Trendwatcher Adjiedj Bakas ‘Ik heb mezelf opnieuw uitgevonden’

Twee keer werd trendwatcher Adjiedj Bakas getroffen door een hersen­bloeding. Waarna hij alles opnieuw moest leren. Máánden therapie, therapie, therapie. Bakas viel diep, maar stond ook weer op. ‘Ik ben niet voor niets naar de hindoegod voor vernietiging en wederopbouw vernoemd.’

Eerst vertelt de bewoner van ‘Haveli Ahava’, het Huis van de Liefde, vol trots over zijn imposante bezit – zoveel vierkante meters, gelegen vlakbij het Gooimeer en ‘helemaal koekeloervrij’ – om er daarna meteen een grap over te maken: ‘Het was eerst gewoon een aardappelboerderij, hoor. De gemeente heeft die lap grond aangekocht, aan honderdveertig mensen toestemming gegeven om er een huis op te bouwen en het vervolgens tot ‘Landgoed Overgooi’ gedoopt! Haha! Het leven is toch één grote Muppetshow?’

Waren zijn buren in de Amsterdamse Pijp nog ‘hasjrokende klote-toeristen’; nu woont ondernemer Adjiedj Bakas met bijnamen als ‘visionair des Vaderlands’, ‘nattevinger-sjamaan’ en ‘vooruitblikkoning’ – en eigenaar van Trend Office Bakas – zo’n beetje tussen Annemarie Jorritsma en KLM-baas Pieter Elbers in, doet hij mee aan ‘running dinners’ en leest hij in de buurt-app alarmerende berichten over de komst van een nieuwe wijkgenoot: de notoire rapper Boef. Ook dáár kan Bakas om schateren.

Het wordt lastiger als zijn ziekte ter sprake komt. Dan schiet Adjiedj Bakas vol. Later heeft hij daar nog een ‘technische’ uitleg voor: door de hersenbloedingen functioneert de zeef die er voor moet zorgen dat alles enigszins gefilterd van binnen naar buiten gaat – en vice versa – niet meer naar behoren, maar het is duidelijk dat de herinnering aan de afgelopen jaren hem sowieso behoorlijk aangrijpt.

Wie is Adjiedj Bakas?Adiedj Bakas werd op 15 november 1963 in Nickerie, Suriname geboren. Van 1982 tot 1987 studeerde hij Communicatiewetenschappen in Utrecht. In 1989 startte Bakas met zijn vorige echtgenoot, Sjoerd Groenewold Dost, het trendbureau Dexter. Na het overlijden van zijn man, veranderde Bakas de naam van het bureau in Trend Office Bakas. Bakas schrijft boeken over de toekomst – al meer dan een miljoen van verkocht – en is een veelgevraagd spreker, zowel bij overheidsinstellingen als in het bedrijfsleven. Zijn meest recente boek is het Engelstalige ‘The New Renaissance’. In het najaar verschijnen zijn autobiografie ‘Vermetel’ en ‘Megatrends China’. Adjiedj Bakas is al 20 jaar getrouwd met Vinco David. Het stel woont in Almere Overgooi. 

Dead men don’t pay taxes

Die eerst keer, dat was in februari 2017. Hij reed door Duitsland en voelde plotseling een scherpe hoofdpijn opkomen. Auto aan de kant, ziekenwagen gebeld. ‘Ik dacht: lichte beroerte, ’t zal wel, en pikte de draad gewoon weer op. Ik reisde naar Nigeria om een lezing voor de Nigeriaanse Vereniging van Banken te geven, geweldig leuke tijd gehad, tot ik een paar maanden later tijdens een lezing voor de Belastingdienst op het podium in elkaar stortte… Het voordeel van werken met ambtenaren is dat er altijd wel eentje tussen zit die een EHBO-cursus heeft gevolgd. Het laatste wat ik hoorde was: ‘Hersenbloeding! Vang hem op!’ Drie dagen later ontwaakte ik in het Haagsche Westeinde Ziekenhuis uit een coma. Geen idee wat er was gebeurd. Ik kón ook helemaal niet nadenken; ik was een soort zombie, volgepompt met medicijnen tegen de pijn.’

