Voorwoord door Winand: Blik op Europa December

Veiligheid, veel beleid, en grip 

Deze Blik op Europa komt uit op het moment dat de regeringsleiders van de EU-lidstaten bijeen zijn in Brussel voor de laatste EU Top van 2024. Het thema van die top is de positie van de EU in de wereld. Veiligheid en weerbaarheid van de EU zijn ook dit jaar weer steeds verder naar boven gekropen op de EU-agenda. Daarbij laten de bewoordingen waarin politici zoals NAVO Secretaris Generaal Mark Rutte ons waarschuwen ook steeds minder te wensen over aan duidelijkheid. Op de valreep van de top schudde ook de nieuwe Hoge Vertegenwoordiger van de EU voor het buitenlands beleid, Kaja Kallas, iedereen nog even wakker met rake opmerkingen over Oekraïne en de rechtsstaat in EU-lidstaten. En, zoals u in deze Blik kunt lezen, het op 1 januari aantredende Poolse voorzitterschap staat geheel in het teken van één thema: veiligheid. 

Ondertussen is de nieuwe Commissie mooi op tijd op 1 december aangetreden. Voorzitter Von der Leyen heeft alle Commissie-ambtenaren een Kerstwens gestuurd met een warme moederlijke aansporing om vooral even lekker rust te nemen rond de feestdagen, daaraan direct ontnuchterend toevoegend dat er daarna weinig gelegenheid zal zijn voor rust.  

En wie naar de ambitieuze agenda van de Commissie kijkt snapt dat direct. In de eerste 100 dagen van de Commissie, waarvan er ook alweer 19 om zijn, moeten een visie op landbouw en voedsel, een Clean Industrial Deal, een Competitiveness Compass, een Omnibuswetgeving voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, een defensie-witboek en een strategie voor kritieke medicijnen het licht zien. Later in het jaar moet een lange lijst andere initiatieven volgen, waaronder de nieuwe Interne Marktstrategie, een biotech wet, een pakket voor de chemische industrie, een EU Ruimtewet en een voorstel voor het nieuwe zevenjarig budget van de EU. En niet te vergeten een voorstel voor herziening van de Aanbestedingenrichtlijn, waarover u meer leest in deze Blik. Naast al die nieuwe initiatieven moet de lopende agenda worden afgerond, waaronder de herziening van de Douanecode van de EU. Ook daar gaat deze Blik op in. 

Behalve veiligheid is concurrentiekracht het tweede sleutelwoord van de EU agenda van de komende tijd. In de vorige Blikken zijn we daar al op ingegaan. In deze editie besteden we specifiek aandacht aan de grote rol die voor het mkb is weggelegd om de concurrentiekracht van de EU te versterken. 

Zo een intense Europese wetgevende en beleidsbepalende agenda doet opnieuw beseffen dat de EU gewoon de vierde bestuurslaag van Nederland is. De helft van de Nederlandse wetgeving is gebaseerd op eerder EU-beleid en regelgeving. Des te belangrijker is het dus dat de Nederlandse overheid, politiek en maatschappelijke organisaties goed en nauw zijn betrokken bij de Brusselse processen. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft recent een lijvige studie uitgebracht over hoe Nederland zijn invloed in Brussel vorm geeft en die de rake titel ‘Grip door Begrip’ meegegeven. Dat raakt de kern: Brussels beleid is goed beïnvloedbaar, maar je krijgt het niet cadeau. Het vergt investeringen in kennis en commitment. Dat is een relevante boodschap om onder de kerstboom verder over na te denken. Deze Blik helpt u daarbij op weg met een gastbijdrage van een van de schrijvers van het rapport. 

Wij wensen u veel leesplezier en tevens mooie Kerstdagen en een goed begin van 2025!