Leo de Vries (KP Holland): ‘Je moet wel trots kunnen zijn op je bedrijf’

De Nederlandse tuinbouw staat óók bekend om de misstanden die er regelmatig plaatsvinden. Een goed werkgever zijn in die sector: kán dat eigenlijk nog? Directeur Leo de Vries van tuinbouwbedrijf KP Holland uit Naaldwijk legt uit hoe hij dat aanpakt. ‘Blijf weg van de eendimensionale prijsdiscussie.’

Arbeidsmigranten die te weinig betaald krijgen en het moeten doen met een klein en slecht onderkomen. En als ze ziek worden, zet het uitzendbureau ze op straat. Het zijn verhalen die regelmatig opduiken, onder meer in de tuinbouw. Malafide uitzendbureaus spelen hierin een rol, maar ook de inlenende bedrijven. Hoe staat het Westlandse familiebedrijf KP Holland in die discussie?

Meneer De Vries, om maar met de deur in huis te vallen: wat is voor u goed werkgeverschap?

‘Om te beginnen natuurlijk je medewerkers volgens de cao betalen, dat is de ultieme basis. Daarnaast ben je verantwoordelijk voor de uitzendkrachten die je inhuurt. Die moeten ook conform de afspraken betaald en gehuisvest worden. Als dat niet gebeurt, dan moet daar op gehandhaafd worden door de overheid. Want anders ontstaat er een ongelijk speelveld, en word je op achterstand gezet als je het goed doet. Dat is een wedstrijd die wij niet willen en kunnen winnen.’

Wie is Leo de Vries?Sinds januari van dit jaar is Leo de Vries algemeen directeur van KP Holland, een bedrijf in veredeling, vermeerdering en teelt van potplanten. Het tuinbouwbedrijf is een echt familiebedrijf in 1950 opgericht door Jan van der Knaap. De derde generatie vormt inmiddels de directie, al is de algemeen directeur zelf geen familielid. De Vries werkt al sinds 2000 bij het bedrijf. 

Hoe zorgt u er dan concreet voor dat het goed is geregeld?

‘Wij hebben 140 man vaste medewerkers en 30 uitzendkrachten, voor de flexibiliteit en seizoenswerk. De eerste groep is grotendeels Nederlands en de tweede groep bestaat uit arbeidsmigranten uit Oost-Europa. Internationale werkers noem ik ze ook wel. Een aantal van hen kiest ervoor om zich echt in Nederland te settelen. Soms doen ze productiewerk maar hebben ze een hbo- of universitaire achtergrond. Als ze vervolgens de vertaalslag van Pools naar Engels en Nederlands kunnen maken, biedt dat perspectieven. Zo hebben we in korte tijd zes uitzendkrachten vast aangenomen.’

‘We zorgen ook voor een fijne werkplek, waar mensen niet alleen een goede boterham kunnen verdienen, maar zich ook kunnen ontwikkelen. Je moet als werkgever en werknemer de onbenutte talenten beetpakken. Al is het maar omdat de wereld verandert. Er komt steeds meer technologie en automatisering, ook in een op ‘handen’ gerichte sector als de tuinbouw.’

‘Als management zijn we trots op de medewerkers, en met zijn allen zijn we trots op het bedrijf en onze producten. Dat proberen we ook uit te dragen. Zo bieden we medewerkers onder meer winstdeling en een vitaliteitsprogramma aan. En er is wekelijks overleg over de stand van zaken binnen het bedrijf. Daarbij vieren we ook wat er goed gaat.’

De Westlandse tuinbouw is mede zo groot geworden door de inzet van buitenlandse arbeidskrachten. Vroeger waren dat vooral Turkse en Marokkaanse gastarbeiders, zoals ze toen werden genoemd. In het Westland kende men het fenomeen van de ‘Turkenbussen’: op gezette tijden zaten de streekbussen tussen Den Haag en Rotterdam en het Westland vol met gastarbeiders. Tegenwoordig rijden er nog steeds busjes met arbeidsmigranten tussen de steden en de ‘Glazen Stad’, alleen zijn dat busjes van de uitzendbureaus waar zij in dienst zijn. Die verzorgen meestal ook de huisvesting van arbeidsmigranten. En daar schort het nog wel eens aan. Er zijn malafide uitzendbureaus die arbeidsmigranten uitbuiten door ze weinig te betalen en slecht te huisvesten.

Wat vindt u van die misstanden?

‘Het zijn de uitschieters die in de media komen, maar dat het gebeurt, is natuurlijk niet goed. Wij werken zelf met één uitzendbureau en maken daar goede afspraken mee. Wij willen als inlener namelijk niet indirect medeverantwoordelijk zijn voor uitwassen. Ik wil een goede werkgever zijn en verwacht dat ook van het uitzendbureau. We kijken naar certificering en hoe de huisvesting is geregeld. Mocht het onverhoopt toch niet goed gaan, dan krijg je die geluiden op de werkvloer wel terug.’

‘Je betaalt meer voor zo’n uitzendbureau, maar dat is het wel waard. Als je kiest voor de laagste prijs en certificering niet belangrijk vindt, dan roep je de problemen over jezelf af. Ik vind het niet te verkopen in de Nederlandse omstandigheden als je uitdraagt naar je vaste krachten dat je een goede werkgever wilt zijn, en dat je dat dan niet doet voor je uitzendkrachten.’

