Hoeden, petten en dameskorsetten: de marskramer verkocht van alles

Hoeveel zolen zal hij wel niet hebben versleten… Met een korf op zijn rug ging hij in de zomer kermissen en markten af. Huis-aan-huis verkoop? Ook geen probleem bij deze ondernemende zzp’er. In de serie Het zit erop: de marskramer.

Even iets thuis laten bezorgen? 96 procent van de Nederlanders shopte vorig jaar online, in totaal voor maar liefst 23,7 miljard euro. Lekker makkelijk en je hoeft de deur niet uit. Maar wist je dat er al tijdens de Middeleeuwen aan huis werd bezorgd?

Het zit eropVroeger bepaalden ze het straatbeeld, vertrouwde ondernemers als de voddenboer, de schillenboer met zijn paard en wagen of de scharensliep. Zon, regen, wind, barre kou: altijd onderweg om brood op de plank te krijgen. Vaak zijn ze verdwenen zonder dat je het goed en wel door had. Ingehaald door de vooruitgang. De werkzaamheden worden nu machinaal gedaan, of het gebeurt zelfs helemaal niet meer. Of zou het toch…? Forum maakt een serie over de (bijna) verdwenen ambachten. Deel 4: de marskramer.

Veel in zijn mars

Natuurlijk niet via de digitale snelweg. Destijds kwam de marskramer aan huis. Een kleine zelfstandige die vaak geen geld had voor een eigen winkel. Dus werd de handelswaar in een korf op de rug gebonden en was het lopen geblazen: huis-aan-huis, naar markten of kermissen. Die korf werd ook wel een ‘mars’ genoemd. Dat verklaart meteen het gezegde ‘veel in zijn mars hebben’. Of hij had een bak op de buik, zoals op deze foto uit 1936.

Tekst gaat verder na de foto

Makkelijk aanbod

Nieuwsgierig lopen de kinderen van het Brabantse dorpje Heike met de man mee, die voornamelijk messen in zijn bak heeft. Uiteraard kon je niet alles bij een marskramer kopen. Het aanbod bestond vooral uit makkelijk te vervoeren spullen, zoals tassen, textiel, messen, korsetten, brillen, hoeden en kruidenierswaren.

Ook in de Eftelingsprookjes komt de marskramer voor

Zwerver of zondaar

Het klinkt misschien romantisch om als vrije ondernemer je eigen pad te bewandelen, maar marskramers waren lange tijd vooral mensen die buiten de samenleving stonden. Ze werden tot dezelfde categorie gerekend als zwervers en landlopers of werden zelfs als zondaar gezien. En dat is niet handig als je je spullen aan de man wilt brengen.

Succesvolle marskramers

Toch is het sommige marskramers heel goed vergaan. Zoals de broers Clemens en August Brenninkmeijer, die de kledingwinkelC&Ahebben opgericht, en de familie Sinkel, die deWinkel van Sinkelis begonnen. Maar met een korf op de rug de huizen langs? Dat zie je ze nu toch echt niet meer doen.

Meezingen in het Westfries over de kassiesventer