‘Nooit in de winkel gaan. Daar word je ongelukkig van.’ Als je grootvader dát tegen je zegt, dan doe je het dus juist wel. Tenminste, als je Bjorn Kuipers heet. Nu is hij supermarktondernemer, topscheidsrechter en spreker. En een tikje eigenwijs dus. ‘Ik arrogant? Welnee, als scheidsrechter moet je juist onzichtbaar zijn.’
Na het interview loopt Bjorn Kuipers (45) nog even mee zijn supermarkt in, om een lunch bijeen te sprokkelen voor zijn bezoek. Links en rechts groet hij werknemers en klanten, die hij bij naam kent. In het kantoor boven de winkel hangen in de gang foto’s van Kuipers tête-à-tête met Cristiano Ronaldo, van zijn kinderen Susan (13) en Jan-Willem (8) en van de Plechelmus-basiliek in Oldenzaal, waar hij zijn hele leven al woont. ‘Als ik na een wedstrijd in het buitenland terugkeer en die toren in de verte zie, voelt dat als thuiskomen.’
Wie is Bjorn Kuipers?Na de mavo ging Bjorn Kuipers (45) achtereenvolgens naar de meao, de hbo (facilitair management) in Wageningen en de universiteit (bedrijfskunde) in Nijmegen. Na enkele jaren bij andere supermarkten gewerkt te hebben, nam hij in 2001 de C1000-winkel van zijn vader over. Daar kwamen nog twee supermarkten bij. Die verkocht hij weer in 2015. De eigen winkel werd onderdeel van Jumbo. Vorig jaar kocht hij er weer een supermarkt bij. Zijn professionele carrière als scheidsrechter begon in 2003. Hij floot onder meer EK’s en WK’s, en finales van de Europa League en de Champions League. In 2020 sluit hij zijn scheidsrechtercarrière waarschijnlijk af met het EK.
Zijn belangrijkste scheidsrechtershirts sieren ingelijst de muren van zijn werkkamer. Daaronder de kwartfinale van het WK en de finale van de Champions League. Hij heeft nog één kans op een EK-finale, want na 2020 stopt hij met fluiten. Zelf had hij al eerder plaats willen maken voor de jonge generatie scheidsrechters, maar op verzoek van de UEFA gaat hij nog één keer naar een groot toernooi. De EK-finale van 2016 liep hij mis omdat hij – met zijn team – in de aanloop één cruciale fout maakte. ‘Dat is wel één van mijn grootste teleurstellingen geweest.’ Na de ‘uitschakeling’ van Team Kuipers werd er gevloekt en vielen er tranen. ‘We zijn dan net als voetballers. Je wilt het hoogste bereiken en bent er vlakbij.’
‘Het mislopen van de EK-finale 2016 is wel één van mijn grootste teleurstellingen geweest’
Bjorn Kuipers en de WK-finale
Een WK-finale gaat niet meer lukken. Die miste hij eerder omdat het Nederlands elftal ver in het toernooi kwam, wat zijn eigen kansen juist verminderde. Maar als hij moet kiezen, dan heeft hij ‘uiteraard’ liever dat Nederland wereldkampioen wordt dan dat hij de finale fluit. ‘Je kunt jezelf niet groter maken dan het Nederlands voetbal.’
Ondertussen is Kuipers ook gewoon ondernemer. ‘Het ondernemerschap heeft me altijd al geboeid. Het lag ook voor de hand dat ik het familiebedrijf zou voortzetten, alhoewel mijn opa, die in 1937 met een winkel is begonnen, het me afraadde. Hij zei: doe me een plezier en ga wat anders doen, want hier word je ongelukkig van. Het was hard werken en weinig verdienen in de supermarktwereld. Ik heb niet naar hem geluisterd.’
Zijn vader vond het juist wel mooi dat hij de winkel wilde overnemen. Ook al was die er zelf eens overspannen door geraakt. ‘Alles draaide om de winkel. Mijn ouders waren constant aan het werk. Mijn zusje en ik zijn voor een groot deel opgevoed door een tante die op ons paste. Dat heb ik niet als een gemis ervaren. Ik heb ik een prima jeugd gehad.’
Liever voetballen dan leren
Met school wilde het aanvankelijk niet zo vlotten. De jonge Bjorn was speels, ging liever voetballen op straat dan achter de boeken zitten. ‘Mijn ouders vroegen ook niet naar schoolresultaten. Maar mijn vader wilde wel dat ik na de mavo verder zou leren, terwijl ik het liefst meteen aan de slag ging.’ Uiteindelijk volgden de meao, het hbo en zelfs de universiteit.
Ondertussen begon ook zijn scheidsrechtersloopbaan. Als voetballer had hij in zijn jeugd voortdurend wat aan te merken op de leiding. Zijn vader, die langs de lijn stond, suggereerde dat hij dan maar zelf eens moest gaan fluiten, als hij het toch beter wist. ‘Ik wilde altijd winnen en kon slecht tegen mijn verlies’, zegt Kuipers over die periode. ‘Ik ging op in het spel en gaf het maximale. Het stoorde me ook als medespelers dat niet deden. Dat had ik zelfs later als wij als scheidsrechters onderling een partijtje speelden. Dan ging ik er ook vol in.’
De tekst van het interview gaat na de foto verder