Laurens Dassen (Volt): 'De oplossing ligt in Europa'

Hij noemt het oprichten van Volt een ‘startup’. Lijsttrekker Laurens Dassen leefde tweeënhalf jaar van zijn eigen spaargeld om de partij van de grond te krijgen. Nu, bij haar tweede verkiezingen hoopt de pro-Europese partij een scale-up te worden. Maar wat doet Dassen eigenlijk voor Nederland en ondernemers?

Meneer Dassen, ‘Europa’ komt wel erg vaak voor in uw programma. En Nederland dan?

‘De grote uitdagingen, zoals digitalisering, klimaat, migratie en veiligheid, kunnen we alléén met elkaar in Europa aanpakken. Besluitvorming in Europa gaat nog lang niet altijd goed genoeg. Die besluitvorming willen we dan ook efficiënter en democratischer maken. Want de oplossingen voor al die uitdagingen liggen wat mij betreft wel in Europa.’

Volt streeft naar een Verenigde Staten van Europa. Maakt ons dat niet kwetsbaar?

‘Nee, juist weerbaar. Kijk naar de opkomst van China. We zijn voor onze veiligheid nog steeds afhankelijk van de Verenigde Staten, maar daar wordt het politiek steeds instabieler. We handhaven ons alleen beter in een sterk en onafhankelijk Europa dat met één stem kan spreken in de wereld. Nu is er een vetorecht en dus ligt altijd wel een land dwars vanuit nationaal eigenbelang. Europa moet efficiënter en daadkrachtiger om het hoofd te bieden aan de grote transities waar ook Nederlandse bedrijven voor staan.’ 

Wie is Laurens Dassen?De 38-jarige Laurens Dassen studeerde een tijdje internationale economie in Maastricht en stapte daarna over naar de studie bedrijfskunde in Nijmegen. Na zijn afstuderen ging Dassen werken bij ABN AMRO. Begin 2018 schreef hij zich als lid en vrijwilliger in bij Volt Europa. Dat was bezig een Nederlandse afdeling op te zetten. Dassen was eerst penningmeester en later secretaris van Volt Nederland. Eind 2018 werd hij partijvoorzitter en volgde daarbij Reinier van Lanschot op. In 2020 werd Dassen tot lijsttrekker verkozen, in maart 20121 werd hij beëdigd als Kamerlid. Na de val van het kabinet-Rutte IV, koos Volt wederom voor Dassen als lijsttrekker. 

Vindt u dat we Europees moeten bekijken waar bepaalde landen zich op moeten gaan richten, in moeten specialiseren?

‘In Nederland kunnen dat de windmolens op zee zijn. In Spanje zie ik een grote zonnepotentie. Wij hebben ook chips, innovatieve landbouw en AI. We moeten meer bedrijven laten floreren. Vanuit Europa moet er een duidelijker visie op de industrie zijn. Een van de problemen van Europa is dat bijvoorbeeld veel startups vertrekken, omdat ze op een gegeven moment de funding niet meer kunnen krijgen. Dus die gaan dan vervolgens naar de Verenigde Staten.’

Over bedrijven rept het partijprogramma veelal in termen van straffen, sancties en vervuiling. Is dat constructief?

‘Interessant dat je dat zegt. Volgens mij komt in ons verkiezingsprogramma goed terug dat we juist subsidies geven en investeringen doen om de transitie te kunnen maken, dat we willen helpen met verduurzaming. En we willen af van ouderwetse regelgeving. Kijk bijvoorbeeld naar Black Bear Carbon (inmiddels is het bedrijf failliet verklaard; red.), een bedrijf dat rubber recyclet om daar olie uit te halen. Zij lopen tegen Europese wetgeving aan omdat hun product eigenlijk afval is. Zo bereiken we nooit een volledig circulaire economie.’

Dus u ziet bedrijven niet als ‘de zakkenvullende cowboys’ over wie Caroline van der Plas (BBB) het heeft?