‘dat ik geld kwijtraakte was erg. de machteloosheid – letterlijk verlamd zijn – was veel, véél erger’

Weer die hapering, een brok in zijn keel. En daarna snel een snedige opmerking om de boel te neutraliseren: ‘Die jongen van de Belastingdienst vertelde me later dat het puur eigenbelang was geweest. Hij zei: Dead men don’t pay taxes en jij betaalt zoveel dat je ons behoorlijk aan het werk houdt!’

Het interview gaat na de foto verder

Een tweede kans

Na een maand op de Intensive Care-afdeling te hebben doorgebracht, werd Adjiedj Bakas overgeplaatst naar een revalidatiecentrum op de Amsterdamse Overtoom. Voor de zeven maanden die hij daar doorbracht heeft hij weinig goede woorden over. Er werkten heus lieve verpleegsters, maar ‘de meesten hadden beter cipier kunnen worden. Zorgheksen, waren het! Ze terroriseerden de patiënten met allerlei onnozele regeltjes, probeerden bezoek tegen te houden, stonden het niet toe dat er een goed glas wijn of champagne voor mij werd meegebracht – terwijl ál die patiënten wel ergens alcohol verstopten omdat het anders gewoon niet vol te houden is daar. Een vriend die me kwam bezoeken zei: ‘In een mortuarium is het gezelliger dan hier!’ Na een week kreeg ik het voor elkaar om één van de twee eenpersoonskamers – bedoeld voor de allerzwaarste gevallen – te bemachtigen. Kim Holland die tot ontsteltenis van het hele personeel in haar gele Porsche – gehuld in een ponnetje met decolleté tot op de knieën – was komen voorrijden, zei: ‘Kind, je hebt een eigen penthouse!’ Elsbeth Grüteke, EO-presentatrice en dominee te Zeewolde, die zich een half uur later bij ons gezelschap voegde, meldde dat God me een tweede kans had gegeven. ‘Je hebt kennelijk nog niet genoeg mensen beledigd,’ zei ze. Het was een komen en gaan van bezoekers. Eén vriendin zei dat ze bij de ingang van het revalidatiecentrum zou gaan zitten om kaartjes te verkopen.’

In café Wetschmertz: ‘De digitale revolutie gaat net zoveel op zijn kop zetten als de industriële revolutie destijds’

Medeleven en bloemen

De vraag of zoveel medeleven hem verrast had, doet zijn lach onmiddellijk verstommen. Bakas schuift op zijn stoel heen en weer, alsof hij zijn emoties letterlijk probeert te ontduiken. Hij noemt zijn leermeester, futuroloog Wim de Ridder en oud McKinsey topman Mickey Huibregtsen – die hem later financieel uit de brand zou helpen – maar ook een groot aantal klanten, mensen van wie hij nooit zoiets had verwacht. Het hielp. Dat en therapie. Therapie, therapie, therapie. ‘Elke dag weer. Eerst was de linkerkant van mijn keel nog verlamd. Ik werd met een sonde gevoed, ik moest leren praten, leren lopen, leren hoe ik het best die verlamde arm – een dood gewicht van 8 kilo – kon dragen’

Langzaam maar zeker brak ook de gedachte door dat het hem zakelijk zou kunnen opbreken om zo lang uit de running zijn. ‘Ik heb geen koekjesfabriek, dit is een peoples business.’ Zeker omdat hij al een paar jaar in zwaar weer verkeerde door een rentederivaat dat hem door de Deutsche Bank was ‘aangesmeerd’. Misschien, denkt Adjiedj Bakas nu, is alle ellende dáár wel begonnen.

’10 miljoen euro ben ik kwijtgeraakt: mijn pensioen. Weet je hoeveel lezingen is voor zo’n bedrag moet geven?’