Niet alle ondernemers denken er zo over blijkbaar.

‘Het gaat erom dat je zoveel mogelijk weg moet blijven van die eendimensionale prijsdiscussie. Zorg dat je onderscheidende producten levert. Daar zijn we continu mee bezig: met veredeling, service aan klanten, maatwerk. Maak je een mono-product – komkommers bijvoorbeeld – dat weinig verschilt van dat van concurrenten, ja, dan wordt het een lastige discussie, dat begrijp ik ook. Maar kies dan voor snackkomkommers, dan wordt het een heel ander verhaal.’

Totdat concurrenten daar ook voor kiezen.

‘Dan moet je weer iets anders verzinnen. Zo werkt het: vernieuwen, innoveren. Of zorg dat ze niet om je heen kunnen. Dan heb je het over schaalgrootte. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan.’

Schaalvergroting kan toch ook voor een grotere afstand tot je mensen zorgen?

‘Het is belangrijk om de menselijke maat voor ogen te houden. Kijk, wij werken ook met productiecijfers en -normen. De marges in de tuinbouw zijn vrij laag, dus is het belangrijk om je kostprijs in de gaten te houden en te beïnvloeden. Maar daar zitten grenzen aan. Dat proberen we onze klanten mee te geven door ze hier uit te nodigen en te laten zien hoe we tot een bepaalde prijs komen.’

‘Een wedstrijd op prijs willen en kunnen we niet winnen’

Volgens De Vries zien bedrijven nut en noodzaak van aantrekkelijk werk steeds meer in. ‘Anders kom je niet aan de juiste mensen. Schaalvergroting zorgt daarnaast voor professionalisering. De traditionele familiebedrijfjes moesten alles zelf doen, ook het personeelswerk. Grotere bedrijven hebben een volwaardige hr-afdeling. Certificering speelt een grotere rol, en klanten verwachten dat ook van je. Je móet als werkgever die kant op, als je dat al niet vanuit jezelf zou willen. Wat hier in het Westland ook nog geldt, is dat je elkaar kent, vlakbij bij elkaar zit. Dat zorgt voor de nodige transparantie.’

De huisvesting van arbeidsmigranten blijft een probleem. Hoe regelt u dat?

‘Daar wordt wel werk van gemaakt. Maar plannen voor grootschalige huisvesting van arbeidsmigranten in het Westland stuiten op bezwaren van directe omwonenden. Wat ik ergens ook wel begrijp. Op het veilingterrein wordt nu een kantoorgebouw omgebouwd voor huisvesting. Ik denk dat dat een betere oplossing is dan huisvesting van arbeidsmigranten in woonwijken. Sowieso vind ik dat je mensen die bijdragen aan de economische ontwikkeling van jouw regio ook goede huisvesting moet bieden.’

Ondervindt u obstakels voor goed werkgeverschap?

‘Ja, de bureaucratische rompslomp voor dossiervorming, voor als het misgaat tussen jou en een medewerker. Dat is niet heel prettig. Het vertrekpunt is al verkeerd: je moet er vanaf het begin rekening mee houden dat iemand weg moet. Tegelijkertijd: zorgvuldigheid is ook belangrijk.’

‘Wij maken het niet vaak mee, maar er is wel een medewerker geweest van wie we afscheid moesten nemen en die zelf problemen kreeg met UWV. Dat voelde niet comfortabel, omdat ik ook wil dat die medewerker op een andere plek weer verder kan.’

Afstand tot arbeidsmarktKP Holland heeft niet meegedaan aan de initiatieven om werklozen uit Den Haag en Rotterdam in het Westland aan het werk te helpen. Die zijn weinig succesvol geweest. Leo de Vries: ‘Het moet van twee kanten komen: mensen moeten voldoende prikkel hebben om aan het werk te willen, en de werkomgeving moet aantrekkelijk genoeg zijn.’ Het bedrijf heeft wel contact met een organisatie die mensen met een sociale achterstand helpt. Zo iemand kost je wel meer tijd en aandacht, maar daar hebben we positieve ervaringen mee. Zoals met een vluchteling uit Eritrea. Hij kan zich bij ons ontwikkelen, en wij hebben een gewaardeerde kracht.’

Geen kerstmarktHet jaar wordt traditioneel bij KP Holland afgesloten met een kerstmarkt. Maar die is net als vorig jaar geschrapt vanwege de coronamaatregelen. Tijdens die markt kunnen medewerkers met partner en kinderen hun eigen kerstpakket samenstellen door te kiezen uit producten van lokale winkeliers. De Vries: ‘Erg jammer dat het niet doorgaat, want op zo’n moment aan het einde van het jaar kun je als werkgever je waardering tonen voor wat we met elkaar hebben gerealiseerd.’

OegandaKP Holland is samen met andere tuinbouwbedrijven eigenaar van Xclusive Kalanchoë, een stekbedrijf in Oeganda. Het klimaat daar is ideaal voor plantenstekken. Er werken 500 mensen, die via het bedrijf medische zorg, scholing en zo nodig woonruimte krijgen.