‘Nee, zeker niet. Ik hoor dat geluid vaker, maar ben het daar absoluut niet mee eens. Ik denk wel dat een hoop bedrijven de transitie sneller moeten maken dan dat ze doen. Er is heel veel trots in Nederland en ook in de Tweede Kamer voor de nieuwe ecosystemen van innovatieve bedrijven die we in Nederland aan het opzetten zijn, zoals bijvoorbeeld Brainport met ASML. Er zit zo ontzettend veel kennis en kunde en toekomst in Nederland. Laten we daar focussen en niet vasthouden aan het oude.’

Kunnen we straks nog concurreren met landen zich niet aan onze regels, normen en waarden houden?

‘We moeten ons meer op welzijn focussen en niet alleen op het bruto nationaal product. Maar over concurrentie moeten we goede afspraken maken. We hebben Europees al de Carbon Border Adjustment Mechanism. Dus als je hier in Europa als bedrijf moet verduurzamen, maar concurrentie van buiten Europa niet, dan leggen we bij import een heffing op. Want anders werkt het natuurlijk niet. Als je zorgt dat je als bedrijf vooroploopt, dan heb je grote afzetmarkten in Europa en in de Verenigde Staten en volgen bedrijven in andere landen je voorbeeld. We moeten ook zorgen dat we voorop blijven lopen willen we aan ons toekomstig verdienvermogen blijven werken. En willen we dus relevant blijven.’

Volt wil ook huishouden in ons fiscale stelsel. Wat ben u van plan?

‘Onze grote fiscale schoonmaak, met de afschaffing van de toeslagen en de heffingskortingen, daarmee maken we het systeem begrijpelijk en geven we iedereen een basistoelage. Op Europees niveau moeten we een algemene winstbelasting hebben. Zodat bedrijven de landen niet tegen elkaar kunnen uitspelen in een race naar beneden. Hetzelfde geldt voor de expatregeling. Wat je ziet is dat andere landen ook zo’n regeling hebben en dan onderling concurreren. Daarvan zeggen wij, regel dat Europees.’

Die expatregeling is toch juist om de mensen aan te trekken die we nodig hebben, voor de ASML’s van dit land die u graag wilt zien.

‘Die hebben we hartstikke hard nodig, maar dat kan zonder expatregeling. Ik denk dat mensen hier bij een ASML gaan werken vanwege de goede gezondheidszorg die we hier hebben, het goede onderwijs en het aangename klimaat. En ASML is een uniek bedrijf. Ik denk dus dat er voldoende economische stimulans is. Wij kijken te vaak naar belastingvoordelen, terwijl we juist moeten kijken naar de kwaliteit en de kwalitatieve zaken die daaromheen hangen.’

Een van de dingen waar u bedrijven ook mee wilt helpen is regeldruk. Wat bent u precies van plan?

‘Ja, de regeldruk voor bedrijven is enorm. Neem het aanvragen van subsidies alleen al. Daar zijn ondernemers zoveel geld en tijd aan kwijt. Daar moeten we echt vanaf. Er moet dus een Deltaplan komen.’

Lees hier wat de belangrijkste standpunten voor ondernemers zijn deze verkiezingen 

Wat gaat u dan concreet doen?

‘Dat bepalen we na 22 november samen met ondernemers.’

Het probleem is dat de belofte het aan te pakken vaker wordt gedaan. En vervolgens komt er weer 25 procent aan regels bij. Wat gaat u in het Deltaplan opschrijven?

‘Ik voel die frustratie ook. Vandaar dat wij het dit op deze manier willen doen met een Deltaplan. Met ondernemers willen we vaststellen: waar zitten nou precies de pijnpunten? Kunnen we de complexiteit eruit halen?’

Welke kansen ziet u voor het bedrijfsleven als het gaat over AI?

