Werkgevers zeggen niet altijd te weten wat zij aan het UWV hebben. De dienstverlening laat te wensen over. En heeft het UWV eigenlijk nog wel nut? Bestuursvoorzitter Bruno Bruins neemt de handschoen op: 'Laat ondernemers hun hart maar bij me komen luchten.'
Bruno Bruins, gekleed in een UWV-trui, wil niet op de foto in een kale kantoorkamer. Hij wil naar het nabijgelegen NS-station Sloterdijk, om 'tussen de mensen' op de foto te gaan. Want daar draait het volgens hem om bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen: mensen. Mensen met een uitkering die werk zoeken, en werkgevers die nieuw personeel zoeken of die gecontroleerd worden of ze wel voldoende hebben gedaan om een zieke werknemer weer aan het werk te krijgen.
Meneer Bruins, werkgevers vinden het UWV vaak ondoorzichtig en van de regeltjes.
'Ik hoor werkgevers wel eens zeggen dat zij er primair zijn om te ondernemen, al die regeltjes vinden ondernemers maar lastig. Een tijdje geleden was ik uitgenodigd op een bijeenkomst van directeuren-grootaandeelhouders, en die bleken vooral te zitten met vragen over de procedure rond zieke werknemers. Dat begrijp ik ook wel. Voor hen is het geen dagelijkse kost, voor ons wel. Wij zijn er om regels toe te passen en goed uit te leggen aan ondernemers. Maar we bepalen die regels niet zelf, dat doet de politiek.'
U bent slechts de uitvoerder.
'Ja, maar geen slaafse uitvoerder. Als wij signalen uit de praktijk krijgen over regelgeving die niet goed uitwerkt, dan geven wij die door aan het ministerie. Dat hebben we bijvoorbeeld gedaan ten aanzien van de plek van vrijwilligerswerk in het sociale stelsel. Maar los daarvan: werkgevers hebben mij niet nodig om minister Asscher te bereiken.'
De Participatiewet komt op ondernemers af, de Wet werk en zekerheid. Waar verwacht u problemen?
'Ik denk niet in termen van problemen. Bij alles wat nieuw is in regelgeving geldt dat je dat goed moet uitleggen. Het is nieuw voor iedereen, ook voor ons.'
Maar goed, gaat u bedrijven aan honderdduizend arbeidsgehandicapten helpen?
'Heel graag, maar het is een enorme ambitie die de opstellers van het Sociaal Akkoord zich ten doel hebben gesteld. Het gaat om nieuwe banen, bovenop de reguliere arbeidsplaatsen voor arbeidsgehandicapten. Bij dat soort grote klussen zeg ik altijd dat je de olifant in hapjes moet eten. We hebben er tien jaar de tijd voor, en er zijn 35 regionale werkbedrijven (samenwerkingsverbanden van gemeenten, UWV, onderwijs en de sociale partners; red.) die zich over deze groep kunnen ontfermen.'
Ondernemers die een arbeidsgehandicapte zoeken, kloppen vaak aan bij bemiddelingsbureaus. Het aanbod van het UWV zou niet transparant zijn.
'Ik vind het helemaal niet bezwaarlijk dat ondernemers een bemiddelingsbureau inschakelen. Ze hebben ook een aanspreekpunt bij de regionale werkbedrijven. Maar werkgevers moeten niet verwachten dat zij deze kandidaten van een prikbord kunnen plukken. Het bedrijf, de baan, de werkgever en de werknemer moeten bij elkaar passen. Er moet een klik zijn, en de werkgever moet wel iets extra's in huis hebben.'
'Tot vorig jaar hadden wij vooral ervaring met Wajongers. Daarvan hebben we er vorig jaar achtduizend begeleid naar werk. Dat vind ik een mooi resultaat. Ik moet denken aan een installatiebedrijf in Apeldoorn, waar we een doofstomme, allochtone Wajonger konden plaatsen. Daar zit een werkgever met het hart op de goede plaats. Die helpen we dan met ons deel van het papierwerk, en eventueel met subsidie of een proefplaatsing.'
Ondertussen heeft u flink moeten bezuinigen.
'Ja, alhoewel we met twintigduizend medewerkers nog steeds een grote winkel zijn. Maar het klopt dat er de afgelopen vier jaar 400 miljoen euro is bezuinigd. We zitten straks op een begroting van 1,5 miljard. En ook de komende jaren moeten we bezuinigen, oplopend tot 90 miljoen euro in 2018. Ik wil het niet als rechtvaardiging zeggen, maar de bezuinigingen zijn ons niet in de koude kleren gaan zitten. We halen niet overal een 10 met een griffel.'
Bezuinigen gaat dan toch ten koste van de dienstverlening?
'De bezuinigingen zijn vooral gerealiseerd door digitalisering van de werkprocessen en vermindering van het aantal kantoren. Het zoeken en vinden van een baan gaat veel meer via internet en niet meer via vis-à-visgesprekken op de vestigingen. Van alle WW-aanvragen komt 94 procent digitaal binnen, 6 procent heeft nog hulp nodig bij de aanvraag. Zo'n 90 procent van de nieuwe WWers is de eerste drie maanden aangewezen op dienstverlening via internet. Ze kunnen natuurlijk wel bellen, maar het is minder persoonlijk dan vroeger. Dus niet meer een hand op de schouder bij een kop koffie, begrip tonen voor het feit dat iemand zijn baan heeft verloren. Het gaat nu veel meer over zoeken naar een nieuwe baan en de rechten en plichten die daarbij horen.'
