De oorlog in Oekraïne is nog niet afgelopen. Toch wordt er al nagedacht over de wederopbouw van het land. Nederlandse bedrijven kunnen daarbij mogelijk veel betekenen. Robert van den Dool coördineert deze activiteiten bij het ministerie van Buitenlandse Zaken en werkt hierbij op regelmatige basis samen met VNO-NCW en MKB-Nederland.
Wat houdt uw werk precies in?
‘Ik ben tijdelijk toegevoegd aan de directie Buitenlandse Economische Betrekkingen van het ministerie. Wij ondersteunen de betrokkenheid van het Nederlandse bedrijfsleven bij de wederopbouw van Oekraïne. Dan gaat het niet om acute militaire of humanitaire noodhulp, maar om initiatieven van Nederlandse bedrijven om zaken te doen met Oekraïne. Juist nu zijn investeringen in de Oekraïense economie en samenwerking met Oekraïense bedrijven belangrijk.
Vooralsnog is dit vooral een papieren exercitie. De oorlog is in volle gang en grote delen van Oekraïne zijn niet toegankelijk. We houden ons dus bezig met de voorbereidingen: contacten leggen met overheden en bedrijven in Oekraïne, mogelijkheden voor partnerschappen verkennen, risico’s in kaart in brengen, Nederlandse bedrijven voorzien van informatie en onderzoeken of de bestaande handelsinstrumenten bruikbaar en toereikend zijn.’
En, zijn ze dat?
‘Er is een heel palet aan instrumenten om de internationale handel en investeringen te bevorderen, maar die zijn bedoeld voor het reguliere economische verkeer – niet voor conflictsituaties. De gebruikelijke exportkredietverzekering bijvoorbeeld is niet geënt op de hogere risico’s in Oekraïne. Daarom denken we na over nieuwe of aangepaste instrumenten. Dat is een balanceeract, omdat we enerzijds willen zorgen dat Nederlandse bedrijven effectief kunnen ondernemen en anderzijds de werking van de markt niet mogen verstoren. Er moet natuurlijk wel een level playing field blijven.’
Aan welke zakelijke activiteiten heeft Oekraïne behoefte?
‘Het land is kapot, zowel fysiek als organisatorisch. Nederlandse bedrijven kunnen veel betekenen bij het herstel van de economische structuren, productiecapaciteit en publieke infrastructuur. De RVO heeft drie platforms opgericht waarbij bedrijven zich kunnen aansluiten. Deze platforms zijn elk gericht op een eigen sector: landbouw en voedselzekerheid, water en gezondheidszorg. Deze drie platforms zullen hun werkprogramma’s tijdens een gezamenlijke bijeenkomst in maart presenteren.
De aangesloten bedrijven kunnen informatie delen en voorlichting krijgen over de fysieke en economische veiligheid in Oekraïne. Ook worden zij ondersteund als ze willen meedoen aan de tenders die instellingen als de Wereldbank en de Europese Bank voor Reconstructie en Ontwikkeling (EBRD) samen met de Oekraïense overheid uitschrijven voor wederopbouwactiviteiten. Deze tenders zijn er nu nog niet veel, maar de verwachting is dat het aantal in de loop van het jaar toeneemt.’
Hoe helpt Nederland Oekraïne om de winter door te komen?
‘De strenge Oekraïense winters verstoren normaal het leven al, maar zijn onder oorlogsomstandigheden helemaal een extra complicatie. In oktober heeft Oekraïne de Krim-brug aangevallen en beschadigd. Als vergelding bombardeert Rusland sindsdien de publieke infrastructuur in Oekraïne, en dan met name de energievoorziening.
Ons land heeft het beschikbare hulpbudget toen verhoogd van 70 naar 180 miljoen euro. Daarvan is 90 miljoen gealloceerd aan de Wereldbank voor noodoperaties en 72 miljoen aan de EBRD voor directe samenwerking met Oekraïense energiebedrijven. De rest is bedoeld voor Nederlandse netbeheerders die materieel kunnen leveren. Dit loopt via het ministerie van EZK en inmiddels zijn er al twee grote leveranties geweest.’
Binnenkort wordt er een speciale bedrijfslevengezant benoemd. Wat gaat hij of zij doen?
‘Die benoeming vindt mede op verzoek van de Tweede Kamer plaats. De politiek wil de betrokkenheid van het Nederlandse bedrijfsleven zichtbaar maken. Deze gezant gaat contacten onderhouden met Nederlandse bedrijven en de Oekraïense autoriteiten, de concrete behoeften van Oekraïne in kaart brengen en kijken of de Nederlandse expertise daarbij aansluit. Daarnaast is het de bedoeling om Nederlandse bedrijven te informeren over de lokale situatie, in nauwe samenwerking met onze ambassade in Kiyv. En om ingangen te creëren bij de grote internationale instellingen die de tenders uitschrijven.’
Uw boodschap voor Nederlandse bedrijven?
‘Oekraïne heeft vanaf het begin gezegd: wacht niet af. Daar sluit ik me bij aan. Het speelveld is complex, met veel verschillende spelers. Het kost tijd om daarin effectief te opereren. Als we willen dat we klaar zijn om op te schalen zodra de toestand in Oekraïne het toelaat, dan moeten we nu al actie ondernemen. Daarom nodig ik Nederlandse bedrijven die een bijdrage willen leveren, van harte uit om contact op te nemen met de Oekraïnedesk van de RVO.’
Meer weten? Bel de Oekraïnedesk van de RVO: 088 - 042 43 40.
