop onderdelen en kennis naar Nederland. Want wie wil er nog met het land van de verliezer geassocieerd worden? In Nederland brengt hij een revolutie op gang in de luchtvaart.

Daarin speelt de Leeuwerik een sleutelrol. Bijzonder aan dit model is dat het geen twee, maar drie motoren heeft. Dat zorgt niet alleen voor extra kracht, maar ook voor meer veiligheid. Als er één motor uitvalt, kan het toestel toch doorvliegen. In een tijd waarin de kans op neerstorten honderden keren hoger is dan nu, heeft dat grote impact. Het laat zien dat passagiers- en vrachtvluchten over grote afstanden commercieel haalbaar zijn.

De vele bestellingen van luchtvaartmaatschappijen uit Europa en Amerika maken de Nederlandse vliegtuigbouwer tot een speler van groot belang. Maar voor de rest van de wereld verandert er minstens zoveel. Om ergens te komen, heb je met de komst van de Leeuwerik en de daaropvolgende modellen opeens geen maanden meer nodig. De wereld is een stuk ‘kleiner’ geworden.