Werkgevers zijn bang dat ze het straks ook met minder contact moeten doen.
'Nee, dat willen we niet. Wij vinden het zelf ook belangrijk om persoonlijk contact te houden. Een adviseur van ons die bij een bedrijf langsgaat om mensen aan een baan te helpen, kan zo ook inschatten of hij een kans bij het bedrijf maakt als hij met een Wajonger aankomt.'
'Ik heb zelf de indruk dat werkgevers ons goed weten te vinden. Wel is het voor ons ondoenlijk om elke werkgever een vaste contactpersoon te geven. Voor sociale-verzekeringskwesties beschikken we over veertien accountmanagers.'
Veertien accountmanagers? Is dat niet erg weinig?
'We moeten naast mkb-ondernemers ook nog 1,4 miljoen andere klanten bedienen. Met de informatie op de website en de speciale werkgeverstelefoon is ook niet voor elke situatie een accountmanager nodig. En bij vragen worden werkgevers altijd teruggebeld door de behandelaar die het dossier kent. Als werkgevers desondanks hun hart willen luchten, dan kan dat hier, bij mij aan tafel. Zet mijn mobiele nummer (06-25010115; red.) maar in het blad, dan kunnen ze me zelf bellen.'
Hij wijst erop dat er inmiddels 63 duizend vacatures op www.werk.nl staan. Maandelijks wordt een miljoen cv's geraadpleegd.
De site viel regelmatig uit. Of behoort dat nu tot het verleden?
'In 2011 hebben we gezegd dat we vier jaar nodig hadden om Werk.nl goed op te zetten. Eerlijk gezegd denk ik dat zo'n site nooit af is. Er komen steeds nieuwe toepassingen bij. Online filmpjes bijvoorbeeld, omdat we merken dat sommige mensen daar meer aan hebben dan aan schriftelijke informatie op de site. We moeten steeds kijken of het systeem nieuwe toepassingen aankan. Daarmee wil ik overigens niet zeggen dat fouten erbij horen.'
En in de toekomst: alles online en de arbeidsbemiddeling overlaten aan anderen?
'Nee, niet als het aan mij ligt. Nogmaals: als werkgevers voor een andere organisatie kiezen vind ik dat prima, want het gaat er uiteindelijk om mensen snel weer aan een baan te helpen. Maar ik zie het als een publieke taak om een overzicht te geven van de vacatures én van de mensen die een baan zoeken.'
'Re-integratie blijft ook een belangrijke taak. Bij ons komen alle groepen, ook de moeilijke gevallen die andere bureaus misschien niet bemiddelen. Elke vijftigplusser die bij ons aanklopt, krijgt een training om zich voor te bereiden op een nieuwe baan. Ik heb eens bij zo'n training gezeten. Daar zat een man van 63 die ontslagen was. Hij was mantelzorger van zijn vrouw, had geen pc en geen zin in de training. Hij zat met zijn rug naar de groep, zeg maar: niet.'
'Op zijn opmerking dat hij niet terug zou komen, kreeg hij kritiek van de andere deelnemers. Want door weg te blijven zou ook het contact met zijn ex-werkgever verloren gaan, en die had misschien wel een baan voor een van de andere deelnemers aan de training. Aan het eind van zo'n training nemen ze personeelsadvertenties voor elkaar mee.'
Wie is Bruno Bruins?Na studies bedrijfskunde en rechten begon Bruno Bruins (51) in 1990 als adjunct-directiesecretaris bij vervoersbedrijf Westnederland. In 1993 werd hij hoofd strategie bij vervoersbedrijf HTM, en drie jaar later hoofd personeelszaken. Van 1994 tot 2000 was hij gemeenteraadslid in Den Haag. Dat leidde in 2000 tot zijn benoeming tot wethouder van Verkeer en Binnenstad. In 2007 was hij kort staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het vroegtijdig gevallen kabinet-Rutte I. Daarna was hij onder meer waarnemend burgemeester van Leidschendam-Voorburg en bestuurslid bij Connexxion. Sinds 2012 is hij bestuursvoorzitter bij het UWV.
Waar helpt het UWV de ondernemer nu echt mee?Naar aanleiding van vragen van ondernemers over wat het UWV nou precies voor ze doet, hebben VNO-NCW en MKB-Nederland in samenwerking met UWV een digitale brochure opgesteld. Daarin worden de tien meest 'prangende' vragen van ondernemers beantwoord 'op de kraakheldere toon van werkgevers', aldus UWV-bestuursvoorzitter Bruno Bruins. Ook wordt ingegaan op de gevolgen voor ondernemers van de Wet Verbetering Poortwachter, de nieuwe Wet Werk en Zekerheid en de modernisering van de Ziektewet.
