Burgers Fietsen zette fietsen in Nederland op de kaart

Voor Henricus Burgers komt zijn droom uit als hij, eenvoudige smitsknecht, zijn eigen smederij begint. En dan gaat hij ook nog eens als eerste in Nederland vélocipèdes maken. In de serie Vernieuwers: Burgers ENR.

Daar gaat ie dan, hup het houten krat in. De wielen van de fiets zijn keurig omwikkeld met beschermend materiaal. Een volgend exemplaar staat al klaar in het verzendlokaal om hetzelfde lot te ondergaan. De vier mannen poseren trots met de fietsen. En terecht. Want ze werken bij Burgers Eerste Nederlandse Rijwielfabriek. De onderneming die fietsen in Nederland letterlijk en figuurlijk op de kaart heeft gezet.

VernieuwersWie een blik in de geschiedenis van Nederland werpt, begrijpt meteen waarom we al jaren bovenaan de lijst van meest innovatieve economieën staan. Ook ondernemers droegen daaraan hun steentje bij met creatieve en gewaagde ideeën, die soms onmogelijk leken en dan toch een succes werden. En dankzij wie Nederland er nu heel anders uitziet. In de serie vernieuwers: rijwielproducent Burgers Fietsen. Wil je ook de andere afleveringen lezen? Klik dan hier. 

Boneshaker van Burgers Fietsen

Het verhaal begint in Deventer in 1868 als de droom van boerenjongen en smidsknecht Henricus Burgers uitkomt. Hij wil voor zichzelf beginnen en huurt een deel van een oude boerderij. Op de stookplaats richt hij een smidse in. Als hij op een dag in een buitenlandse krant een afbeelding van een vélocipède ziet, is hij meteen gefascineerd. De fiets met zware houten wielen, beslagen met ijzeren banden en een zadel zonder vering is niet heel comfortabel en heeft in Engeland de bijnaam boneshaker. Maar Burgers bestelt een exemplaar en leert zichzelf in de omgeving fietsen. Hij trekt veel bekijks, vooral de rijkere Deventer jongens willen wel zo’n hippe ‘machine’. Burgers ziet dat hier geld mee te verdienen valt en richt de Eerste Nederlandsche Fabriek van Vélocipèden op.

Fietsles

De onverwoestbare fietsen zijn ook ver buiten Deventer een begrip. Wie op een fiets van Burgers fietst wordt als hypermodern gezien. Er wordt zelfs geëxporteerd, vooral naar Nederlands-Indië. Burgers bouwt een moderne fabriek buiten de stad – mét een enorme stoommachine – om aan de grote vraag te voldoen. Daar worden nieuwe modellen ontwikkeld, zoals de driepersoonstandem, bakfietsen, dienstfietsen en een elektrische fiets, die helaas geen succes wordt. Voor het Nederlandse leger bouwt Burgers een vouwfiets die op de RI in Amsterdam, de voorloper van de RAI, een zilveren medaille wint. Helaas voor Burgers wordt de vouwfiets nooit door de soldaten in gebruik genomen.

Bijna alle onderdelen van de fiets worden door Burgers Fietsen zelf gemaakt, ook de zadels en de banden. Leuk feitje: er is een oefenrijbaan op het fabrieksterrein waar fietslessen worden gegeven. Wat uiteraard een bron van gratis (leed)vermaak is.

Zo gaat dat dus, fietsen op een ‘boneshaker’

Op de kaart

Rond 1920 wordt het fietsen een stuk leuker als Burgers ook nog eens fietskaarten uitgeeft van de Nederlandse provincies. Op de voorkant van de kaart staateen bekend stadsgezicht inclusief fietser in klederdracht, aan de binnenkant staat een handige kaart en uitleg over de verkeersborden. Achterop maakt het bedrijf reclame voor zichzelf.

Het kan niet op voor de inventieve ondernemer. Tenminste… tot de jaren 60. Dan komt de klad in delen van de Nederlandse industrie. Alles moet goedkoper, efficiënter en steeds meer werk verdwijnt over de grens. Hoe creatief Burgers ook is, het lukt niet meer goed om mee te komen. Het fietsenmerk bestaat nog steeds, maar de fabriek van Burgers Fietsen gaat uiteindelijk in vlammen op.

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen?Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.