‘Kunstmatige intelligentie is enorm fascinerend. Je hebt AI in de zorg, waardoor bijvoorbeeld borstkanker eerder wordt ontdekt. Maar we moeten als samenleving een veel duidelijker visie op AI vormen. Want we hebben eigenlijk nog geen idee wat de impact, kansen en risico’s zijn. Bij de algemene beschouwingen hebben we om een impactanalyse per ministerie gevraagd. Rutte noemt dat dan bureaucratie, maar dit is waar straks de hele economie over gaat. Ook op de arbeidsmarkt gaat het gevolgen hebben. Veel juridische dienstverlening en administratief werk zal mogelijk op de schop gaan. Dan moeten we nu zorgen dat de mensen die we opleiden, niet meer opleiden voor sectoren waar AI een rol in gaat spelen.’

U wilt snelheid en ook een ethische AI die wordt gecontroleerd. Maar we hebben nu al een gebrek aan controleurs.

‘Als we dat nu al signaleren, moeten we daar iets aan doen, zodat de vertraging niet groter wordt. Dat is ook precies waarom we die vragen over AI hebben gesteld. Wij stellen daarom ook zogeheten regulatory sandboxes voor; dat zijn plekken waar je technologieën kunt testen die nog niet voor de markt beschikbaar zijn en zo innovatie aanjagen. Zonder dat wet- en regelgeving meteen een bottleneck is.’

U pleit ook voor een minister van Digitale Zaken. We hebben al een staatssecretaris op dat gebied. Is dat de invulling die u zoekt?

‘Er is nu te weinig kennis bij de overheid op dit gebied. Dat moet snel beter. Dus niet zoals nu een staatssecretaris die ook nog van koninkrijksrelaties is. Nee, een heel ministerie. Die moet de kansen en risico’s, ook voor het bedrijfsleven, belichten. Wij willen ook toewerken naar een soort Europese Silicon Valley om te zorgen dat die wetenschap, het onderwijs, het bedrijfsleven, de overheid snappen wat hier gebeurt.’

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.

Het verkiezingsprogrammaVolt wil een ‘nieuwe economie’, eentje waarin fossiele subsidies niet meer bestaan. Voor bedrijven die niet kunnen vergroenen en ‘geen cruciale rol vervullen voor de samenleving’, is geen plaats meer. Volt besteedt in het programma veel aandacht aan ‘vervuilende bedrijven’ en multinationals. De partij wil ‘vermogen, vervuiling en bedrijven’ meer belasten. Bijvoorbeeld door de belasting op vermogenswinsten op aandelen te verhogen. Als pro-Europese partij wil Volt meer vanuit Brussel regelen. Belastingen moeten Europees geregeld, ‘zodat bedrijven het betalen van belastingen niet meer ontlopen’. En voor bedrijven die verhuizen naar een land met een lagere belastingdruk komt er een Exit Tax. 
Grote bedrijven en iedereen die nog CO2 uitstoot, moeten een klimaatplan leveren, vindt Volt. Ook moeten alle bedrijven een sociaal plan maken. Werk je als bedrijf aan verduurzaming, dan kan je op steun van Volt rekenen. Door minder regeldruk bijvoorbeeld. Volt heeft een deltaplan regeldruk dat het aantal regels moet verminderen. Bedrijven moeten geld kunnen krijgen voor sterkere daken om zonnepanelen te kunnen dragen. Volt ziet een EU voor zich vol innovatie binnen het bedrijfsleven waardoor ‘kritieke grondstoffen, de ontbossing en kinderarbeid overbodig zijn’.
Ook buiten de EU hebben bedrijven zich hieraan te houden als ze in de EU willen handelen. Alle middelgrote tot grote bedrijven en overheidsorganisaties worden verplicht om het genderevenwicht en de loonkloof tussen mannen en vrouwen in hun organisatie openbaar te maken en erover te rapporteren. Het minimumloon gaat naar 14 euro en in de toekomst hoger, als het aan Volt ligt.