6 DEC, 2022 • Vernieuwers

Zo hield banketbakker Vegter een oude traditie levend

Het maken van nieuwjaarsrolletjes en kniepertjes is een eeuwenoude traditie in Nederland. Maar wat zijn dat dan? Kijk in deze tijd van het jaar maar eens goed in de winkel, dan kan het je niet ontgaan. In de serie Vernieuwers: Banketbakkerij Vegter.

 

Het loopt tegen het einde van het jaar en er wordt hard gewerkt in de fabriek van Vegter. Deze medewerkers met hagelwitte lange werkjas en bijpassende koksmuts maken de beroemde nieuwjaarsrolletjes. Versgebakken wafels worden met de hand opgerold en opgestapeld op een grote plaat. Daar kunnen ze afkoelen voordat ze worden ingepakt. Dat moet voorzichtig gebeuren. Niet alleen omdat de rolletjes breekbaar zijn, maar de plaat steunt op een vat en steekt vervaarlijk aan beide kanten uit. Je moet er toch niet aan denken dat ze op de grond vallen.

Dat de wafeltjes nog heel heet zijn, kun je zien aan de hoesjes die de mannen om hun vingers hebben. Die moeten ze beschermen tegen verbranding en worden soms gewoon gemaakt van de vingertoppen van handschoenen. En dat stokje? Dat wordt gebruikt om de wafeltjes mee op te rollen.

VernieuwersWie terugblikt op de geschiedenis van Nederland, begrijpt meteen waarom we al jaren bovenaan de lijst van meest innovatieve economieën staan. Ook ondernemers droegen daaraan hun steentje bij met creatieve en gewaagde ideeën, die soms onmogelijk leken en dan toch een succes werden. En dankzij wie Nederland er nu heel anders uitziet. In de serie Vernieuwers: Banketbakkerij Vegter.  

Kniepertjes en rolletjes

In 1874 koopt bakker Gerrit Vegter samen met zijn vrouw een voormalige bakkerij aan de Sluiskade in Hoogezand waar hij brood, koek en banket verkoopt. Een gunstige locatie, op de handelsroute tussen Groningen en de veenkoloniën. De reuring op de kade levert Vegter flink wat klandizie op. Dat heeft hem vast gered in de tijd dat het met andere bakkers slechter gaat.

Vegter gaat zich specialiseren in het maken van kniepertjes en nieuwjaarsrolletjes, een eeuwenoude traditie in Nederland. Dat werd altijd rond kerst door het hele gezin gedaan met een wafelijzer. Maar wie heeft er nou nog tijd en geduld om dit zelf te doen? Een slimme zet van Vegter, die in het gat in de markt springt.

Op een lange plaat worden de hete nieuwjaarsrolletjes opgestapeld, klaar om te worden ingepakt

Op een lange plaat worden de hete nieuwjaarsrolletjes opgestapeld, klaar om te worden ingepakt
Foto: Historisch Archief Midden-Groningen

De dunne, platte wafeltjes (kniepertjes), genoemd naar het samenknijpen van het wafelijzer, eet je overigens alleen op oudjaarsdag. De rolletjes op nieuwjaarsdag. Zij symboliseren het nieuwe jaar dat zich nog moet ontrollen, terwijl het kniepertje al ontvouwen is en geen geheimen meer met zich meedraagt.

 

Vernieuwing

In eerste instantie worden bij Vegter alle producten met de hand opgerold en verpakt. Om aan de groeiende vraag te kunnen voldoen wordt in de jaren ‘30 de eerste automatische wafelbakmachine geplaatst met veertien wafelijzers. In 1968 ontwikkelt het bedrijf samen met een machinebouwer een machine die de wafeltjes zelfstandig kan oprollen.

Desondanks gaat het bedrijf in 2018 failliet. Gelukkig betekent dit niet het einde van de kniepertjes en nieuwjaarsrolletjes. Hollandia Matzes neemt de productie over en zo kunnen we toch nog genieten van deze traditie. Fijne feestdagen!

 

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.

Handig: de wekelijkse Forum-alert

Meld je aan voor de nieuwsbrief en ontvang de gratis updates.

geschiedenisondernemersserie vernieuwersvernieuwers