‘Het gebeurde in 2008, ik weet niet meer welke maand, ergens tussen twee lezingen door. Iemand belde me namens de Deutsche Bank en zei: ‘Adjiedj, de hypotheekrente van jouw panden schiet omhoog en ik weet hoe je je daar op een elegante manier tegen kunt verzekeren: een rentederivaat! Ik had géén idee waar die man het over had, maar ik vertrouwde hem volledig. Ik tekende – net zoals tienduizenden andere ondernemers – maar de rente begon te dálen in plaats van te stijgen. Dat wisten die bankiers donders goed. Ik zou in de jaren die volgden 10 miljoen, mijn pensioen, bedoeld voor when bad times come, kwijtraken. Weet je hoeveel lezinkjes je voor zo’n bedrag moet geven? Na jaren procederen heb ik nog acht ton schadevergoeding gekregen, maar de meeste mkb’ers hebben geen cent terug gezien.’

Kip-caravan

Toch, zegt Bakas, is het niet de financiële tegenslag die hem bezighield. Zijn echtgenoot, Vinco David, verzekerde hem dat ze ook in een Kip-caravan gelukkig zouden zijn. Allemaal materie. Leuk om te hebben, maar het hoeft niet. Nee, de machteloosheid was veel, véél erger. Niets te kunnen doen, letterlijk verlamd te zijn.

‘Maar weet je…’ – korte hapering, wellende tranen – ‘mijn moeder heeft me niets voor niets naar Shiva, de hindoegod van vernietiging en wederopbouw, vernoemd. Ik heb mezelf opnieuw uitgevonden; 2018 was mijn renaissance-jaar. Ik kan geen tweehonderd lezingen per jaar meer geven, maar het was ook niet verstandig om zo hard te werken. Ik kan niet meer over het podium heen en weer rennen, maar ik heb nog steeds mijn Lady Gaga-headsetje en presenteer, net als vroeger, als een soort veejay aan de hand van beelden mijn verhaal. We organiseren open haard-sessies – klanten vinden het heerlijk om bij me thuis te komen – en voor het schrijven van mijn boeken heb ik een geweldige oplossing gevonden: ik spreek ze in waarna mijn drie vaste redacteuren de tekst verder uitwerken. Ideaal. Had ik veel eerder moeten doen! Dus, ja: volgens mijn man zit ik weer op 85 procent. En hij heeft gelijk.’

‘ik ben nu zwart, homo én gehandicapt: ik zou volledig gesubsidieerd moeten worden’

Mazzel en vriendschap

De brede lach – in de afgelopen dertig jaar zijn unique selling point – is terug. Daar heeft hij ook letterlijk aan moeten werken. ‘Ik heb twee geweldige fysiotherapeuten, Don en Dennis, die komen hier aan huis. Don zit twee keer per week met zijn magic hands aan mijn gezicht te frunniken om die verlamde kant weer in beweging te krijgen. Is best goed gelukt, toch? Ik kan steeds meer. Volgens mijn huiswaarzegster, Martie van Bakkum – moet je ook eens naartoe gaan, 50 euro per uur, een vriendenprijsje – komt alles goed, maar ze zegt ook dat ik het rustiger aan moet doen; dat een volgende hersenbloeding fataal zal zijn.’

Dus predikt Adjiedj Bakas niet alleen de gelukseconomie, maar brengt hem nu ook dagelijks in praktijk. Hij scheurt in zijn ligfiets door de polder, geniet van de kunst die hem omringt, voelt zich nederig en dankbaar om zoveel mazzel en vriendschap. Binnenkort reist hij voor een serie lezingen naar Zuid-Korea, er zijn alweer drie nieuwe boeken klaar om uitgegeven te worden en als de aanvraag wordt goedgekeurd – ‘Ik ben nu zwart, homo én gehandicapt; ik zou volledig gesubsidieerd moeten worden!’ – staat er volgend jaar een overdekt zwembad in de achtertuin van Haveli Ahava.

Hij wil niet meer praten over vroeger. Wat geweest is, is geweest. ‘Mijn moeder leerde me: als je schoon wil worden, moet je niet in de modder rollen maar een douche nemen!’ Bakas richt zich op de toekomst, zoals het een echte ‘Vooruitblikkoning’ betaamt.

Op de hoogte blijven van onze leukste artikelen?Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.