Tomado begint met een draadstalen behanghaakje

21-12-2017

Een schoolvoorbeeld van excellent Hollands ontwerp. Zo noemt Gerrit Rietveld de eenvoudige, praktische huishoudproducten van Tomado. En het begint allemaal in 1923 met twee broers op een zolderkamertje. In de serie Overlevers: Tomado.

Hoeveel strijkplanken wilt u hebben? Of strijktafels, zoals ze ze zelf bij Tomado noemen. In kratten op elkaar gestapeld staan de losse poten van het onderstel. Op een soort lopende band worden ze in elkaar gezet. Lange pin erin om de poten aan elkaar te bevestigen en vervolgens door naar mannen met hamers. Zij bevestigen de poten aan de plank en schroeven het rekje voor de strijkbout erop. Twee dames maken het werk af. Op een glijbaan staat de doos klaar waar de strijkplank zo in kan glijden. Een simpel, maar slim systeem. Dat scheelt een hoop gedoe. Maar eerst voorzien ze de planken nog van een hoes, bedrukt met een bloemetjesmotief. Of het strijken daar nou echt leuker door wordt…

De tekst gaat door na de foto

Foto: Tomado/uitgeverij Boekschap, 1981

Hoe Tomado ooit begon

Het begint in 1923 op een zolderkamertje in Dordrecht. De broers Jan en Wim van der Togt vinden een praktisch draadstalen behanghaakje uit dat geen scheuren in het behang maakt. Dat haakje willen ze aan de man brengen. Ze hebben een tang en een rol ijzerdraad en richten ‘Van der Togt Massa Artikelen Dordrecht’, oftewel Tomado, op. Wim maakt de haakjes en Jan doet de verkoop. Het eerste jaar maken ze 843,63 gulden winst en er komt één man personeel bij.

‘Barbertje moet hangen.’ Deze beetje vreemde uitdrukking, afkomstig uit Max Havelaar, betekent dat iemand de schuld moet krijgen. Terecht of niet. Rond 1966 geeft Tomado deze naam aan het rekje dat je handig onder een plank kunt hangen om de kastruimte te vergroten. Barbertje moet hangen dus.

Kent u 'm nog: de flessenlikker van Tomado?

IJzerdraad is makkelijk te bewerken en al snel wordt het assortiment uitgebreid met onder andere kledinghangers, jampothouders en aardappelstampers. In 1926 komt de eerste doorbraak als de net opgerichte HEMA een grote order plaatst voor een onderzetter van gevlochten metaal. Maar ook tijdens de crisis weten consumenten de goedkope Tomadoproducten te vinden. Geen restje vla of yoghurt ontsnapt aan de efficiënte flessenlikker en met een zeepklopper kan de was zuinig worden gedaan. Ook de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen ziet wel wat in de eenvoudige, functionele ontwerpen van de broers. In 1933 ontwikkelen ze samen met Tomado een functioneel afdruiprek. Uiteraard een must voor iedere praktische huisvrouw. Net als de strijkplank overigens.

Vooruit: even een klein inkijkje in de wereld van Tomado in de jaren zestig