Salomon van Zwanenberg (1889 – 1974): Daadkrachtig en ‘vaderfiguur’

12-02-2021

Als blijkt dat er veel slachtafval van het familiebedrijf onbenut blijft, komt deze ondernemer op een een idee. In de serie Doeners en durfals: Salomon van Zwanenberg.

 

Een mooi moment in 1965, drie heren ontvangen de Dr. Saal van Zwanenbergprijs uit handen van naamgever Salomon van Zwanenberg. De aanleiding? Hun gezamenlijke inzet op het gebied van onderzoek rond nieuwe geneesmiddelen. En zo te zien zijn ze erg in hun nopjes met deze prijs die elke twee jaar wordt uitgereikt.

Doeners en durfalsKansen zien en benutten, en niet bang zijn om een keer flink onderuit te gaan. Dat hebben deze Nederlandse ondernemers goed begrepen. Met hun bedrijf hebben ze een bijdrage geleverd aan onze economie en Nederland op de kaart gezet. En dat was zeker niet altijd even makkelijk. In deel 6 van de rubriek Doeners en durfals: Salomon van Zwanenberg.

Grootste exportslachterij

Salomon (Saal) van Zwanenberg wordt in Oss geboren als zoon van een Joodse slachter en veehandelaar. Van leren komt niet veel, want hij wordt al vroeg door zijn vader van de hbs gehaald om mee te helpen in het familiebedrijf. Hij gaat als 17-jarige in de varkensstallen van de slachterij werken. Leuk wapenfeit? Het logo van Zwanenberg is door Saal ontworpen in 1908. Een hart, dat verwijst naar zijn oom Hartogs, met daarin een witte zwaan, verwijzend naar de naam Zwanenberg.

 

Tekst loopt door na de foto

Elke twee jaar wordt de Dr. Saal van Zwanenbergprijs uitgereikt voor een bijzonder wetenschappelijk oeuvre op het gebied van de farmacotherapie
Elke twee jaar wordt de Dr. Saal van Zwanenbergprijs uitgereikt voor een bijzonder wetenschappelijk oeuvre op het gebied van de farmacotherapie
Foto: Jac. de Nijs, National Archief/Anefo 1965

De ambitieuze Saal klimt snel op en in 1921 is hij topman van het familiebedrijf. Onder zijn leiding groeit de onderneming uit tot grootste exportslachterij van Nederland en Saal wordt gezien als de meest vooraanstaande persoon binnen de Nederlandse vleesindustrie. Voor zijn personeel is hij streng maar rechtvaardig. Hij toont persoonlijke interesse in zijn mensen en wordt vooral gewaardeerd om zijn vaderlijke rol.

Organon was voor schrijfster Saskia Goldschmidt aanleiding voor het schrijven het het boek De Hormoonfabriek 

 

'De pil'

Maar hoe komt Zwanenberg in de geneesmiddelenindustrie terecht? Als grote slachterij blijft er veel afval over dat niet verwerkt kan worden. Zwanenberg gaat op zoek naar toepassingen voor de ongebruikte klieren en organen van varkens en runderen. Dat leidt in 1923 tot de oprichting van Organon, een onderneming die de organen verwerkt tot geneesmiddelen. Wat maken ze dan? Nou bijvoorbeeld insuline van voorheen waardeloze alvleesklieren van eigen slachtvarkens. Zo wordt Organon de eerste fabrikant in Europa die dit middel tegen suikerziekte op de markt brengt. Later gaan ze zich toeleggen op het maken van hormoonpreparaten voor vruchtbaarheidsbehandelingen. Maar ook staat het bedrijf aan de wieg van de succesvolle anticonceptiepil. 

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.