Voor de kargadoor is geen brug te steil

Het ziet er mooi uit, al die hoge bruggen in oude grachtensteden. Maar voor de koopman of winkelier die zijn kar die brug op moest duwen was het een crime. Gelukkig hielp de kargadoor of bruggentrekker een handje. In de serie Het zit erop: de bruggentrekker.

Hoe krijg je je handel bij de klant? Tegenwoordig rijdt er pardoes een bezorger van bijvoorbeeld Deliveroo voor, in vroeger tijden moest je als ondernemer zelf aan de bak. En als je dan met een zwaar beladen handkar in een stad met steile bruggen woont… Zie dan maar eens aan de andere kant van het water te komen. Onmogelijk toch, als je alleen bent?

Het zit eropVroeger bepaalden ze het straatbeeld, vertrouwde ondernemers als de voddenboer, de schillenboer met zijn paard en wagen of de scharensliep. Zon, regen, wind, barre kou: altijd onderweg om brood op de plank te krijgen. Vaak zijn ze verdwenen zonder dat je het goed en wel door had. Ingehaald door de vooruitgang. De werkzaamheden worden nu machinaal gedaan, of het gebeurt zelfs helemaal niet meer. Of zou het toch…? Forum maakt een serie over de (bijna) verdwenen ambachten. Deel 7: de bruggentrekker.

‘Kar ga door!’

In grachtensteden als Amsterdam was dat probleem aan de orde van de dag. Zo ontstond het beroep bruggentrekker. Een zelfstandige die voor een paar cent hielp om de kar de brug op te trekken. Hij werd ook wel kargadoor genoemd, te danken aan de kreet ‘Kar ga door!’ die hij uitriep tijdens het werk.

Vaak had de bruggentrekker zijn eigen werkterrein. Zijn gereedschap bestond uit een lang touw met een haak die aan de kar werd bevestigd. En tegen het schuren van het touw een lap leer voor over zijn schouder. Het was geen gemakkelijk bestaan en echt rijk werd hij er ook niet van. Toen de handkar uit het straatbeeld verdween behoorden ook de bruggentrekkers tot de verleden tijd.

Tekst gaat verder na de foto

De laatste bruggentrekker

Op de foto uit 1922 is de Jordanees Kikki de kargadoor te zien. De laatste Amsterdamse bruggentrekker trekt een handkar met blikken olie over de Prinsengracht. Er wordt gezegd dat als hij genoeg had verdiend, hij het geld direct weer uitgaf in de nabijgelegen kroeg. Maar wel met één oog op de brug, klaar om iemand te hulp te schieten.

Sfeer proeven? Neem een kijkje in het Amsterdam van 1922