Hier begon de Britse BOOM

‘I’m afraid to tell you there’s no money left.’ Vijf jaar geleden vond George Osborne een briefje van zijn voorganger met die boodschap. En bedacht een meerjarenplan om de economie een boost te geven.

Waarom de Britse economie het zo goed doet? Nicola Horlick, ceo en oprichtster van het Britse crowdfundingsbedrijf Money&co, weet het antwoord wel. ‘Door het Seed Enterprise Investment Scheme.’

Dankzij SEIS, de korte naam, kunnen particulieren die aandelen kopen in jonge bedrijfjes de helft van de investering van hun belastingen aftrekken. ‘Daarom hebben we hier zoveel startups en groeit onze economie harder dan die van jullie’, aldus Horlick.

Een pluim dus voor de Britse minister van Financiën, George Osborne. Toen hij vijf jaar geleden zijn post betrok wachtte hem de helse taak om de stagnerende Britse economie weer aan de praat te krijgen in een periode dat er ook bezuinigd moest worden.

Osborne deed twee beloftes: hij zou de uit het lood geslagen Britse overheidsfinanciën weer onder controle brengen en de economie een boost geven door het gunstigste fiscale regime voor bedrijven in de G20 te ontwikkelen.

Nu, aan de vooravond van nieuwe Britse verkiezingen, kan de balans worden opgemaakt. Osborne’s eerste belofte is niet helemaal ingelost – de Britse staatsschuld is blijven oplopen – maar de economie draait op volle toeren. In 2014 bedroeg de groei 2,6 procent, waar de eurozone op een schamele 1,4 procent uitkwam. De Britse werkloosheid is gedaald naar 5,6 procent tegen 8 procent toen Osborne begon.

Duitsland inhalen
Het VK ligt nu op koers om over vijftien jaar Duitsland in te halen als de grootste economie van Europa, hoewel dat ook komt doordat de bevolkingsgroei op het eiland doorzet, terwijl die op het continent afvlakt.

Dat een deel van het succes toegeschreven kan worden aan de fiscale ingrepen van Osborne, lijdt geen twijfel. Het SEIS-programma is daar een onderdeel van. Nog meer in het oog springt de verlaging van de vennootschapsbelasting – van 28 procent in 2010 naar 20 procent nu.

Dat gaf het Britse vestigingsklimaat voor hoofdkantoren een oppepper. General Electric Oil & Gas verhuisde prompt van het Italiaanse Florence naar Londen en het fusiebedrijf van de autoproducenten Fiat en Chrysler streek ook in de Britse hoofdstad neer.

De zogenoemde Patent Box – die de belastingdruk op winsten uit uitvindingen tot 10 procent verlaagt – is een andere pijler van Osborne. Nederland kent een vergelijkbare regeling, maar de Britse variant is ruimer: ze geldt ook voor in het buitenland ontwikkelde patenten, zolang het eigendom maar naar het VK wordt overgeheveld. Hoewel de regeling onder Duitse druk wat wordt afgezwakt, is er resultaat: farmaceut GlaxoSmithKline bouwt zijn eerste Britse onderzoeksfabriek in veertig jaar tijd als gevolg ervan.

Belasting omlaag
Of Osborne’s toezegging om het meest competitieve belastingsysteem te ontwikkelen in de G20 is gelukt, is desondanks onderwerp van debat. De Universiteit van Oxford suggereert in een onlangs verschenen rapport van niet en plaatst het VK binnen de G20 op de vijfde plaats. ‘Maar misschien moeten we de belofte niet te letterlijk nemen’, stelt het rapport vergoelijkend. Er wordt erkend dat het Britse belastingsysteem ‘veel competitiever is geworden’ en dat de vennootschapsbelasting nu historisch laag is.

Osborne slaagde er relatief eenvoudig in zijn fiscale ingrepen door het parlement te loodsen. De Tory-minister wist zich gesteund door zijn Liberaal-Democratische regeringspartners. Maar ook de grootste oppositiepartij Labour hield zich redelijk koest.

Volgens de onderzoekers van de Universiteit van Oxford speelt daarbij mee dat een aantal van de fiscale maatregelen ook al door de vorige Labour-regering gepland was, zodat deze partij het moeilijk kon maken om nu vanuit de oppositie dwars te gaan liggen.

Alleen voor de financiering van de belastingverlaging voor bedrijven – die naar schatting 7,5 mrd pond per jaar kost – ontmoette Osborne de nodige weerstand. Doordat het VK de euro niet voert, kan het een lossere begrotingspolitiek voeren dan bijvoorbeeld Nederland. Daarnaast heeft Osborne de kosten proberen op te vangen met bezuinigingen bijvoorbeeld op gezondheidszorg en heeft hij aangekondigd strenger te zullen optreden tegen belastingontwijking door multinationals, wat tegenwicht aan de lagere tarieven moet bieden.

De meest controversiële ingreep echter, was de verhoging van het belangrijkste btw-tarief van 17,5 procent naar 20 procent. Volgens Labour heeft Osborne daarmee een verkiezingsbelofte gebroken en de partij hamert daar geregeld op in de campagne voor de stembusgang van mei.

Investeringen omhoog
Mogelijk dat Osborne’s ambitieuze plannen met het noorden van Engeland ervoor zorgen dat hem dit niet te zwaar wordt aangerekend. Deze regio wordt traditioneel door Labour-stemmers bevolkt. Het is de streek waar de industriële revolutie ooit begon, maar die steeds verder achterop raakt bij Londen en het zuiden van Engeland. Juist hier probeert Osborne economische activiteit te stimuleren met investeringen.

Een sleutelonderdeel van het zogeheten Northern Powerhouse-project van Osborne is de aanleg van een hogesnelheidsverbinding met Londen. Dat moet het gebied beter ontsluiten. Ook krijgen de regiobesturen meer vrijheid om zelf de bestemming van lokaal geïnde belastingen te bepalen.

Daarmee draait de Britse minister van Financiën aan meer dan alleen maar fiscale knoppen. En probeert hij de economische voorspoed in het VK zoveel mogelijk te spreiden. Of het lukt? Bij de presentatie van zijn laatste begroting wees Osborne er op dat alleen al de regio Yorkshire de afgelopen jaren meer banen heeft gecreëerd dan heel Frankrijk bij elkaar. En dat klinkt dan toch wel veelbelovend.

Tekst: Mathijs Schiffers