Lerarentekort in het vmbo? Zo lossen we dat op. Deel 3

De komende jaren loopt het lerarentekort op. Steeds minder kandidaten voor de lerarenopleiding en een sterk vergrijsd lerarencorps. Wie staat er straks dan voor de klas? Jean Jacques Menanteau! Hij werkt in hotels en restaurants en leidde daar talloze leerlingen en is nu docent. Maar die overstap werd hem niet gemakkelijk gemaakt. Dit is zijn verhaal.

‘Topkok Cas Spijkers zei eens tegen me: kennis moet je niet meenemen in je kist. Die moet je doorgeven. Dat is wat ik altijd al heb gedaan’, zegt Jean Jacques Menanteau, docent HBR aan het Teylingen College KTS in Voorhout én meesterkok. ‘Als kok in hotels en restaurants heb ik talloze leerlingen opgeleid. In Frankrijk heb ik mijn meesterkok-titel gehaald en later in Nederland. Het verschil: in Frankrijk ben je dan bevoegd om les te geven, in Nederland niet.’

Forum publiceerde een kleine serie portretten van vmbo-docenten met een praktijk achtergrond. Vandaag deel 3 (tevens slot), Jean Jacques Menanteau. Eerder verschenen al de portretten van Tom Biegstraaten (docent én bouwkundige) en Rutger van der Graaf (docent en lasser). Op de hoogte blijven van nieuwe Forum-artikelen? Abonneer je dan op Forum Alert.

‘Op een gegeven moment kom je als kok op een leeftijd dat je veel kennis hebt, minder verplichtingen, en meer geduld. Het is toch zonde om de leerling dan niet die kennis mee te geven. Een dag in de week doe ik dat op het Teylingen College KTS. Ik wil leerlingen beschermen, leren zich staande te houden in de horecawereld. Leren dat in de keuken staan teamwork is. En dat kun je alleen als je zélf de praktijk door en door kent. Leerlingen zien groeien is het allermooiste dat er is.’

‘hoe je je staande houdt in de keuken, kun je iemand alleen leren als je de praktijk zélf kent’

‘Of ik nog een lerarenopleiding wil gaan doen? Nee, ik ben bijna 60. Daar pas ik voor. Daardoor kan ik niet vaker voor de klas staan dan dat ik nu doe. Dat vind ik ontzettend jammer. Kennis is niet te koop. Al die ontzettend goede mensen, die hun ambacht beheersen, die moeten voor de klas. Ik hoop van harte dat dat makkelijker wordt gemaakt.’
‘Ik heb weleens gehoord: je bent geen leraar. Daar ben ik het niet mee eens. Deze meisjes en jongens moeten een goed beeld krijgen van de branche. En wie kan dat beter dan iemand met mijn ervaring?’

De tekst van het artikel gaat na de foto verder:

Hoe zit het nou met omscholen tot leraar?Voor het vmbo is praktijkervaring van levensbelang. Je zou dus zeggen docenten met passie voor het vak én met ervaring uit de praktijk, daar knijpt het vmbo de handen voor dicht. En dat is ook zo. Maar helaas wordt het vaklui die een overstap willen maken van het bedrijfsleven naar het onderwijs – of beide willen combineren – lastig gemaakt. De zogenoemde hybride docent mag naast zijn of haar werk in het bedrijfsleven (maar) maximaal 4 uur onderwijs geven en moet begeleid worden door een docent met onderwijsbevoegdheid. Wie meer uren wil lesgeven, moet zijn bevoegdheid halen. In praktijk is dat voor veel mensen lastig. Een lerarenopleiding duurt 4 jaar en kan niet verkort worden gevolgd. Voor zijinstromers met veel ervaring in het bedrijfsleven die in de vmbo-profielen bouwen, wonen en interieur, produceren, installeren en energie, mobiliteit en transport of horeca, bakkerij en recreatie willen lesgeven, kan een uitzondering gemaakt worden. Van docenten voor die profielen wordt zowel hbo- denk- en leerniveau als een mbo 3 of 4 diploma gevraagd. Over dat laatste diploma beschikken veel vakbekwame ambachtslieden niet. Of ze hebben een diploma dat niet in Nederland wordt erkend.

Lerarentekort technisch vmbo loopt verder opHet vinden van vakbekwame docenten is, naast onvoldoende geld voor investeringen en het dalende aantal leerlingen, één van de grootste uitdagingen van het technisch vmbo. Het aantal inschrijvingen voor de lerarenopleiding loopt al jaren terug. Daar komt bij dat het onderwijs sterk vergrijsd is, ook in het vmbo. Het beroepsonderwijs is nu vooral aangewezen op het bedrijfsleven, maar dat biedt nauwelijks soelaas. De lerarenopleiding eist dat studenten minimaal een mbo 4-opleiding hebben.