Komen Italiaanse ondernemers nog uit het regeldoolhof?

Niet alleen in Nederland, ook in andere lidstaten wordt steeds meer bindende regeldruk ervaren. Wij vroegen onze correspondenten hoe andere Europeanen met regeldruk omgaan. Deel 2 in een serie van 3: De papierberg van Italië.

Ondernemers in Italië klagen al jaren over de verstikkende bureaucratie in hun land. Politieke beloften zijn er genoeg. Maar beloofde hervormingen komen langzaam op gang.

‘Zakendoen zonder bureaucratie’ is de slogan van de Italiaanse ondernemers Marco Ogliengo en Francesco Scalambrino. Met hun in 2023 opgezette bedrijf Jet HR helpen ze bedrijven hun weg te vinden in het Italiaanse doolhof aan wetten en regels en slecht gemaakte software programma’s, die ondernemers tot wanhoop drijven. Het blijkt een gat in de markt te zijn. Hun bedrijf, dat zich richt op kleine en middelgrote bedrijven, heeft inmiddels al meer dan driehonderd ondernemers als klant.

Jet HR helpt met de salarisadministratie, contracten en het inhuren van werknemers. Cliënten krijgen software en een arbeidsconsulent tot hun beschikking. ‘In Italië hebben we te maken met een enorme bureaucratische rompslomp’, zegt Ogliengo. ‘Ondernemers zijn veel kostbare tijd kwijt met het begrijpen of interpreteren van de wet en met het invullen van formulieren.’

italiaanse Ondernemers zijn gemiddeld 190 dagen kwijt aan papierwerk

Van alle 27 EU-landen is Italië het meest bureaucratisch, zegt onderzoek van Federcontribuenti, de federatie voor bescherming van belasting­betalers. In een jaar tijd kan een klein/middelgroot bedrijf onderworpen worden aan 125 controles door twintig verschillende instanties. Ondernemers zijn gemiddeld 190 dagen kwijt aan papierwerk. Bij arbeidsconflicten zijn ze aangewezen op het uiterst traag werkende justitiële systeem.

Het is niet verrassend dat Italiaanse ondernemers bitter weinig vertrouwen hebben in het openbaar bestuur. Al decennialang belooft Rome de overvloed aan regelgeving en slecht functionerende overheidsadministratie aan te pakken. Dat geldt ook voor de in 2022 aangetreden regering Meloni. Met behulp van de Europese geldpotten voor het Nationaal Herstel- en Veerkrachtplan (PNNR in Italië) is de overheid stapsgewijs bezig met het digitaliseren en hervormen van het openbaar bestuur, aanbestedingen en belastingadministratie.

Tot nog toe is weinig te merken van die inspanningen, merken ondernemers. ‘De overheid is bezig met digitalisering. Maar ik heb niet het idee dat er nu veel veranderd is’, zegt de Nederlands-Italiaanse ondernemer Leonardo van de Loo van de groep Vacanze col Cuore. Van de Loo leidt in Noord-Italië vijf vakantieresorts met tweehonderd werknemers.

Kampioen

De salarisadministratie ziet hij niet als grootste probleem. ‘Dat kost heel veel tijd, maar daar hebben we gespecialiseerde mensen voor in dienst. Ik erger me vooral aan de bureaucratische regelgeving. Italië is kampioen in het moeilijk maken van zaken. Hier zijn bijvoorbeeld hele strenge regels op het gebied van landschapsparken en natuur. Ze zijn nu weer bezig om regels te veranderen. Je weet nooit waar je aan toe bent. Met de procedure voor plaatsing van een mobile home ben je wel een jaar bezig. En ik weet nu nog steeds niet hoeveel grondbelasting ik moet betalen.’

Van der Loo ziet de bureaucratische problemen niet snel opgelost. Voor mijn bedrijf is nog weinig veranderd. Italië is nooit erg efficiënt geweest en moet veel leren. Ze zouden misschien iets kunnen opsteken van Nederland. Ik ben hier veel Nederlanders tegengekomen die iets wilden opzetten. Maar ze kunnen niet tegen al die bureaucratie en zijn al weer snel verdwenen.’