Over 10 jaar is een exoskelet standaard werkkleding in zorg en bouw

Tilhulp + ervaring met veersystem + afgestudeerd op protheses = exoskelet. Zo simpel is de optelsom achter Laevo, het bedrijf van Boudewijn Wisse. Zijn exoskelet is nu vooral in gebruik in de autoassemblage en de logistiek om rugklachten te voorkomen. Maar over 10 jaar zit hij misschien wel in elke overall.

‘Wil je er één aan?’, vraagt Boudewijn Wisse van Laevo al snel tijdens het interview. Twee minuten later zit het Laevo-harnas vast als een soort rugzak zonder zak. Bij het bukken voel je de borststeun een beetje, maar de werking is pas echt merkbaar als je rechtop wilt. Met een zacht duwtje sta je weer overeind. Het ziet er allemaal vrij simpel uit. Een beetje zwart kunststof, waar waarschijnlijk veren achter zitten, een brede riem om de heupen met een rugzakgesp, beensteunen, een dikke tweedelige borststeun – ook van kunststof – en een tweetal blauwe metalen staven. Dit exoskelet moet in een hobbyschuur ook te maken zijn, zou je denken.

Exoskelet made in Schiedam

‘De eerste patenten die hierop lijken zijn al in 1880 ingediend’, zegt Wisse. ‘Maar tot nu toe was het niet mogelijk om het ontwerp ook goed te fabriceren. Deze metalen staven zijn van speciaal verenstaal, op een speciale manier gebogen en van een speciale coating voorzien. We zijn er niet voor niets acht jaar mee bezig geweest.’ En er zitten wat slimmigheidjes in. Door uitgekiende draaipunten kan het bovenlijf behoorlijk vrij bewegen en met twee eenvoudige klikjes gaat de spanning van de beensteunen en kun je comfortabel zitten. Ze worden trouwens gemaakt door een bedrijf in Schiedam. ‘Dat is lekker om de hoek.’

Het interview gaat verder na de foto

Het begon allemaalmet een tilhulp

In retrospectief is het logisch dat Wisse zich zou bezighouden met exoskeletten. Hij studeerde in 2005 af aan de TU op protheses en was gefascineerd door mechanica, vooral van veersystemen. Meteen na zijn studie begon hij een bedrijfje dat veersystemen ontwikkelde om zware dingen makkelijker te tillen. Met de TU belandde hij in een traject om een tilhulp te maken voor ziekenhuizen die het zware werk van de verpleegkundigen moest overnemen. ‘Dat werd een heel gecompliceerde grote machine’, omschrijft Wisse het resultaat. ‘Die zou over 20 jaar heel goed op de markt kunnen komen, zoals dat gaat met universitaire ontwikkeltrajecten. Maar ik ben ondernemer, ik wil iets dat snel op de markt te brengen is. Dus vroeg ik waar zorgverleners nu echt op zaten te wachten. Het bleek dat er eigenlijk best goede tilhulpen waren, maar dat vooral het steeds weer vooroverbuigen zwaar was voor de rug.’

Exoskelet helpt rugklachten voorkomen

De exoskeletten zijn nu vooral in gebruik in de autoassemblage (BMW-medewerkers die dashboards inbouwen zijn er bijvoorbeeld heel blij mee) en de logistiek (voor orderpickers die dozen sorteren). ‘We willen meer inzetten op de bouw en natuurlijk de zorg, voor chirurgen en verpleegkundigen. In de zorg is het idee begonnen’, zegt Wisse. ‘denk ook aan chirurgen die lang een beetje voorovergebogen moeten werken.’

‘binnen niet al te lange tijd zijn er verschillende exoskeletten voor allerlei taken’

‘Ik denk dat er in de nabije toekomst verschillende exoskeletten zijn voor diverse taken. Die van ons ontlasten de rug. Er zullen er zijn die helpen om comfortabeler te zitten. En ja, ook exoskeletten die 200 kilo kunnen tillen. Dat zullen grote robotpakken worden, denk ik zo. Onze versie moet eigenlijk steeds kleiner en onopvallender worden. Daar werken we aan, zodat je ze kunt integreren in een verpleegstersjas of een overall. Ze worden al geherklassificeerd voor de regelgeving. Nu zijn het nog medische hulpen, maar het worden personal protective equipment, net als een helm, veiligheidsschoenen of labkleding.’

Even met eigen ogen zien hoe dat dan werkt? Check dit filmpje

https://youtube.com/watch?v=Ug1AqMYdEUM%3Frel%3D0

Bekendheid exoskelet groeit snel

Het zal allemaal niet lang duren, denkt Wisse, misschien nog een jaar of drie. ‘Toen we begonnen, trok iedereen zijn wenkbrauwen op bij de term exoskelet. Nu komen ze op me af: Hé, een exoskelet. Is dat een passieve of een actieve?’ Voor de volledigheid: Laevo maakt passieve, dus zonder motortjes. Al is dat geen principiële keuze. Als dat de functionaliteit verhoogt, zou er in latere versies elektronica toegevoegd kunnen worden. Maar voor nu werken veren het best. En ze zijn ook nog eens minder storingsgevoelig.

Robotpakuit ‘ontwikkelschuurtje’

Alser ter afsluiting even gekeken wordt in het kleine ‘ontwikkelschuurtje’ – dat als een losse unit in het bedrijfsverzamelgebouw van Yes!Delft staat – staat erin de hoek een medewerker in een soort robotpak. ‘Die versie gaat helpen bij het lopen met zware bepakking’, zegt Wisse. ‘Defensie is geïnteresseerd, maar het kan ook handig zijn voor hulpdiensten. Voor brandweerlieden die zware zuurstoftanks moeten dragen bijvoorbeeld.’